آشنایی با علائم تومور مغزی | راه های درمان تومور مغزی بدخیم
- 27 اسفند 1401
- صفر نظر
- مغز و اعصاب
تومور مغزی به رشد سلولی در مغز یا نزدیک آن اطلاق می‌شود که می‌توانند در بافت مغز به وجود آیند. البته احتمال ایجاد تومورهای مغزی در نزدیکی بافت مغز نیز وجود دارد. مکان‌های نزدیک شامل اعصاب، غده هیپوفیز، غده پینه آل و غشاهایی هستند که سطح مغز را می‌پوشانند. در ادامه در مورد علائم تومور مغزی، انواع آن و راه‌های درمان تومور مغزی بحث خواهیم کرد.
تومور مغزی چیست؟
قبل از آنکه به علائم تومور مغزی بپردازیم، بهتر است تعریفی از تومور مغزی داشته باشیم. تومور مغزی عبارت است از گروه یا توده‌ای از سلول‌های غیر طبیعی در مغز. جمجمه که مغز شما را در بر می‌گیرد، بافت بسیار سفت و سختی دارد. هرگونه رشد سلولی غیر طبیعی در چنین فضای محدودی می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
تومورهای مغزی می‌توانند سرطانی (تومور مغزی بدخیم) یا غیر سرطانی (تومور مغزی خوش‌خیم) باشند. هنگامی که تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم رشد می‌کنند، می‌توانند باعث شوند که فشار داخل جمجمه افزایش پیدا کند. این وضعیت می‌تواند باعث آسیب مغزی شود و حتی تهدید کننده زندگی شخص باشد.
تومورهای مغزی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
• تومورهای مغزی اولیه از مغز نشأت می‌گیرند. در موارد بسیاری، تومورهای مغزی اولیه خوش‌خیم هستند.
• تومورهای مغزی ثانویه که به عنوان تومورهای متاستاتیک نیز شناخته می‌شوند، زمانی اتفاق می‌افتند که سلول‌های سرطانی از اندام دیگری مانند ریه یا سینه به مغز پخش می‌شوند.
اندازه تومورهای مغزی از خیلی کوچک تا خیلی بزرگ متغیر است. برخی از تومورهای مغزی زمانی به وجود می‌آیند که بسیار کوچک هستند، زیرا علائمی را ایجاد می‌کنند که بلافاصله متوجه آن می‌شوید. سایر تومورهای مغزی قبل از آنکه متوجه شوید، ممکن است بسیار بزرگ شوند.
برخی از قسمت‌های مغز نسبت به سایرین کمتر فعال هستند. اگر تومور مغزی در بخشی از مغز ایجاد شود که فعالیت کمی دارد، ممکن است فوراً علائمی ایجاد نکند. اندازه تومورهای مغزی ممکن است قبل از تشخیص تومور بسیار بزرگ شود.
اگرچه تومورهای مغزی خوش‌خیم می‌توانند مشکلات جدی زیادی برای شخص ایجاد کنند، اما سرطانی نیستند، یعنی به کندی رشد می‌کنند و معمولاً به بافت‌های دیگر گسترش نمی‌یابند. از طرف دیگر، تومورهای مغزی بدخیم سرطانی هستند، به سرعت رشد می‌کنند و می‌توانند به سایر قسمت های مغز یا سیستم عصبی مرکزی سرایت کنند.
مشاوره با متخصص مغز و اعصاب
دریافت مشاوره‌ها
علت به وجود آمدن تومور مغزی چیست؟
علائم تومور مغزی می‌تواند با علت ایجاد تومور مرتبط باشد. برای بررسی علت به وجود آمدن تومورهای مغزی، آن‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کنند.
تومورهایی که در مغز شروع می شوند
همانطور که گفته شد، تومورهای مغزی که با رشد سلول‌ها در مغز شروع می‌شوند، تومورهای مغزی اولیه نامیده می‌شوند. آن‌ها ممکن است درست در مغز یا در بافت اطراف مغز شروع شوند. بافت مجاور ممکن است شامل غشاهایی باشد که مغز را می‌پوشانند. این بافت غشایی به طور کلی مننژ نام گرفته است. تومورهای مغزی همچنین می‌توانند در اعصاب، غده هیپوفیز و غده پینه آل ایجاد شوند.
