هپاتیت چیست؟ | آشنایی با انواع هپاتیت و نحوه درمان آن

برای تعریف دقیق بیماری هپاتیت می‌توانید آن را به معنای التهاب کبد در نظر داشته باشید. کبد در بدن ما یک اندام بسیار حیاتی است که موظف است مواد مغذی را پردازش کند. همچنین باید خون را فیلتر کرده و با عفونت‌های وارد شده به بدن مبارزه کند. اما وقتی که کبد ملتهب یا آسیب ببیند، عملکرد آن به شدت ضعیف شده و تحت تأثیر بیماری قرار می‌گیرد. در این وضعیت مصرف زیاد از حد الکل، ورود سموم به بدن، برخی داروها و شرایط پزشکی می‌تواند ما را با هپاتیت مواجه کنند. با توجه به اهمیت کسب اطلاعات در مورد این بیماری، در این مقاله از مجموعه مباحث مدیست کنار شما هستیم تا بدانیم هپاتیت چیست و چگونه درمان می‌شود. 

برای ورود به این بحث در ذهن داشته باشید که هپاتیت اغلب توسط یک ویروس هم نام خودش ایجاد می‌شود. بنابر گزارش‌های به دست آمده شایع‌ترین انواع هپاتیت ویروسی عبارتند از هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C.

علت ایجاد هپاتیت

هپاتیت A و هپاتیت نوع E، به طور معمول از طریق تماس با غذا یا آبی که به مدفوع فرد بیمار آلوده شده است منتقل خواهند شد. همچنین افراد می‌توانند با خوردن گوشت خوک، گوزن یا حتی صدف نیم پز که از آب‌های آلوده بیرون آورده شده‌اند، به هپاتیت E مبتلا شوند.

در کنار این موارد هپاتیت نوع B، هپاتیت نوع C و هپاتیت از نوع D می‌توانند از طریق تماس با خون فردی که مبتلا شده، گسترش پیدا کنند. هپاتیت‌های نوع B و D ممکن است با تماس مایعات بدن در حین رابطه جنسی محافظت نشده یا استفاده از سرنگ مشترک تزریق دارو گسترش یابند. اجازه دهید برای درک بهتر این مورد که علت هپاتیت چیست، هر کدام از این انواع را جداگانه بررسی کنیم. به شما پیشنهاد می کنیم مقاله بیماری های مقاربتی را مطاله کنید.

 

مشاوره با متخصص عفونی

دریافت مشاوره‌ها

علت نوع A هپاتیت چیست؟

هپاتیت A توسط ویروسی که با نام خودش شناخته می‌شود، به وجود می‌آید. این نوع بیماری به طور معمول با مصرف انواع غذاها و نوشیدنی‌های آلوده به مدفوع یک فرد بیمار گسترش پیدا می‌کند. با این وصف، چنین بیماری را در کشورهایی که بهداشت بسیار ضعیف دارند، بیشتر مشاهده می‌کنیم. هپاتیت از نوع A در عرض چند ماه از بین می‌رود؛ اما گاهی اوقات شدید می‌شود و حتی تهدید کننده زندگی هم خواهد بود. در نظر داشته باشید که هیچ درمان خاصی و قابل استنادی برای آن وجود ندارد، به جز اینکه با چند روش می‌توانیم برای تسکین علائم شایع آن مانند درد، حالت تهوع و خارش بدن تلاش کنیم. 
البته برخی واکسن‌های غیر فعال برای هپاتیت A در دسترس هستند که موارد مصرف آنها به شرح زیر است. 
•    فرد در معرض خطر عفونت یا عواقب شدید عفونت‌های این بیماری باشد. 
•    فرد در حال سفر به منطقه‌ای باشد که ویروس در آن شایع شده است (مانند هند، آفریقا، آمریکای مرکزی، شرق اروپا و غیره)

علت نوع B هپاتیت چیست؟

هپاتیت نوع B می‌تواند در خون فرد مبتلا پخش شود. این بیماری هم یک نوع عفونی هپاتیت در سراسر جهان است و به طور معمول از زنان بارداری که با ویروس هپاتیت درگیر هستند، به نوزادان آنها انتقال پیدا می‌کند. همچنین می‌تواند با تماس یک کودک به کودک دیگری منتقل شود. این بیماری هم از طریق رابطه جنسی محافظت نشده و البته تزریق مواد مخدر با یک سرنگ همگانی سرایت می‌کند.

