متخصص کلیه کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

نفرولوژی یک تخصص پزشکی داخلی است که بر درمان بیماری‌هایی تمرکز دارد که بر کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد. متخصص کلیه در مراقبت از کلیه و درمان بیماری‌های کلیه تخصص دارد. واژه نفرولوژیست از کلمه یونانی "nephros" به معنای کلیه گرفته شده است و "متخصص" به کسی اطلاق می‌شود که تحصیلات تخصصی در این زمینه را طی کرده باشد. به نفرولوژیست‌ها پزشک کلیه نیز گفته می‌شود. پزشک نفرولوژی در زمینه پزشکی داخلی تحصیل می‌کنند و سپس آموزش‌های بیشتری را برای تخصص در درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی می‌گذرانند. آن‌ها معمولاً بیماری مزمن کلیه (CKD)، بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD)، نارسایی حاد کلیه، سنگ کلیه و فشار خون بالا را درمان می‌کنند و در مورد کلیه، جنبه‌های پیوند کلیه و دیالیز آموزش می‌بینند.

 

متخصص کلیه کیست؟

شما دو کلیه دارید. آن‌ها در زیر قفسه سینه، در دو طرف ستون فقرات شما قرار دارند. کلیه‌ها چندین عملکرد حیاتی دارند، از جمله:

• حذف مواد زائد و مایعات اضافی از خون
• حفظ تعادل الکترولیت بدن شما
• ترشح هورمون‌ها با عملکرد‌هایی مانند مدیریت فشار خون

متخصص کلیه در درمان بیماری‌های کلیه تخصص دارد. نفرولوژیست‌ها نه تنها در مورد بیماری‌هایی که به طور خاص بر کلیه‌ها تأثیر می‌گذارند تخصص دارند، بلکه در مورد اینکه چگونه بیماری یا اختلال عملکرد کلیه، می‌تواند بر سایر قسمت‌های بدن شما تأثیر بگذارد نیز بسیار آگاه هستند.

اگر چه پزشک مراقبت‌های اولیه شما برای کمک به پیشگیری و درمان مراحل اولیه بیماری کلیوی فعالیت می‌کند، اما ممکن است به یک متخصص کلیه برای کمک به تشخیص و درمان بیماری‌های شدیدتر یا پیچیده کلیوی نیاز پیدا کنید.

 

متخصص کلیه چه کاری انجام می‌دهد؟

یک نفرولوژیست به طور کلی بیمارانی را که توسط پزشکان مراقبت‌های اولیه یا پزشکان عمومی به دلیل مشکلات مربوط به کلیه‌ها، فشار خون بالا، یا انواع خاصی از اختلالات متابولیک ارجاع می‌شوند، ویزیت می‌کند.

 اگر فردی احساس می‌کند که با کلیه‌های خود مشکل دارد، می‌تواند به متخصص کلیه مراجعه کند. هنگامی که یک پزشک کلیه برای اولین بار با یک بیمار ملاقات می‌کند، معمولاً تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و یک آزمایش فیزیکی کامل انجام می‌دهد.

سپس متخصص کلیه، آزمایش خون و ادرار را برای تعیین میزان عملکرد کلیه‌های بیمار انجام می‌دهد. او همچنین ممکن است سونوگرافی کلیه را درخواست کند. در صورت لزوم، پزشک نفرولوژی ممکن است بیوپسی کلیه را انجام دهد تا بهتر تشخیص دهد که چه مشکلی در کلیه‌ها وجود دارد.

با این حال، نفرولوژیست جراح نیست و معمولاً جراحی را انجام نمی‌دهد. درمان سرطان کلیه، عمل پروستات و برداشتن سنگ کلیه معمولاً توسط نوع دیگری از پزشک معروف به اورولوژیست انجام می‌شود.

اگر یک متخصص کلیه متوجه شود که کلیه‌های بیمار آنطور که باید کار نمی‌کنند، به تشخیص علت و تجویز یک برنامه درمانی کمک می‌کند. اگر پزشک کلیه بیماری کلیوی را تشخیص دهد، آزمایشاتی را انجام می‌دهد تا مشخص کند بیمار در چه مرحله‌ای از بیماری کلیوی قرار دارد و برای درمان بیمار برنامه‌ریزی می‌کند.

متخصص کلیه معمولاً بیمار را به یک متخصص تغذیه کلیه، مددکار اجتماعی کلیه و پرستار کلیه ارجاع می‌دهد که به مراقبت از بیمار کمک می‌کند. اگر بیمار نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه داشته باشد، پزشک کلیه او در مورد انواع دیالیز صحبت می‌کند یا بیمار را به مرکز پیوند ارجاع می‌دهد.

