علائم سنگ کلیه چیست؟ | راه های درمان سنگ کلیه در منزل
- 31 خرداد 1401
- صفر نظر
- کلیه و مجاری ادراری
سالانه بیش از نیم میلیون نفر برای مشکلات ناشی از سنگ کلیه به اورژانس مراجعه می‌کنند. تخمین‌زده می‌شود که از هر ده نفر، یک نفر در طول زندگی خود دچار علائم سنگ کلیه، و ابتلا به آن می‌شود.
شیوع سنگ کلیه در طی سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۱۴ ۱۰ درصد بود. خطر ابتلا به سنگ کلیه در مردان حدود ۱۱ درصد، و در زنان ۹ درصد است. سایر بیماری‌ها مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند. در این مقاله با مشاوره آنلاین پزشکی مدیست همراه باشید.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه رسوبات سختی هستند که از مواد معدنی و نمک تشکیل شده‌اند، که به مرور زمان در داخل کلیه شما تشکیل می‌شوند.
رژیم غذایی نامناسب، وزن بیش از حد بدن، برخی از مشکلات سلامتی و عوارض مصرف برخی از مکمل‌ها و داروها، از جمله علل متعدد بروز علائم سنگ کلیه و شکل‌گیری آن در بدن هستند. از کلیه‌ها گرفته تا مثانه، سنگ کلیه می‌تواند هر بخشی از دستگاه ادراری شما را تحت تأثیر قرار دهد.
چهار نوع سنگ کلیه وجود دارد:
- اگزالات کلسیم
- اسید اوریک
- استروویت
- سیستین
شکل‌گیری سنگ کلیه زمانی اتفاق می‌افتد که ادرار غلیظ می‌شود. ادرار دارای مواد زائد مختلفی است که در آن حل شده است. اگر مقدار این مواد نسبت به مایع ادرار بیشتر باشد، متبلور می‌شوند و به هم می‌چسبند. این رسوبات به مرور زمان بزرگتر می‌شوند، مگر اینکه همراه ادرار دفع شوند.
در بیشتر افراد، مصرف مایع زیاد باعث دفع آنها می‌شود. با این حال سنگ ممکن است در کلیه باقی بماند، یا از مجرای ادراری به داخل حالب حرکت کند. گاهی اوقات، سنگ‌های ریز در ادرار بدون ایجاد درد زیاد از بدن خارج می‌شوند. اما سنگ‌هایی که حرکت نمی‌کنند ممکن است باعث جلوگیری ادرار در کلیه، حالب، مثانه یا مجرای ادرار شوند.
دفع سنگ کلیه می‌تواند بسیار دردناک باشد، اما اگر علائم سنگ کلیه به موقع تشخیص داده شوند، معمولاً آسیب دائمی ایجاد نمی‌کنند. بسته به شرایط شما، ممکن است برای دفع سنگ کلیه به چیزی جز مصرف داروها و نوشیدن مقدار زیادی آب نیاز نداشته باشید. به عنوان مثال، اگر سنگ در دستگاه ادراری گیر کند یا با عفونت ادراری همراه باشد، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
مشاوره با فوق تخصص نفرولوژی
دریافت مشاوره‌ها
علائم سنگ کلیه چیست؟
علائم سنگ کلیه به وضعیت آن در بدن شما بستگی دارد! برخی از سنگ‌های کلیه به اندازه یک دانه شن کوچک هستند. برخی دیگر به بزرگی یک سنگریزه هستند. در برخی مواقع نادر هم سنگ‌هایی به اندازه یک توپ گلف تشکیل می‌شوند! به عنوان یک قاعده کلی، هر چه سنگ بزرگتر باشد، علائم آن بیشتر خود را نشان می‌دهد.
سنگ کلیه معمولاً تا زمانی که در کلیه حرکت نکند، یا به یکی از حالب‌ها نرود، علائمی ایجاد نمی‌کند. حالب‌ها لوله‌هایی هستند که کلیه‌ها و مثانه را به هم متصل می‌کنند.
اگر سنگ کلیه در حالب‌ها گیر کند، ممکن است جریان ادرار را مسدود کند، و باعث تورم کلیه و اسپاسم حالب شود که می‌تواند بسیار دردناک باشد.
علائم می‌تواند یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- درد شدید در دو طرف کمر شما
- درد ناشناس یا درد معده‌ای که از بین نمی‌رود
- دردی که به قسمت تحتانی شکم و کشاله ران می‌رسد
- خون در ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ
- تب و لرز
- ادراری که بوی بد می‌دهد یا کدر به نظر می‌رسد
- درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- نیاز مداوم به ادرار کردن، دفع ادرار بیشتر از حد معمول یا ادرار کردن در مقادیر کم
سنگ کلیه زمانی شروع به درد کردن می‌کند که باعث تحریک یا انسداد مجاری شود. این عارضه به سرعت باعث درد شدید در قسمت پهلوها می‌شود. در بیشتر موارد، سنگ کلیه بدون ایجاد آسیب جدی دفع می‌شود، اما با این حال این اتفاق با درد شدید همراه است.