تومورهای مغزی زمانی ایجاد می‌شوند که تغییراتی در DNA سلول‌های داخل یا نزدیک مغز ایجاد می‌شود. DNA سلول دستورالعمل‌هایی را در خود جای داده است که به سلول می‌گویند چه کاری انجام دهد. این تغییرات باعث می‌شود زمانی که سلول‌های سالم به عنوان بخشی از چرخه زندگی طبیعی خود می‌میرند، به سرعت رشد کرده و به زندگی خود ادامه دهند. این باعث می‌شود تعداد زیادی سلول اضافی در مغز ایجاد شود. در نتیجه، توده‌ای غیر طبیعی از سلول‌ها تشکیل می‌یابد که تومور نام دارد.
مشخص نیست چه چیزی باعث تغییرات DNA می‌شود و علائم تومور مغزی را ایجاد می‌کند. برای بسیاری از افراد مبتلا به تومورهای مغزی، علت آن هرگز مشخص نیست. گاهی اوقات، این والدین هستند که تغییرات DNA را به فرزندان خود منتقل می‌کنند. این تغییرات می‌تواند به نوبه خود خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد. البته باید اشاره کرد که تومورهای مغزی ارثی نادر هستند.
اگر سابقه خانوادگی تومور مغزی دارید، در مورد آن با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است لازم باشد با یک متخصص در زمینه ژنتیک ملاقات کنید تا بفهمید که آیا سابقه خانوادگی شما می‌تواند خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد یا خیر.
وقتی تومورهای مغزی در کودکان به وجود می‌آیند، احتمالاً تومورهای مغزی اولیه هستند. در بزرگسالان، تومورهای مغزی به احتمال زیاد سرطانی هستند که از جای دیگری شروع شده و به مغز سرایت کرده است.
تومورهایی که به مغز گسترش می یابند
تومورهای مغزی ثانویه زمانی اتفاق می‌افتند که سرطان از جای دیگری شروع شده و به مغز سرایت می‌کند. هنگامی که سرطان گسترش پیدا می‌کند، سرطان متاستاتیک نامیده می‌شود.
هر نوع سرطانی ممکن است به مغز سرایت کند، اما انواع رایج آن عبارتند از:
• سرطان پستان
• سرطان روده بزرگ
• سرطان کلیه
• سرطان ریه
• ملانوما
مشخص نیست که چرا برخی از انواع سرطان به مغز سرایت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر بیشتر سایر اندام‌ها را هدف قرار می‌دهند.
تومورهای مغزی ثانویه اغلب در افرادی به وجود می‌آیند که سابقه سرطان دارند. تومور مغزی به ندرت ممکن است اولین علامت سرطان باشد که در جای دیگری از بدن شروع شده است. تومورهای مغزی ثانویه در بزرگسالان شیوع بیشتری دارند.
علائم تومور مغزی
نشانه‌ها و علائم تومور مغزی به فاکتورهای مختلفی از جمله اندازه و محل تومور بستگی دارد. علائم همچنین ممکن است بسته به سرعت رشد تومور مغزی متفاوت باشد که به آن درجه یا گرید تومور نیز گفته می‌شود. تغییر اندازه عمدتاً در تومور مغزی بدخیم مشاهده می‌شود.
علائم تومور مغزی و نشانه‌های عمومی آن ممکن است شامل موارد زیر باشد.
• سردرد یا احساس فشار در سر که هنگام صبح بدتر می‌شود
• سردردهای مکرر و شدید
• سردردهایی که گاهی تحت عنوان سردرد تنشی یا میگرن توصیف می‌شوند
• حالت تهوع یا استفراغ
• مشکلات چشمی مانند تاری در دید و یا دوبینی
• از دست دادن حس یا توان حرکت در یکی از پاها یا دست‌ها
• مشکل در تعادل
• مشکلات گفتاری
• احساس خستگی شدید
• سردرگمی در مسائل روزمره
• مشکلات حافظه
• مشکل داشتن در اجرای دستورهای ساده
• تغییر در شخصیت یا رفتار
• تشنج، به خصوص اگر شخص سابقه تشنج نداشته باشد
• مشکلات شنوایی
• سرگیجه یا احساس اینکه به اصطلاح دنیا دور سر شخص می‌چرخد
• احساس گرسنگی شدید و افزایش وزن
تومورهای مغزی که سرطانی نیستند، معمولاً علائمی که ایجاد می‌کنند به کندی خود را نشان می‌دهند. تومورهای غیر سرطانی یا خوش‌خیم ممکن است علائم ظریفی ایجاد کنند که در ابتدا متوجه آن‌ها نمی‌شوید. این دسته علائم ممکن است طی ماه‌ها یا سال‌ها بدتر شوند.