نفرولوژیست‌ها معمولاً چندین بار در ماه با بیماران دیالیزی و سایر بیماران کلیوی، هر یک تا سه ماه یکبار ملاقات می‌کنند. وقتی بیمار برای معاینه مراجعه می‌کند، پزشک کلیه وضعیت پزشکی بیمار را ارزیابی می‌کند. مشکلات جدید و نتایج آزمایش را بررسی می‌کند، و در صورت نیاز، تغییراتی در نسخه دیالیز بیمار ایجاد می‌کند و یا دارو‌ها را تجویز می‌کند.

در طی این ملاقات‌ها، متخصص کلیه احتمالاً دارو‌های فشار خون را تجویز می‌کند و ممکن است برای انواع مشکلات دیگر مانند دیابت، کم خونی و کلسترول بالا، درمان را شروع کند.

هر پزشک کلیه آموزش‌های گسترده‌ای در زمینه داخلی عمومی دیده است و بسیاری از نفرولوژیست‌ها علاوه بر مشکلات کلیوی، بیماران خود را برای موارد دیگری نیز درمان می‌کنند. مهم است که بیماران در صورت مشاهده هرگونه تغییر در سلامتی خود به پزشک کلیه خود اطلاع دهند.

شما می‌توانید کلیه خدمات پزشکی در زمینه مشکلات، نارسایی‌ها و بیماری‌های کلیوی را در کلینیک آنلاین مدیست دریافت کنید. در کلینیک مدیست، متخصص کلیه آنلاین شما را ویزیت می‌کند و مراحل تشخیصی و درمانی را برای شما انجام می‌دهد.

ویزیت آنلاین توسط متخصص کلیه، هزینه‌های شما را به شدت کاعش می‌دهد. شما همچنین به بهترین متخصصین کلیه ایران از راه دود دسترسی دارید، و بدون نیاز به مراجعه حضوری، می‌توانید از خدمات درمانی آنها استفاده کنید.

 

چه کسانی باید به متخصص کلیه مراجعه کنند؟

در صورتی که فردی موارد زیر را داشته باشد ممکن است به پزشک متخصص کلیه ارجاع داده شود:

• نارسایی حاد کلیه
• مرحله ۴ یا ۵ بیماری مزمن کلیه
• کاهش سریع عملکرد کلیه
• عفونت‌های مزمن دستگاه ادراری
• تکرار عفونت ادراری
• فشار خون بالا که به دارو پاسخ نمی‌دهد
• نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) ۳۰ یا کمتر
• سنگ کلیه را تکرار کنید
• از دست دادن خون در ادرار
• از دست دادن پروتئین در ادرار

بیماری هایی که متخصص کلیه درمان می‌کند

متخصصین کلیه در وبسایت مدیست، می‌توانند برای کمک به تشخیص و درمان شرایط زیر با شما همکاری کنند:

• خون یا پروتئین در ادرار
• بیماری مزمن کلیوی
• سنگ کلیه، اگرچه متخصص اورولوژی نیز ممکن است آن را درمان کند
• عفونت‌های کلیه
• تورم کلیه به دلیل گلومرولونفریت یا نفریت بینابینی
• سرطان کلیه
• بیماری کلیه پلیکیستیک
• سندرم اورمیک همولیتیک
• تنگی شریان کلیه
• سندرم نفروتیک
• مرحله نهایی بیماری کلیه
• نارسایی کلیه، چه حاد و چه مزمن

شرایط و بیماری‌های دیگری ممکن است بر روی کلیه‌ها اثر گذارد که در این شرایط متخصص کلیه می‌تواند به درمان شما ورود کند. برخی از این اختلالات و بیماری‌ها عبارتند از:

• فشار خون بالا
• دیابت
• بیماری قلبی
• شرایط خود ایمنی، مانند لوپوس
• دارو‌ها

 

آزمایش‌ها و روش‌های تشخیصی در بیماران کلیوی

اگر به یک متخصص کلیه مراجعه کنید، ممکن است در انجام انواع آزمایش‌ها، روش‌ها یا تفسیر نتایج نقش داشته باشد.

تست‌های آزمایشگاهی

طیف گسترده‌ای از آزمایش‌ها را می‌توان برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها استفاده کرد. این آزمایشات معمولاً بر روی نمونه خون یا ادرار انجام می‌شود.