مسکن‌ها ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای سنگ‌های کوچک باشند. اما اگر علائم سنگ کلیه شدید دارید، ممکن است به درمان دیگری نیاز باشد! اگر علائم سنگ کلیه شما پایدار بود، یا باعث بروز عوارض در سلامتی شما شود، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
علل ایجاد سنگ کلیه
علائم سنگ کلیه و شکل‌گیری آن در بدن اغلب علت مشخصی ندارد. با این حال برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا شما را افزایش دهند.
سنگ‌های کلیه زمانی تشکیل می‌شوند که ادرار شما حاوی مواد تشکیل‌دهنده رسوبات یا همان کریستال (مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک)، بیشتر از مایع موجود در ادرار باشد. در عین حال، ادرار شما ممکن است فاقد موادی باشد که از چسبیدن کریستال‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کند، و محیطی ایده‌آل برای تشکیل سنگ کلیه ایجاد می‌کند.
دلیل سنگ کلیه
دلایل مختلفی برای بروز علائم سنگ کلیه وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- نوشیدن آب کم: ننوشیدن آب کافی در روز، می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که در آب و هوای گرم و خشک زندگی می‌کنند، و کسانی که زیاد عرق می‌کنند، ممکن است بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا باشند.
- چاقی: شاخص توده بدنی بالا (BMI)، اندازه دور کمر بزرگ و افزایش وزن، با خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است.
- مصرف بی‌رویه غذای حاوی نمک یا شکر زیاد: خوردن غذاهای سرشار از پروتئین، سدیم (نمک) و قند ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سنگ کلیه را افزایش دهد. نمک زیاد در رژیم غذایی، میزان کلسیمی را که کلیه‌ها باید فیلتر کنند بیشتر می‌کند، و خطر ابتلا به سنگ کلیه را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- سابقه خانوادگی: اگر فردی در خانواده شما سنگ کلیه داشته است، احتمال ابتلا و مشاهده علائم سنگ کلیه در شما بیشتر است. همچنین اگر قبلاً یک یا چند سنگ کلیه داشته‌اید، در معرض خطر ابتلا به سنگ دیگر هستید.
- بیماری‌های گوارشی و جراحی: جراحی بای پس معده، بیماری التهابی روده یا اسهال مزمن می‌تواند باعث تغییراتی در فرآیند گوارش شود، که بر جذب کلسیم و آب بدن شما تأثیر می‌گذارد. در این حالت مقدار مواد تشکیل دهنده سنگ در ادرار شما افزایش می‌یابد.
- مکمل‌ها و داروها: یرخی از داروها مانند ویتأمین C، مکمل‌های غذایی، ملین‌ها (در صورت استفاده بیش از حد)، آنتی اسید‌های مبتنی بر کلسیم، و دارو‌های خاصی که برای درمان میگرن یا افسردگی استفاده می‌شوند، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
برخی مشکلات سلامتی مانند اسیدوز توبولار کلیه، سیستینوری، هیپرپاراتیروئیدیسم و عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری نیز، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
خوردن بیش از حد فروکتوز با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است. فروکتوز را می‌توان در شکر یافت.
انواع سنگ کلیه
دانستن نوع سنگ کلیه شما به تعیین علت آن کمک می‌کند، و ممکن است سرنخ‌هایی در مورد چگونگی کاهش خطر ابتلا بیشتر به سنگ کلیه ارائه دهد. در صورت امکان، سعی کنید در صورت دفع سنگ کلیه، آن را برای تجزیه و تحلیل نزد پزشک خود ببرید.
سنگ‌های کلسیمی
بیشتر سنگ‌های کلیه، سنگ‌های کلسیمی هستند، که معمولاً به شکل اگزالات کلسیم می‌باشند. اگزالات ماده‌ای است که روزانه توسط کبد شما ساخته، یا از رژیم غذایی شما جذب بدن می‌شود. برخی از میوه‌ها و سبزیجات و همچنین آجیل و شکلات دارای محتوای اگزالات بالایی هستند.
نوع رژیم غذایی، مصرف بالای ویتأمین D، جراحی بای پس روده، و چندین اختلال متابولیک دیگر، می‌توانند غلظت کلسیم یا اگزالات را در ادرار افزایش دهند.
این نوع سنگ ممکن است به شکل فسفات کلسیم نیز ایجاد شوند. این نوع سنگ در شرایط متابولیک مانند اسیدوز توبولار کلیوی بیشتر دیده می‌شود. همچنین ممکن است شکل گیری این نوع سنگ کلیه، با دارو‌هایی مانند توپیرامات (Topamax، Trokendi XR، Qudexy XR) که برای درمان میگرن یا تشنج استفاده می‌شوند، ارتباط داشته باشند.
