بیماری آدیسون چیست؟ | بهترین روش های درمان این بیماری

  • 07 خرداد 1403
  • صفر نظر
  • غدد

 این سؤال اغلب افرادی است که نام این بیماری را تازه شنیده‌اند. به بیماری خودایمنی که به دلیل وجود اختلال در وظایف غدد فوق‌کلیه رخ می‌دهد، آدیسون می‌گویند. عدم مصرف دارو می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به افراد مبتلا به این بیماری وارد کند. تشخیص صحیح و پیگیری روند درمان، اهمیت زیادی در کنترل وضعیت بیمار دارد. این موضوع نیازمند اطلاعات کافی درباره علائم بیماری آدیسون است. اگر مایلید در این مورد بیشتر بدانید، لطفاً تا پایان مطلب با ما همراه باشید.

 

بیماری آدیسون چیست

 

بیماری آدیسون چیست؟

نام دیگر بیماری آدیسون، نارسایی اولیه آدرنال یا هیپوآدرنالیسم است. آدیسون بر اثر وجود یک اختلال بسیار نادر (آسیب به قشر آدرنال) در غدد فوق‌کلیه روی می‌دهد. غدد فوق‌کلیه دو غده بسیار کوچک هستند که در قسمت فوقانی کلیه‌ها قرار گرفته‌اند. وظیفه این غدد، تولید هورمون‌های ضروری آلدسترون و کورتیزول است که نقش مهمی بر عملکرد طبیعی بدن دارند. حال، بدن افراد مبتلا به آدیسون این دو هورمون را به‌اندازه کافی تولید نمی‌کند. بر اساس اطلاعات منتشر شده از وزارت بهداشت بریتانیا، در این کشور حدود 9000 بیمار مبتلا به آدیسون وجود دارد. هر سال نیز حدود 300 نفر به این آمار افزوده می‌شود.

 

آدیسون می‌تواند افراد با رده‌های سنی مختلف را مبتلا نماید؛ اما بین افرادی که در سن 30 تا 50 سالگی هستند، بیشتر شایع است. زنان نیز بیشتر از مردان به این بیماری دچار می‌شوند. هورمون کورتیزول برای واکنش مناسب بدن در شرایط استرس‌زا تولید می‌شود. تنظیم میزان پتاسیم و سدیم بدن نیز وظیفه هورمون آلدسترون به شمار می‌رود. هورمون‌ جنسی آندروژن نیز توسط قشر آدرنال ساخته می‌شود. علائم بیماری ادیسون به‌مرورزمان ظاهر می‌شوند و تنها علت ابتلا به آدیسون، بیماری خودایمنی نیست. عوامل متعدد دیگری مانند ابتلا به سرطان و رشد تومور، بیماری سل، استفاده از کورتیکواستروئیدها در طولانی‌مدت، عفونت بدن و خونریزی غدد فوق‌کلیه نیز می‌توانند به نارسایی آدرنال دامن بزنند. کلینیک مدیست یکی از مراکز معتبر درمانی محسوب می‌شود که خدماتی مانند نوبت‌دهی و مشاوره با پزشک را به صورت آنلاین (وب‌سایت، تلفنی یا چت) در اختیار بیماران قرار می‌دهد. متخصصان این مرکز شرح‌حال بیمار را با صبر و حوصله گوش می‌دهند، سپس تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کنند.

 

علائم بیماری آدیسون

در مراحل اولیه بیماری، آدیسون شباهت نزدیکی به بیماری‌های رایجی مانند آنفولانزا و افسردگی بالینی دارد. علائمی که ممکن است به‌مرورزمان در بیمار پدیدار شوند، عبارت‌اند از:

  • ضعف عضلات، کاهش انرژی بدن و احساس خستگی
  • تغییر خلق‌وخوی بیمار
  • کاهش چشمگیر اشتهای فرد و به دنبال آن کمبود وزن
  • افزایش میزان تشنگی

 

هر چقدر زمان بیشتری از ابتلا به بیماری بگذرد، ممکن است علائم شدیدتر و تازه‌تری در فرد ظاهر شود. این علائم شامل موارد زیر هستند:

  • سرگیجه
  • غش‌کردن
  • افزایش گرفتگی و کرختی بدن
  • کاهش فشارخون
  • ایجاد زخم‌های دهانی
  • تیره‌شدن لب‌ها، لثه‌ها یا نواحی کوچکی از پوست
  • افت قند خون
  • کاهش ضربان قلب
  • اختلالات خواب
  • حالت تهوع و استفراغ

 

همان‌طور که قبلاً نیز ذکر کردیم، نادیده‌گرفتن پروسه درمان بیماری آدیسون برای زمان طولانی شرایط بیمار را بحرانی می‌کند. در این بیماران علائم زیر مشاهده می‌شود:

  • بی‌قراری و هذیان‌گویی زیاد
  • مشکلات شنوایی و بینایی
  • بالارفتن تب
  • احساس گیجی
  • وجود دردهای ناگهانی در نواحی پاها، کمر و شکم

البته توجه داشته باشید که همیشه بروز چنین نشانه‌هایی، خبر از ابتلا به آدیسون نمی‌دهد. برای تشخیص قطعی بیماری، باید نزد پزشک بروید.