آزمایشات خون

نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR): این آزمایش مقدار تصویه و فیلتر خون شما توسط کلیه را اندازه‌گیری می‌کند. در بیماری کلیوی، GFR کمتر از حد طبیعی شروع به کاهش می‌کند.

کراتینین سرم: کراتینین یک ماده زائد است و در سطوح بالاتری در خون افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه وجود دارد.

نیتروژن اوره خون (BUN): مانند کراتینین، یافتن سطوح بالای این ماده زائد در خون نشانه‌ای از اختلال عملکرد کلیه است.

آزمایشات ادرار

آزمایش ادرار: این نمونه ادرار را می‌توان با یک نشانگر از نظر pH و همچنین وجود مقادیر غیر طبیعی خون، گلوکز، پروتئین یا باکتری آزمایش کرد.

نسبت آلبومین به کراتینین (ACR): این آزمایش ادرار میزان پروتئین آلبومین را در ادرار شما اندازه‌گیری می‌کند. آلبومین موجود در ادرار، نشانه اختلال عملکرد کلیه است.

جمع‌آوری ادرار ۲۴ ساعته: این روش از یک ظرف مخصوص برای جمع‌آوری همه ادراری که در یک دوره ۲۴ ساعته تولید می‌کنید، استفاده می‌کند. بعد از جمع آوری می‌توان آزمایش‌های بیشتری را روی این نمونه انجام داد.

کلیرانس کراتینین: این اندازه‌گیری کراتینین از هر دو نمونه خون و نمونه ادرار ۲۴ ساعته است که برای محاسبه میزان کراتینینی که از خون خارج شده و به ادرار منتقل می‌شود، استفاده می‌شود.

رویه‌ها

علاوه بر بررسی و تفسیر نتایج آزمایش‌های آزمایشگاهی، یک پزشک نفرولوژی ممکن است رویه‌های زیر را نیز انجام دهد یا با سایر متخصصان همکاری کند:

• تست‌های تصویربرداری کلیه‌ها، مانند سونوگرافی، سی تی اسکن، یا اشعه ایکس
• دیالیز، از جمله قرار دادن کاتتر دیالیز
• بیوپسی کلیه
• پیوند کلیه

 

متخصص کلیه چه تحصیلاتی را طی می‌کند؟

پزشک کلیه برای شروع در مسیر تبدیل شدن به متخصص کلیه، ابتدا باید دانشکده پزشکی را تکمیل کند. دانشکده پزشکی چهار سال طول می‌کشد و نیاز به مدرک لیسانس قبلی دارد.

پس از دریافت مدرک پزشکی، باید یک دوره رزیدنتی سه ساله را با تمرکز بر پزشکی داخلی تکمیل کنید. رزیدنتی به پزشکان جدید این امکان را می‌دهد که در یک محیط بالینی و تحت نظارت پزشکان ارشد، بیشتر آموزش ببینند.

پس از دریافت گواهی پزشکی داخلی، باید یک دوره فلوشیپ دو ساله را در تخصص نفرولوژی بگذرانند. این دوره تحصیلی، دانش و مهارت‌های بالینی مورد نیاز برای این تخصص را بیشتر می‌کند. پس از تکمیل فلوشیپ ، ممکن است در امتحانی شرکت کنند تا در نفرولوژی گواهی‌های لازم را دریافت کنند.

در طول دوره تحصیلی، نفرولوژیست‌ها در مورد موارد زیر اطلاعات کسب می‌کنند:

اختلالات گلومرولی عروقی :اختلالات گلومرول‌ها یا خوشه‌های عروق خونی در کلیه‌ها هستند. پزشکان کلیه روش‌های درمانی را برای کمک به کند کردن پیشرفت این اختلالات یاد می‌گیرند تا عملکرد کلیه را تا زمانی که می‌توانند حفظ کنند.

اختلالات لوله ای بینابینی :اختلالات لوله‌ای بینابینی بر لوله‌های کلیه و بافت‌های اطراف تأثیر می‌گذارد. لوله‌ها مایع فیلتر شده را از کلیه‌ها جمع‌آوری می‌کنند که در نهایت به ادرار تبدیل می‌شود. پزشکان کلیه علائم این اختلالات و نحوه درمان آن‌ها را یاد می‌گیرند.