برای اینکه بدانید علت این نوع هپاتیت چیست باید در نظر داشته باشید که این بیماری در جنوب شرق آسیا و همچنین جنوب صحرای آفریقا موارد ابتلای بیشتری داشته است. اکثر افراد بزرگسال آلوده به هپاتیت نوع B با ویروس مبارزه می‌کنند و می‌توانند در عرض چند ماه به طور کامل از شر این عفونت خلاص شوند.

اما کودکی که آلوده می‌شود، عفونت طولانی مدت را تجربه خواهد کرد. این نوع بیماری از همان ویروس همان خود یعنی هپاتیت B، به وجود می‌آید و به عنوان یک نوع بیماری مزمن شناخته شده است. زیرا می‌تواند منجر به بروز بیماری‌هایی مانند سیروز و سرطان کبد شود. 

علت نوع C هپاتیت چیست؟

علت شیوع هپاتیت C هم تماس خون به خون با یک فرد آلوده است. محققان اذعان دارند که این مورد بیشتر از طریق سوزن‌های مشترک مواد مخدر سرایت می‌کند. همچنین شیوه‌های ضعیف مراقبت‌های بهداشتی هم از اصلی‌ترین علل انتشار این بیماری در جهان است. هپاتیت نوع C به طور معمول علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کند، یا علائمی شبیه آنفولانزا را از خودش بروز می‌دهد؛ بنابراین بسیاری از اشخاص از آلوده بودن خودشان اطلاعی ندارند. 

برخی از آنها می‌توانند به راحتی با عفونت مبارزه کرده و از ویروس رهایی پیدا کنند. در مقابل برخی دیگر سال‌های زیادی را با این بیماری درگیر می‌مانند. این بیماری به عنوان هپاتیت از نوع C مزمن شناخته شده زیرا می‌تواند سبب بروز سیروز و نارسایی کبد شود. 

علت نوع D هپاتیت چیست؟

حالا که می‌دانیم هپاتیت چیست و راه های انتقال هپاتیت چه مواردی هستند، تشخیص علل درگیری با هپاتیت D دور از ذهن نخواهد بود. این نوع از بیماری تنها افرادی را درگیر می‌کند که قبلا با هپاتیت B دست و پنجه نرم کرده‌اند، زیرا ویروس هپاتیت D، برای زنده ماندن در بدن انسان‌ها، به ویروس هپاتیت B نیاز پیدا می‌کند. هپاتیت نوع D هم از طریق تماس‌های خونی یا تماس‌های جنسی منتقل می‌شود. بیشترین میزان شیوع آن در  است، اما در خاورمیانه، آفریقا و آمریکای جنوبی دیده شده است. 

علت نوع E هپاتیت چیست؟

هپاتیت نوع E هم علتی غذایی دارد و در حال حاضر یکی از شایع‌ترین علت هپاتیت کوتاه مدت (حاد) در کشورهایی مانند بریتانیا است. این نوع ویروس عفونی، عمدتا با مصرف گوشت‌های خوک خام یا نیم پز شده و یا کله پاچه، گوشت گراز وحشی، گوزن و صدف‌های موجود در آب‌های آلوده منتشر می‌شود.