سنگ‌های استروویت
این سنگ‌ها کمتر شایع هستند، و در اثر عفونت در دستگاه ادراری فوقانی ایجاد می‌شوند. سنگ‌های استروویت در پاسخ به عفونت دستگاه ادراری تشکیل می‌شوند.
این سنگ‌ها می‌توانند به سرعت رشد کرده، و بسیار بزرگ شوند. گاهی اوقات علائم سنگ کلیه استروویت بسیار کم است!
سنگ‌های اسید اوریک
سنگ‌های اسید اوریک بیشتر در افرادی با نشانه‌های زیر شایع است:
- افرادی که به دلیل اسهال مزمن یا سوء جذب، مایعات زیادی از دست میدهند
- افرادی که از رژیم غذایی پر پروتئین استفاده می‌کنند
- مبتلایان به دیابت یا سندرم متابولیک
برخی عوامل ژنتیکی نیز ممکن است خطر ابتلا به سنگ‌های اسید اوریک را افزایش دهند.
همچنین غذا‌هایی مانند صدف، دارای غلظت بالایی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی به نام پورین هستند. مصرف زیاد پورین منجر به تولید بیشتر مونوسدیم اورات می‌شود، که در شرایط مناسب ممکن است در کلیه‌ها سنگ ایجاد کند.
سنگ سیستین
این سنگ‌ها در افراد مبتلا به یک اختلال ارثی به نام سیستینوری تشکیل می‌شوند، که باعث می‌شود کلیه‌ها مقدار زیادی اسید آمینه خاص را دفع کنند.
درمان سنگ کلیه
درمان در کودکان و بزرگسالان در صورت مشاهده علائم سنگ کلیه، یکسان است. درمان سنگ کلیه در منزل با نوشیدن آب فرآوان امکان‌پذیر است. آب نوشیدنی مفید برای سنگ کلیه است که به راحتی می‌تواند علائم سنگ کبیه را از بین ببرد. در اکثر مواقع پزشکان توصیه می‌کنند که سنگ بدون جراحی دفع شود. همچنین ممکن است دارویی برای کمک به کاهش اسید ادرار تجویز کنند. در اکثر مواقع درمان سنگ کلیه در منزل، و با عمل به توصیه‌های پزشکی انجام می‌شود.
اما اگر سنگ شما بیش از حد بزرگ باشد، جریان ادرار را مسدود کند، یا نشانه عفونت در آن وجود داشته باشد، نیاز به جراحی است.
برای درمان سنگ کلیه از دستگاه سنگ شکن نیز استفاده می‌شود. این دستگاه با امواج صوتی پر انرژی، سنگ‌های بزرگ را به قطعات ریز خرد می‌کند تا بتوانند از مجاری دفع شوند.
آیا علائم سنگ کلیه در کودکان مشاهده می شود؟
سنگ کلیه در کودکان ۵ ساله نیز دیده می‌شود. در واقع، این مشکل در کودکان به قدری رایج است که برخی از بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مخصوص سنگ، بخشی را برای بیماران اطفال اختصاص داده‌اند. شایع شدن بروز علائم سنگ کلیه در کودکان، بیشتر بخاطر تغییر سبک غذایی آنها است.
دو دلیل مهم این امر، ننوشیدن مایعات کافی، و خوردن غذاهای سرشار از نمک است. بچه‌ها باید چیپس سیب زمینی شور و سیب زمینی سرخ کرده کمتر بخورند. غذاهای ناسالم دیگری نیز وجود دارد که ودکان با مصرف بی‌رویه آنها، علائم سنگ کلیه را در خود افزایش میدهند. برخی از این غذاها عبارتند از:
- ساندویچ و فست فود
- سوپ‌های کنسرو شده
- غذاهای آماده و بسته‌بندی شده
- نوشیدنی‌های انرژی زا
- نوشابه و سایر نوشیدنی‌های شیرین
آب یک نوشیدنی مفید برای سنگ کلیه است، که می‌تواند جایگزین نوشیدنی‌های مضر برای بدن باشد.
ویزیت آنلاین در صورت مشاهده علائم سنگ کلیه
اگر علائم سنگ کلیه را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، می‌توانید توسط پزشکان کلیه کلینیک مدیست، از راه دور معاینه آنلاین شوید. این کار علاوه بر اینکه هزینه های درمانی شما را کاهش می‌دهد، دسترسی سریع به پزشک را برای شما تضمین می‌کند.
علائم سنگ کلیه را جدی بگیرید و با مشاهده آنها، نسبت به بررسی آنها توسط پزشک اقدام نمائید.