فشار خون بالا: فشار خون بالا دومین علت اصلی بیماری کلیوی مرحله نهایی (ESRD) است. وقتی کلیه‌ها مقدار زیادی ماده به نام رنین را دفع کنند، فشار خون ممکن است افزایش یابد. پزشکان کلیه با انواع مختلفی از دارو‌هایی که می‌توانند فشار خون را کاهش دهند، و همچنین روش‌های دیگر برای کاهش فشار خون مانند رژیم غذایی و ورزش آشنا می‌شوند.

فشار خون بالا: دیالیز فرآیند پاکسازی خون است زمانی که کلیه‌ها دیگر کار نمی‌کنند. پزشکان کلیه در مورد همودیالیز و دیالیز صفاقی (دو نوع دیالیز) دانش می‌آموزند، تا بتوانند بیماران خود را با درمان دیالیز که مطابق سلامت و سبک زندگی آن‌ها باشد، مطابقت دهند.

پیوند کلیه: پیوند کلیه زمانی انجام می‌شود که فردی کلیه را از شخص دیگری برای جایگزینی کلیه‌های آسیب دیده خود دریافت می‌کند. متخصص کلیه در مورد تمام جنبه‌های پیوند کلیه دانش می‌آموزند تا بتوانند به بیماران خود در درک و آمادگی برای استفاده از این روش کمک کنند.

متابولیسم مواد معدنی: اختلالات متابولیسم مواد معدنی زمانی رخ می‌دهد که مقادیر غیر طبیعی مواد معدنی در خون وجود داشته باشد. متخصص کلیه می‌آموزد که چگونه اختلالات متابولیسم مواد معدنی را تصحیح یا مدیریت کند تا مطمئن شود که بیماران مقدار مواد معدنی مورد نیاز برای رشد سالم را دریافت می‌کنند.

مدیریت نارسایی حاد کلیه: نارسایی حاد کلیه زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها به طور ناگهانی از کار می‌افتند. گاهی اوقات کلیه‌ها از نارسایی حاد کلیه بهبود می‌یابند. پزشکان کلیه یاد می‌گیرند که تمام موقعیت‌های برگشت‌پذیری را که باعث نارسایی حاد کلیه می‌شوند، مانند سنگ‌های کلیه، عفونت‌ها یا از دست دادن خون عمده، درمان کنند.

مدیریت بیماری مزمن کلیوی: بیماری مزمن کلیه (CKD) زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها به آرامی در طی یک دوره زمانی از کار می‌افتند. پنج مرحله برای CKD وجود دارد که آخرین مرحله، مرحله نهایی بیماری کلیوی (ESRD) است. پزشکان کلیه با پنج مرحله بیماری مزمن کلیه و نحوه مدیریت آن‌ها آشنا می‌شوند تا بتوانند پیشرفت بیماری کلیوی را کاهش دهند، و بیماران خود را تا حد امکان سالم نگه دارند.

تغذیه: تغذیه نقش مهمی در کند کردن پیشرفت بیماری کلیوی و زندگی خوب با نارسایی کلیه دارد. پزشکان کلیه می‌آموزند که بیماران کلیوی چه مواد مغذی را می‌توانند داشته باشند، و چه موادی را نمی‌توانند داشته باشند. این امر باعث می‌شود تا بتوانند به بیماران خود کمک کنند تا تنها مواد غذایی مورد نیاز و مفید را دریافت کنند.

تفسیر اشعه ایکس، سونوگرافی و سایر آزمایش‌ها: برخی از بیماری‌های کلیوی از طریق اشعه ایکس، سونوگرافی و سایر آزمایش‌ها کشف می‌شوند. پزشکان کلیه یاد می‌گیرند که چگونه نتایج این آزمایشات را تفسیر کنند تا بتوانند تشخیص دقیق دهند.

علاوه بر این، اکثر فلوشیپ‌های نفرولوژی، نیازمند یک تا دو سال تحقیق بالینی یا آزمایشگاهی هستند.

در طول دوره فلوشیپ، نفرولوژیست‌های در حال آموزش، تشخیص و مدیریت بیماری‌های کلیوی را می‌آموزند. آن‌ها باید با تمام روش‌های جراحی مرتبط با دیالیز مانند دسترسی عروقی و قرار دادن کاتتر آشنا باشند. آن‌ها در تمام موارد درمان دیالیز مانند همودیالیز و دیالیز صفاقی متخصص می‌شوند و بیوپسی کلیه را یاد می‌گیرند(آزمایش‌هایی که طی آن قطعات کوچکی از بافت کلیه برای بررسی زیر میکروسکوپ جمع‌آوری می‌شود).