تشخیص هپاتیت

با توجه به بخش‌های قبلی، احتمال می‌دهیم که دید واضحی در مورد اینکه علت هپاتیت چیست به دست آورده‌اید. با این اوصاف تشخیص این بیماری سخت نخواهد بود؛ زیرا مشخص است که چه کسانی به آن دچار می‌شوند. البته پزشکان برای تشخیص این بیماری به داده‌های کلی اکتفا نمی‌کنند و برای اطمینان از وجود این ویروس، آزمایش‌های مختلفی را در نظر می‌گیرند. آنها از پانل ویروس هپاتیت (The hepatitis virus pane) استفاده می‌کنند. 

این پانل مجموعه‌ای از آزمایش‌های خون است که برای تشخیص عفونت فعلی یا ابتلاهای گذشته با هپاتیت نوع A، هپاتیت نوع B یا هپاتیت نوع C استفاده می‌شود. این پانل می‌تواند نمونه‌های به دست آمده از خون بیماران را برای بیش از یک نوع ویروس هپاتیت (به طور هم‌زمان) غربالگری کند.

همچنین آزمایش‌های آنتی بادی و آنتی ژن هم می‌توانند هر یک از ویروس‌های مختلف هپاتیت را به صورت جداگانه شناسایی کنند. در این مرحله مهم است این نکته را یادآوری کنیم که هپاتیت D تنها در افرادی دیده می‌شود که هپاتیت B را تجربه کرده باشند. این نوع بیماری به طور عادی در پانل آنتی بادی هپاتیت بررسی نمی‌شود.

نحوه انجام آزمون هپاتیت

همه ما با روند انجام آزمایش خون آشنا هستیم. در تشخیص این بیماری هم اغلب از ورید داخل آرنج یا پشت دست استفاده می‌شود. ابتدا باید محل با داروی میکروب کش (ضد عفونی کننده) تمیز شود. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یک نوار الاستیکی را هم در اطراف بازو می‌پیچد تا به آن ناحیه فشار وارد آورده و ورید را با خون متورم نماید. بعد از آن یک سوزن را به آرامی وارد رگ خواهد کرد. خون در یک لوله سرنگ جمع می‌شود تا برای انجام آزمایش به متخصصان ارائه شود. 

زمانی که در بخش‌های قبلی در مورد سؤال هپاتیت چیست صحبت کردیم، گفتیم که کودکان هم به این بیماری مبتلا می‌شوند. زمان انجام این آزمایش در نوزادان یا کودکان خردسال زیر 6 سال، ممکن است از یک ابزار نوک تیز به نام «لانست» برای سوراخ کردن پوست و جمع آوری خون، استفاده شود. خون اطفال در یک لوله شیشه‌ای کوچک جمع می‌شود. در صورت وجود هر گونه خونریزی، ممکن است یک بانداژ مناسب هم روی ناحیه قرار داده شود.

نمونه خون برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد. آزمایش‌های خون (سرولوژی) برای بررسی وجود آنتی بادی برای هر یک از ویروس‌های یاد شده هپاتیت، حداقل یک 24 ساعت زمان نیاز دارند.

مشاوره با پزشک

دکتر مسعود پراش

مشاوره کرونا

4.8 (603 رای)

هزینه نوبت:

180,000 تومان

رزو نوبت

دکتر یاسمن اسکندری

مشاوره کرونا

5 (192 رای)

هزینه نوبت:

185,000 تومان

رزو نوبت

دکتر نیما دستگیر

مشاوره کرونا

4.8 (56 رای)

هزینه نوبت:

200,000 تومان

رزو نوبت

علائم هپاتیت

بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت علائمی را تجربه نمی‌کنند و حتی برای دو هفته ابتدای ابتلا، نمی‌دانند که آلوده هستند. البته اگر علائم با عفونت‌های حاد رخ دهد، ممکن است از 2 هفته تا 6 ماه بعد از مواجهه با آلودگی، علائم هم ظاهر شوند. علائم هپاتیت در وضعیت حاد می‌تواند شامل موارد زیر باشند.
•    تب کردن‌های شدید
•    خستگی و ناتوانی در حرکت
•    از دست دادن اشتها
•    حالت تهوع و بی تابی
•    درد شکم و بی‌قراری
•    ادرار تیره رنگ
•    مدفوع روشن غیرعادی
•    درد بسیار زیاد در مفاصل 
•    یرقان 
•    کبد حساس (هپاتومگالی)
با توجه به اینکه می‌دانید هپاتیت چیست و با قرار گرفتن در چه وضعیت‌هایی به آن دچار خواهید شد، اگر علائم بالا را تجربه می‌کنید حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر مشکوک به چنین بیماری هستید، با استفاده از ویزیت آنلاین مدیست می‌توانید وضعیت را برای کارشناسان شرح داده و توصیه‌های لازم را دریافت نمایید. 

تأثیر هپاتیت بر سلامت کبد

اگر مقدمه این گفتار را به یاد داشته باشید، اشاره کردیم که هپاتیت نوعی ویروسی عفونتی محسوب می‌شود که موجب التهاب و آسیب مستقیم به کبد خواهد شد. منظور از التهاب، همان تورم است و زمانی رخ می‌دهد که بافت‌های بدن ما زخم شده یا عفونت کرده باشند. تشدید این التهابات به اندام‌های ما آسیب می‌زند. همچنان گفتیم که محققان چند ویروس مختلف NIH را شناسایی کرده‌اند که باعث ایجاد هپاتیت می‌شوند و آنها را با حروف A، B، C، D و E نام‌گذاری کرده‌اند. 

درباره علت بروز این بیماری هم به تفصیل صحبت کردیم؛ اما مهم است یادآوری کنیم که ویروس‌های هپاتیت نوع A و E فقط باعث عفونت‌های حاد و یا کوتاه مدت خواهند شد. در یک عفونت حاد، بدن فرد بیمار می‌تواند با عفونت مبارزه کرده و بعد از مدتی ویروس را از بین ببرد.

همچنین ویروس‌های هپاتیت نوع B، C و D هم می‌توانند باعث عفونت‌های حاد، مزمن و همچنین طولانی مدت شوند. هپاتیت از نوع مزمن زمانی مشاهده می‌شود که بدن فرد قادر به مقابله با ویروس هپاتیت نباشد و بیماری از بین نرود. در چنین وضعیتی هپاتیت مزمن منجر به عوارضی مانند سیروز، نارسایی کبد و حتی سرطان کبد خواهد شد. البته وقتی بدانیم علت هپاتیت چیست، با تشخیص و درمان به موقع، می‌توانیم عوارض بیماری را کاهش داده و از شدت آن جلوگیری کنیم. 

هنگامی که پزشکان نمی‌توانند علت هپاتیت فرد را پیدا کنند، احتمالا این بیماری را هپاتیت غیر از A-E یا هپاتیت X می‌نامند. کارشناسان اذعان دارند که ویروس‌های ناشناخته دیگری هم غیر از هپاتیت A، B، C، D و E وجود دارند که می‌توانند باعث برخی موارد مشابه این بیماری شوند. این روزها محققان از ویروس هپاتیت، برای شناسایی این ویروس‌های بی‌نام، استفاده می‌کنند. اگرچه هپاتیت غیر A-E اغلب در وضعیت حاد دیده می‌شود، اما می‌تواند مزمن هم باشد.