تومورهای سرطانی علائمی را ایجاد می‌کنند که به سرعت بدتر می‌شوند. این علائم معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و ممکن است در عرض چند روز یا چند هفته بدتر شوند.
مشاوره با پزشک
علائم تومور مغزی – سردرد ناشی از تومور مغزی
سردرد یکی از شایع‌ترین علائم تومور مغزی است. سردرد در حدود نیمی از افراد مبتلا به تومور مغزی دیده می‌شود. اگر تومور در حال رشد به سلول‌های سالم اطراف خود فشار بیاورد، سردرد ممکن است اتفاق بیفتد. تومور مغزی همچنین می‌تواند باعث تورم در مغز شود که فشار در سر را افزایش داده و منجر به سردرد می‌شود.
سردرد ناشی از تومورهای مغزی اغلب زمانی که شخص صبح از خواب بیدار می‌شود، بدتر می‌شود، اما در هر زمان ممکن است اتفاق بیفتد. برخی افراد سردردهایی دارند که آن‌ها را از خواب بیدار می‌کند. سردردهای ناشی از تومور مغزی معمولاً باعث ایجاد دردی می‌شوند که هنگام سرفه یا زور زدن بدتر می‌شود. افراد مبتلا به تومورهای مغزی اغلب می‌گویند که سردردی شبیه به سردرد تنشی و سردرد میگرنی دارند.
سردرد ناشی از تومورهای مغزی که در قسمت پشت سر قرار دارند، ممکن است با گردن درد همراه باشد. اگر تومور مغزی در قسمت جلوی سر قرار گرفته باشد، سردرد ممکن است شبیه درد چشم یا درد سینوسی باشد.
علائم تومور مغزی بر اساس ناحیه
قسمت اصلی مغز را مغز پیشین می‌گویند. تومورهای مغزی در قسمت‌های مختلف مغز ممکن است علائم متفاوتی ایجاد کنند.
• تومورهای مغزی در جلوی مغز. تومورهای مغزی لوب پیشانی ممکن است باعث مشکلات تعادلی و مشکل در راه رفتن شوند. همچنین، تغییرات شخصیتی مانند فراموشی و عدم علاقه به فعالیت‌های معمولی ممکن است در این افراد وجود داشته باشد. گاهی اوقات اعضای خانواده متوجه می‌شوند که فرد مبتلا به تومور مغزی متفاوت به نظر می‌رسد.
• تومورهای مغزی در وسط مغز. تومورهای مغزی لوب جداری می‌توانند مشکلاتی در حواس ایجاد کنند. به عنوان مثال، می‌توان به مشکلات بینایی و مشکلات شنوایی اشاره کرد.
• تومورهای مغزی در پشت مغز. لوب‌های پس سری در پشت مغز قرار دارند و بینایی را کنترل می‌کنند. تومورهای مغزی لوب پس سری می‌توانند باعث کاهش بینایی شخص شوند.
• تومورهای مغزی در قسمت تحتانی مغز. از علائم تومور مغزی لوب تمپورال می‌توان به مشکلات حافظه اشاره کرد. تومورهای موجود در این ناحیه ممکن است باعث شوند که کسی چیزی را ببیند، بچشد یا بو کند که در آنجا نیست. گاهی اوقات آن طعم یا بو ناخوشایند و یا غیرعادی است.
اگر سردردهای مکرر و غیر عادی یا سابقه خانوادگی تومور مغزی دارید و مشکوک هستید، برای دریافت راهنمایی و مشاوره بیشتر می‌توانید از پزشکان متخصص کلینیک مدیست کمک بگیرید.
انواع تومور مغزی
حال که در مورد علائم تومور مغزی صحبت کردیم، نوبت به معرفی انواع تومور می‌رسد. انواع مختلفی از تومورهای مغزی وجود دارد. نوع تومور مغزی بر اساس نوع سلول‌هایی تعیین می‌شود که تومور را تشکیل می‌دهند.