همچنین برای تخصص در نفرولوژی کودکان (مراقبت از کودکان)، پزشکان باید دوره‌های اضافی را بگذرانند و امتحان دیگری را پشت سر بگذارند.

 

تفاوت متخصص نفرولوژی و اورولوژی چیست؟

رشته‌های نفرولوژی و اورولوژی با هم همپوشانی دارند، زیرا هر دو می‌توانند کلیه‌ها را درگیر کنند. در حالی که نفرولوژیست بر بیماری‌ها و شرایطی تمرکز می‌کند که مستقیماً بر کلیه تأثیر می‌گذارد، متخصص اورولوژی بر بیماری‌ها و شرایطی تمرکز می‌کند که می‌تواند بر دستگاه ادراری مردانه و زنانه تأثیر بگذارد.

دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها و همچنین چندین بخش دیگر مانند حالب، مثانه و مجرای ادرار است. متخصص اورولوژی همچنین با اندام‌های تناسلی مردانه مانند آلت تناسلی، بیضه‌ها و پروستات کار می‌کند.

شرایط و اختلالاتی که اورولوژیست ممکن است در بیماران کلیوی درمان کند، عبارتند از:

• سنگ کلیه
• عفونت‌های مثانه
• مشکلات کنترل مثانه
• اختلال در نعوظ
• پروستات بزرگ شده

چه زمانی باید به متخصص کلیه مراجعه کرد

پزشک مراقبت‌های اولیه شما می‌تواند به پیشگیری و درمان مراحل اولیه بیماری کلیوی کمک کند. با این حال، گاهی اوقات این مراحل اولیه ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند، یا ممکن است علائم غیر اختصاصی مانند خستگی، مشکلات خواب و تغییر در میزان ادرار داشته باشند.

آزمایش منظم می‌تواند عملکرد کلیه شما را کنترل کند، به خصوص اگر در معرض خطر بیماری کلیوی هستید. این گروه‌ها شامل افرادی هستند که:

• فشار خون بالا
• دیابت
• بیماری قلبی
• سابقه خانوادگی مشکلات کلیوی

آزمایش می‌تواند نشانه‌های کاهش عملکرد کلیه، مانند کاهش مقدار GFR یا افزایش سطح آلبومین در ادرار را تشخیص دهد. اگر نتایج آزمایش شما نشان دهنده بدتر شدن سریع یا مداوم عملکرد کلیه باشد، ممکن است پزشک شما را به یک متخصص کلیه ارجاع دهد.

در صورت داشتن هر یک از موارد زیر، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص کلیه ارجاع دهد:

• بیماری مزمن کلیه پیشرفته
• مقادیر زیادی خون یا پروتئین در ادرار شما
• سنگ کلیه عود‌کننده، اگرچه ممکن است برای این کار به یک متخصص اورولوژی نیز ارجاع داده شوید
• فشار خون بالا که با وجود اینکه دارو مصرف می‌کنید همچنان بالا است
• یک علت نادر یا ارثی بیماری کلیوی

بهترین متخصص کلیه در ایران

اگر به هر دلیلی احساس می‌کنید که ممکن است مشکلات کلیوی داشته باشید، می‌توانید در وبسایت مدیست، توسط یک متخصص کلیه ویزیت آنلاین شوید. در ویزیت آنلاین کلیه خدمات پزشکی همانند مراجعه حضوری به مطب انجام می‌شود.

شما می‌توانید با مراجعه به پروفایل پزشکان متخصص کلیه در وبسایت مدیست، آنها را بررسی کرده و نظر دیگر بیماران ویزیت شده توسط آنها را مطالعه کنید. پس از بررسی، می‌توانید بصورت آنلاین و از راه دور توسط متخصص کلیه انتخابی خود از راه دور معاینه شوید.

متخصص کلیه پزشکی است که در زمینه بیماری‌ها و اختلالاتی که کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تخصص دارد. آن‌ها برای درمان بیماری‌هایی مانند بیماری مزمن کلیه، عفونت کلیه و نارسایی کلیه فعالیت می‌کنند.

در صورت داشتن یک بیماری پیچیده یا پیشرفته کلیه که نیاز به مراقبت متخصص دارد، پزشک عمومی احتمالاً شما را به یک نفرولوژیست ارجاع می‌دهد.

به یاد داشته باشید که اگر نگرانی خاصی در مورد مشکلات کلیوی دارید، باید مطمئن شوید که آن‌ها را با پزشک خود در میان بگذارید، و در صورت لزوم درخواست ارجاع به یک متخصص کلیه دهید.