هپاتیت و بارداری

گفته می‌شود که علت شایع زردی در دوران بارداری، همان هپاتیت حاد ویروسی است. بیماری هپاتیت می‌تواند ناشی از بیماری‌هایی باشد که به طور مشخص با بارداری بانوان مرتبط هستند.  البته گاهی بیماری‌هایی که به طور مشخص با بارداری مرتبط نیستند هم در این دوران مشاهده خواهند شد. در این میان بیماری‌هایی که منحصرا با بارداری خانم‌ها مرتبط هستند عبارتند از: 
•    کبد چرب حاد بارداری
•    استفراغ حاملگی
•    کلستاز داخل کبدی حاملگی
•    پره اکلامپسی شدید 
•    سندرم HELLP (همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی و تعداد پلاکت پایین)

همچنین در میان انواع بیماری هپاتیت که از آنها یاد کرده‌ایم، عفونت ویروسی هپاتیت E می‌تواند به طور سالانه عامل 70.000 مرگ و 3.000 مرده زایی باشد. بانوان باردار در 3 ماهه دوم و سوم بیشتر در مواجه با اپیدمی‌هایی از این دست تحت تأثیر قرار می‌گیرند. همچنین میزان مرگ و میر بین 5 تا 25% محاسبه شده است. مرگ و میر در زنان بارداری که به بیماری هپاتیت مزمن دچار شده‌اند، بیشتر است.

همچنین زمان بررسی مسئله ارتباط میان بارداری و هپاتیت چیست، گفته می‌شود که ویروس هپاتیت نوع D هم بین 15 تا 20 میلیون نفر در سراسر جهان را به خود درگیر می‌کند. مطالعات جدید میزان شیوع هپاتیت D در خانم‌های باردار را نزدیک به 62 تا 72 میلیون تخمین زده است. نکته‌ای که درمان این بیماری را در دوران بارداری ضروری و مهم جلوه می‌دهد، امکان بالای انتقال بیماری به نوزاد است. 

هپاتیت و عوارض جانبی درازمدت

قبلا هم اشاره کردیم که عفونت طولانی مدت با هپاتیت نوع D و هپاتیت نوع B می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات جدی مانند سیروز و سرطان کبد را تا حد قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد. باید بدانید که هیچ واکسنی به طور خاص برای درمان هپاتیت D وجود ندارد، اما واکسن هپاتیت نوع B می‌تواند از بیماران در برابر این ویروس محافظت کند. برای درک بهتر این اثرات به دسته بندی زیر توجه کنید. 

هپاتیت A

•    ممکن است افراد برای چند هفته تا چند ماه بیمار باشند.
•    بیشتر آنها بدون آسیب ماندگار کبدی بهبود پیدا می‌کنند. 
•    اگرچه بسیار نادر است، اما مرگ بیمار هم ممکن است رخ دهد. 

اثرات نوع B هپاتیت 

•    هپاتیت نوع B حاد یک نوع بیماری کوتاه مدت است که در 6 ماه اول ابتلا بهبود پیدا می‌کند. 
•    برخی از افراد مبتلا به هپاتیت نوع B حاد هیچ علامتی ندارند یا فقط بیماری خفیفی را تجربه می‌کنند.
•    برخی دیگر، هپاتیت حاد نوع B را تجربه می‌کنند و وارد وضعیت شدیدتری می‌شود که نیاز به بستری شدن در بیمارستان هم دارد.
•    برای اینکه بدانید اثرات طولانی مدت هپاتیت چیست، به یاد داشته باشید که تقریبا 25 درصد از کسانی که در دوران کودکی به طور مزمن با این بیماری دست و پنجه نرم کرده‌اند، به دلیل سیروز یا سرطان کبد زودرس از دنیا می‌روند. بیشتر آنها تا زمان شروع سیروز یا بیماری مرحله نهایی کبد، هیچ نشانه خاصی را مشاهده نمی‌کنند. 

هپاتیت C

•    حدود نیمی از بزرگسالانی که به ویروس هپاتیت نوع C مبتلا می‌شوند، دچار عفونت مزمن هم می‌شوند. 
•    تقریبا 5 تا 25 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت نوع C مزمن، در طی 10 تا 20 سال بعد از این بیماری، به سیروز هم مبتلا می‌شوند.