همانطور که قبلاً اشاره شد، برخی انواع تومورهای مغزی غیر سرطانی یا خوش‌خیم هستند. در مقابل، انواع دیگری از تومور مغزی بدخیم وجود دارد که به آن‌ها تومورهای سرطانی نیز گفته می‌شود. انواع مختلف تومور مغزی عبارتند از:
• تومورهای مغزی گلیوما. سلول‌های گلیال سلول‌های عصبی را در بافت مغز احاطه کرده و از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند. تومورهای مغزی گلیوما می‌توانند خوش‌خیم باشند، اما اکثر آن‌ها بدخیم هستند.
• تومورهای شبکه کوروئید. تومورهای شبکه کوروئید از سلول‌هایی شروع می‌شوند که مایع اطراف مغز و نخاع را می‌سازند. تومورهای شبکه کوروئید می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند.
• تومورهای جنینی. تومورهای جنینی تومور مغزی بدخیم هستند که اغلب در نوزادان و کودکان خردسال اتفاق می‌افتند. شایع‌ترین نوع تومور جنینی مدولوبلاستوما نام دارد.
• تومورهای سلول زایا. سلول‌های زایا بیشتر در تخمدان‌ها و بیضه‌ها قرار دارند، اما گاهی اوقات در سایر قسمت‌های بدن از جمله مغز نیز یافت می‌شوند. تومورهای سلول زایا در مغز اغلب در نزدیکی غده پینه آل یا هیپوفیز ایجاد می‌شوند.
• تومورهای پینه آل. تومورهای پینه آل در داخل و اطراف غده صنوبری مغز شروع می‌شوند. پینئوبلاستوما یک نوع بدخیم از تومور پینه آل بوده که در کودکان شایع‌تر است.
• مننژیوم. مننژیوم‌ها تومورهای مغزی هستند که از غشاهای اطراف مغز و نخاع شروع می‌شوند. مننژیوم شایع‌ترین نوع تومور مغزی خوش‌خیم است.
• تومورهای عصبی. تومورهای عصبی در داخل و اطراف اعصاب ایجاد می‌شوند. نوروم آکوستیک شایع‌ترین نوع تومور عصبی بوده که یک نوع تومور خوش‌خیم است.
• تومورهای هیپوفیز. تومورهای مغزی می‌توانند در داخل و اطراف غده هیپوفیز شروع شوند. اکثر تومورهایی که در داخل و اطراف غده هیپوفیز اتفاق میفتند خوش‌خیم هستند.
درمان تومور مغزی
در آخرین بخش از مبحث علائم تومور مغزی، به درمان تومور مغزی اشاره‌ای خواهیم داشت. درمان تومور مغزی به موارد زیر بستگی دارد.
• نوع تومور
• اندازه تومور
• محل تومور
• سلامت عمومی شخص
رایج‌ترین روش درمان برای تومور مغزی بدخیم جراحی است. هدف این است که تا جای ممکن سرطان را بدون آسیب رساندن به بخش‌های سالم مغز از بین برد. در حالی که محل برخی از تومورها امکان برداشتن ایمن آن را فراهم می‌کند، اما سایر تومورها ممکن است در ناحیه‌ای قرار داشته باشند که میزان برداشتن تومور را محدود می‌کند. حتی حذف جزئی سرطان مغز می‌تواند مفید باشد.
از خطرات جراحی مغز می‌توان به عفونت و خونریزی اشاره کرد. تومورهای خوش‌خیم که به لحاظ بالینی خطرناک هستند نیز با جراحی برداشته می‌شوند. تومورهای متاستاتیک مغز بر اساس دستورالعمل‌‌های مربوط به نوع سرطان اصلی تحت درمان قرار می‌گیرند.
جراحی را می‌توان با روش‌های درمانی دیگر مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی ترکیب کرد. همچنین، فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی پس از جراحی تأثیر مثبتی داشته و می‌تواند به بهبودی پس از جراحی مغز و اعصاب کمک کند.
سخن آخر
درمان تومورهای خوش‌خیم مغز اغلب موفقیت‌آمیز است و امکان بهبودی کامل وجود دارد. با این حال، چشم انداز درمان تومور مغزی می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. اقدام زود هنگام برای درمان می‌تواند از عوارض ناشی از رشد تومور و فشار بر جمجمه و بافت مغز جلوگیری کند. همچنین به این ترتیب ممکن است بتوانید به جلوگیری از گسترش تومورهای بدخیم به سایر بافت‌های مغز کمک کنید. چنانچه مشکوک به علائم تومور مغزی هستید و سؤالات بیشتری دارید، می‌توانید از پزشکان متخصص مغز و اعصاب مدیست راهنمایی بگیرید.