 

دلایل ایجاد

برای بیماری آدیسون سه طبقه‌بندی مجزا به نام‌های نارسایی اولیه، نارسایی ثانویه و آدرنال وجود دارد. برای آغاز پروسه درمان، پزشک در گام اول باید نوع بیماری را تشخیص دهد تا بیمار متناسب با آن، دارو مصرف نماید.

 

 نارسایی اولیه آدرنال

زمانی این اتفاق رخ می‌دهد که میزان آسیب غدد فوق‌کلیه به‌اندازه‌ای باشد که دیگر نتواند هورمون تولید کند. نارسایی اولیه معمولاً هنگامی به وجود می‌آید که سیستم ایمنی به غدد فوق‌کلیه حمله می‌کند. در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی به‌اشتباه، اعضای بدن را مهاجم یا ویروس خارجی در نظر می‌گیرد و به آن‌ها حمله می‌کند. علل نارسایی اولیه، مواردی مانند مصرف طولانی‌مدت گلوکوکورتیکوئیدها و استروئیدهایی مانند پردنیزون، رشد غیرطبیعی تومورهای سرطانی در بدن و استفاده از رقیق‌کننده‌ها برای جلوگیری از لخته‌شدن خون در بدن است.

 

نارسایی ثانویه آدرنال

این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که غده هیپوفیز که در مغز قرار دارد، قادر به تولید هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک یا (ACTH) نیست. وظیفه ACTH این است که به غدد فوق‌کلیه دستور دهد که چه زمانی هورمون‌های خود را آزاد کنند. در صورتی که بیمار داروهای کورتیکواستروئیدی خود را مصرف نکند، ممکن است به نارسایی آدرنال دچار شود. از کورتیکواستروئیدها برای کنترل بیماری‌های مزمن مانند آسم استفاده می‌شود. ژنتیک آسیب تروماتیک مغزی و تومورها می‌توانند از علل ابتلا به نارسایی ثانویه باشند.

 

نارسایی سوم آدرنال

نارسایی سوم از غده هیپوتالاموس که در مغز و در مجاورت غده هیپوفیز قرار دارد، سرچشمه می‌گیرد. وظیفه هیپوتالاموس، ارسال هورمون کورتیکوتروپین (CRH) به هیپوفیز و تحریک آن برای تولید ACTH است. حال اگر هیپوتالاموس قادر به تولید کافی CRH نباشد، هیپوفیز نیز نمی‌تواند پاسخگوی نیاز غدد فوق‌کلیه به هورمون ACTH باشد. اگر پس از استفاده طولانی از کوتیکواستروئیدها، آن‌ها را به صورت ناگهانی قطع کنید، ممکن است به نارسایی سوم مبتلا شوید. کسانی که این داروها را مصرف می‌کنند، هرگز نباید بدون اجازه پزشک آن را قطع نمایند. بر اساس داده‌های موجود، بیماری خودایمنی، عامل 70 الی 90 درصد موارد ابتلا به آدیسون در بریتانیا به شمار می رود، زیرا سایر عوامل مانند بیماری سل که می تواند عامل ابتلا به آدیسون باشد، در بریتانیا به ندرت وجود دارد.

 

بیماری آدیسون چگونه تشخیص داده می‌شود؟

علائم بیماری آدیسون معمولاً به‌مرورزمان آشکار می‌شوند. ابهام در نشانه‌های بیماری ممکن است تشخیص صحیح آن را به تأخیر بیندازد. در اغلب مواقع، بیماری آدیسون کاملاً تصادفی در بیمار کشف می‌شود.  پزشک ممکن است برای تشخیص ابتلا به بیماری آدیسون آزمایش‌های گوناگونی را تجویز نماید. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

 

آزمایش خون

به‌منظور اندازه‌گیری میزان پتاسیم، ACTH و کورتیزول در بدن شما، پزشک آزمایش خون را توصیه می‌کند.

 

تست تحریک ACTH

در این آزمایش، بعد از تزریق دوز مشخصی از ATCH مصنوعی، پاسخ غدد فوق‌کلیه شما را به آن بررسی می‌کنند. چنانچه پس از تزریق، غدد فوق‌کلیه میزان کمی از کورتیزول تولید نمایید، ممکن است کار خود را به‌درستی انجام ندهند.

 

آزمایش هیپوگلیسمی ناشی از انسولین

پزشک ممکن است این آزمایش را به این هدف تجویز کند که بداند، مشکل شما ناشی از غدد هیپوفیز است یا خیر. در این آزمایش، میزان گلوکز یا قند خون را قبل و پس از تزریق انسولین فوری، بررسی می‌کنند. این کار باید سبب افت قند خون هیپوگلیسمی و افزایش کورتیزول شود.