نحوه درمان هپاتیت

افرادی که آزمایش هپاتیت نوع A مثبت دارند، به طور معمول از طریق مراقبت‌های حمایتی (استراحت، تغذیه کافی و نوشیدن مایعات) برای کمک به کاهش علائم درمان می‌شوند.

همچنین افرادی که آزمایش هپاتیت نوع B حاد آنها مثبت شده است هم با همان روش قبلی (استراحت، تغذیه کافی و مایعات) درمان می‌شوند. هنوز داروی خاصی برای درمان این نوع بیماری در دسترس نیست. اما افراد مبتلا به هپاتیت نوع B مزمن را می‌توانیم با داروهای ضد ویروسی درمان کنیم. آنها باید به طور منظم برای علائم پیشرفت یا کاهش بیماری کبدی خود تحت نظر باشند.

در نهایت افرادی که آزمایش هپاتیت C آنها مثبت شده باید فورا تحت درمان‌های دارویی قرار بگیرند. اما درمان هپاتیت چیست؟ درمان این نوع از هپاتیت معمولا مصرف قرص‌ها برای 8 تا 21 هفته است. این قرص‌ها می‌توانند بیش از 95 درصد افراد مبتلا را درمان کنند و عوارض جانبی آنها هم بسیار کم است. توجه داشته باشید که هرچه درمان زودتر شروع شود، آسیب کبدی و گسترش بیماری هم قابل کنترل است. 

پیشگیری از هپاتیت

برای درمان هپاتیت نوع B می‌توانیم از داروهای ضد ویروسی استفاده کنیم. توصیه می‌شود افراد لیست زیر حتما واکسیناسیون علیه هپاتیت نوع B را رعایت کنند. 
•    کارمندانی که در بخش خدمات درمانی فعال هستند.
•    افرادی که مواد مخدر تزریق می‌کنند.
•    مردانی که با هم جنس خودشان رابطه جنسی دارند.
•    فرزندانی که از مادران مبتلا به هپاتیت نوع B به دنیا آمده‌اند.
•    افرادی که به نقاطی از جهان سفر می‌کنند که عفونت در آنجا بیشتر است. 
واکسیناسیون هپاتیت نوع B بخشی از برنامه ایمن سازی معمول است تا بتوانیم به این اطمینان برسیم که همه کودکان در برابر این ویروس محافظت می‌شوند. همچنین هیچ واکسنی برای هپاتیت نوع E وجود ندارد. اگر مجبور هستید به نقاطی از جهان سفر کنید که با وضعیت بهداشتی ضعیف روبرو هستند و هپاتیت E آنجا شایع‌تر است، می‌توانید با انجام برخی اقدامات بهداشتی در مورد غذا و آب، خطر ابتلا به این ویروس را کاهش دهید.

جمع بندی مبحث هپاتیت

در متن پیش رو سعی کردیم که بررسی سؤال هپاتیت چیست بپردازیم و شما را با این بیماری ویروسی آشنا کنیم. همان‌طور که متوجه شدید این بیماری به طور خاص از طریق غذاها، آشامیدنی‌ها، روابط جنسی محافظت نشده و سرنگ‌های آلوده منتقل می‌شود. گفتیم که این بیماری عفونی تأثیر مستقیمی بر کبد انسان دارد و در دراز مدت اثرات حادی را به جا می‌گذارد. ابتلا به سرطان کبد یکی از این تأثیرات است؛ لذا مهم است که در صورت مشاهده علائم این بیماری بتوانید مراقبت‌های لازم را به سرعت دریافت کنید. 

اگر بنا بر هر دلیلی نمی‌توانید از مراجعه حضوری به پزشک استفاده کنید، ما امکان مشاوره آنلاین در مدیست را فراهم کرده‌ایم تا موانع از پیش پای شما برداشته شوند و بتوانید وضعیت خود را به خوبی بررسی کنید. برای این کار کافی است به دنبال یک متخصص بیماری‌های عفونی باشید.