 

سی‌تی‌اسکن

پس از مشاهده علائم بیماری آدیسون، برای ارزیابی کارایی غدد فوق‌کلیه از تصویربرداری استفاده می‌کنند.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

چنانچه از بیماری آدیسون خود مطلع هستید، باید به صورت منظم به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید تا دوز داروی مصرفی شما را کنترل نماید و در صورت نیاز، آن‌ها را تغییر دهد. اگر یک موقعیت استرس‌زا مانند جراحت، بیماری یا سوگ یکی از عزیزان را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک خود صحبت نمایید؛ زیرا ممکن است نیاز به تغییر مقدار داروهای مصرفی باشد. پس از مشاهده علائم بحرانی آدیسون مانند، درد شدید، یا ضعف ناگهانی نیز باید فوراً موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. نکته مثبت این بیماری، این است که با دارو می‌توان آن را درمان نمود، اما پیروی از دستورات پزشک و استفاده منظم از داروها، در این موضوع اهمیت زیادی دارد.

چنانچه درباره بیماری خود سؤالی داشتید نیز می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید. مدیست یکی از کلینیک‌های ممتاز محسوب می‌شود که با بهره‌گیری از متخصصان باتجربه، قادر است بهترین خدمات را با بالاترین کیفیت به شما بدهد. کلیه خدمات کلینیک مانند رزرو نوبت، به صورت آنلاین (سایت) و مشاوره با پزشک از طریق گفت‌وگوی تلفنی یا چت انجام می‌شود.

 

 

راه های درمان

عاملی که سبب ایجاد بیماری شده، در روند درمان اهمیت زیادی دارد. پزشک ممکن است پس از تشخیص، داروهایی به بیمار بدهد که غدد فوق‌کلیه را تنظیم می‌کنند. انجام دقیق دستورات پزشک، نقش کلیدی در درمان بیماری آدیسون دارد. ممکن است لازم باشد بیمار برای بهبود سلامت خود ترکیبی از داروهای گلوکوکورتیکوئیدی را مصرف نماید. این داروها سبب کاهش التهاب می‌شوند، همچنین اغلب باید تا پایان عمر مصرف شوند. روش دیگری که برای درمان استفاده می‌شود، جایگزین‌کردن هورمون‌هایی است که غدد فوق‌کلیه توانایی تولید آن را ندارند. افراد مبتلا به آدیسون نباید در موقعیت‌های استرس‌زا قرار گیرند، زیرا افزایش سطح استرس می‌تواند واکنش بیمار را نسبت به داروهای مصرف شده، تغییر دهد. به‌منظور کاهش استرس می‌توانید ورزش‌هایی مانند یوگا و مدیتیشن را دنبال نمایید. رژیمی که حاوی مقادیر بالای سدیم باشد، می‌تواند برای افرادی که آلدسترون کافی ندارند، مفید واقع شود.

به این منظور می‌توانید با یک متخصص تغذیه مشورت نمایید. اجتناب از غذاهای فراوری شده و افزایش مصرف گلوکز از سایر مواردی است که در بهبود یا درمان بیماری آدیسون نقش دارد. مصرف زیاد نوشیدنی‌های حاوی کافئین ممکن است، بیماری شما را بدتر کند. همچنین مصرف غذاهای پر فیبر می‌تواند با داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها تداخل ایجاد کند؛ بنابراین باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد. افرادی که به صورت طولانی‌مدت، رژیم‌های استروئیدی را دنبال می‌کنند، برای مقابله با ابتلا به پوکی‌استخوان، ممکن است به مکمل‌های کلسیم و ویتامین D نیاز داشته باشند.

 

راه های پیشگیری از بیماری آدیسون

متأسفانه، تاکنون هیچ روشی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری آدیسون کشف نشده است.

 

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آدیسون هستند؟

ریسک ابتلا به بیماری آدیسون در برخی از افراد بیشتر است. کسانی که بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آدیسون هستند عبارت‌اند از:

  • افرادی که درگیر بیماری سرطان هستند.
  • افرادی که داروهای ضدانعقاد خون مصرف می‌نمایند.
  • بیمارانی که درگیر عفونت‌های مزمن مانند سل هستند.
  • افرادی که جراحی‌هایی را به‌منظور جداسازی برخی قسمت‌های غدد فوق‌کلیه انجام می‌دهند.
  • افرادی که با بیماری گریوز دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
  • کسانی که به دیابت نوع 1 مبتلا هستند.

 

نتیجه‌گیری 

در این مقاله به طور کامل درباره سؤالاتی مانند این که آدیسون چیست و چه علائمی دارد، صحبت کردیم. افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، هرگز نباید دچار یاس و ناامیدی شوند. خوشبختانه امروزه با پیشرفت‌های علم پزشکی، این بیماری را می‌توان تا حدود زیادی کنترل نمود. برای دریافت مشاوره در مورد درمان بیماری آدیسون می‌توانید از کلینیک مدیست کمک بگیرید. پزشکان حاذق این مجموعه در هر کجا که باشید، کاملاً آنلاین به شما خدمات می‌دهند. رزرو نوبت نیز مانند مشاوره با پزشک به صورت غیرحضوری و از طریق سایت انجام می‌شود. شما می‌توانید سؤالات خود را در مورد بیماری آدیسون با ما در میان بگذارید.

آخرین پست‌ها

دسته بندی مجله سلامت