برونشیت چیست؟ | هر آنچه که باید درباره علائم برونشیت بدانید
- 01 مهر 1401
- صفر نظر
- ریه
به عفونت مجاری هوایی اصلی ریه‌ها (نایژه‌ها) که باعث تحریک و ملتهب شدن آنها می‌شود، برونشیت گفته می‌شود. راه‌های هوایی اصلی در دو طرف مجرای تنفسی شما (نای) منشعب می‌شوند. این مجاری خود به راه‌های هوایی کوچکتر، و این راه‌ها هم باز به مجاری کوچکتر در داخل ریه‌ها به نام برونشیول منتهی می‌شوند.
دیواره‌های مجاری هوایی اصلی برای به دام انداختن گرد و غبار و سایر ذرات، مخاط تولید می‌کنند( در غیر این صورت می‌تواند باعث تحریک شوند).
بیشتر موارد برونشیت زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت، مجاری تنفسی را تحریک کرده و ملتهب کند و باعث تولید مخاط بیشتر از حد معمول شود. بدن شما سعی می‌کند این مخاط اضافی را از طریق سرفه جا به جا کند. در ادامه با مشاوره آنلاین پزشکی مدیست همراه باشید.
برونشیت چیست؟
برونشیت را می‌توان به دو نوع برونشیت حاد و برونشیت مزمن تقسیم کرد.
برونشیت حاد، التهاب موقت مجاری هوایی است که باعث سرفه و مخاط می‌شود. این نوع برونشیت معمولا تا ۳ هفته ادامه دارد.
این بیماری می‌تواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر در کودکان زیر ۵ سال اتفاق می‌افتد.
این بیماری در زمستان شایع‌تر است و اغلب پس از سرماخوردگی، گلودرد یا آنفولانزا ایجاد می‌شود.
در مقابل برونشیت مزمن یک سرفه روزانه است که ۳ ماه از سال و حداقل ۲ سال متوالی ادامه دارد.
این نوع برونشیت بیشتر بزرگسالان بالای ۴۰ سال را مبتلا می‌کند. در صورت ابتلا به برونشیت، ترک سیگار الزامی است.
دود سیگار و مواد شیمیایی موجود در سیگار برونشیت را بدتر می‌کند و خطر ابتلا به برونشیت مزمن و COPD را افزایش می‌دهد.
مشاوره با فوق تخصص ریه
دریافت مشاوره‌ها
برونشیت حاد
برونشیت حاد برای مدت زمان مشخصی ادامه دارد. معمولاً از یک الگوی مشابه با یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا پیروی می‌کند و ممکن است از همان ویروس سرچشمه بگیرد.
برخی از نشانه‌های برونشیت حاد عبارتند از:
• سرفه با یا بدون مخاط
• ناراحتی یا درد قفسه سینه
• تب
• سردرد خفیف و بدن درد
• تنگی نفس
علائم معمولاً پس از چند روز یا چند هفته از بین می‌روند.
برونشیت مزمن
برونشیت مزمن علائمی مشابه برونشیت حاد دارد، اما یک بیماری مداوم است. در واقع اگر فردی حداقل ۳ ماه از سال، ۲ سال یا بیشتر پشت سر هم سرفه روزانه و مولد داشته باشد، برونشیت مزمن دارد. در این حالت لوله‌های برونش مقدار زیادی مخاط تولید می‌کنند که یا از بین نمی‌رود، یا از بین می‌رود و مجددا برمی‌گردد.
علائم کلی برونشیت چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، برونشیت می‌تواند حاد یا مزمن باشد. اگر حاد باشد یک بار اتفاق می‌افتد و بعد از مدتی فرد بهبود می‌یابد. اما اگر مزمن باشد، هرگز از بین نمی‌رود و فرد تا پایان عمر باید با آن زندگی کند، هرچند ممکن است در مواقعی بهتر یا بدتر شود.
علائم و نشانه‌های برونشیت حاد و مزمن عبارتند از:
• سرفه مداوم، که ممکن است خلط ایجاد کند
• خس خس سینه
• تب پایین به همراه لرز
• احساس سفتی در قفسه سینه
• گلو درد
• بدن درد
• تنگی نفس
• سردرد
• مسدود شدن بینی و سینوس‌ها
اگر لوله‌های برونش فرد مبتلا مدت زیادی طول بکشد تا به طور کامل بهبود یابند، بیمار ممکن است سرفه‌ای داشته باشد که چندین هفته یا حتی چند ماه طول بکشد.
علائم برونشیت مزمن می‌تواند به طور منظم خود را نشان دهند. برای بسیاری از افراد، این اتفاق در فصل زمستان رخ می‌دهد.
با این حال، برونشیت تنها بیماری نیست که باعث سرفه می‌شود. سرفه‌ای که بند نیاید ممکن است نشانه‌ای از آسم، ذات‌الریه یا بسیاری از مشکلات دیگر باشد. هر فردی که سرفه مداوم دارد باید برای تشخیص به پزشک مراجعه کند.
علل ابتلا به برونشیت چیست؟
برونشیت زمانی اتفاق می‌افتد که یک ویروس، باکتری یا ذرات محرک باعث التهاب لوله‌های برونش می‌شود. سیگار یک عامل خطر کلیدی است، اما افراد غیرسیگاری نیز ممکن است به برونشیت مبتلا شوند.
علل ابتلا به برونشیت حاد
برونشیت حاد می‌تواند نتیجه عوامل زیر باشد:
• ویروس (به عنوان مثال ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا):
برونشیت می‌تواند توسط یک ویروس ایجاد شود. در بیشتر موارد، برونشیت توسط همان ویروس‌هایی ایجاد می‌شود که باعث سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌شوند.
این ویروس در میلیون‌ها قطره ریز وجود دارد که هنگام سرفه یا عطسه از بینی و دهان خارج می‌شوند. این قطرات معمولاً حدود ۱ متر پخش می‌شوند. آنها برای مدتی در هوا معلق می‌مانند، سپس روی سطوحی فرود می‌آیند، جایی که ویروس می‌تواند تا ۲۴ ساعت زنده بماند. هر کسی که این سطوح را لمس کند، می‌تواند با لمس چیز دیگری ویروس را بیشتر منتشر کند.
• عفونت باکتریایی:
در موارد نادرتر، توسط باکتری‌ها نیز ایجاد می‌شود.
• قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده ریه‌ها:
از این مورد می‌توان به دود تنباکو، گرد و غبار، بخار، بخارات و آلودگی هوا اشاره کرد. برونشیت همچنین می‌تواند با تنفس مواد محرک مانند مه دود، مواد شیمیایی موجود در محصولات خانگی یا ایجاد شود.
افرادی که در شرایط زیر باشند، خطر بیشتری برای ابتلا به برونشیت حاد آنها را تهدید می‌کند:
• به بیماری ویروسی مبتلا شوید که باعث التهاب در بدن شما شود
• در معرض تنفس دود قرار داشته باشید (دود سیگار یا آلودگی‌ها)
• آسم یا آلرژی داشته باشید
راه‌های جلوگیری از عفونت، شستن منظم دست‌ها و اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود و سایر ذرات آلوده توصیه می‌شود.
علل ابتلا به برونشیت مزمن
برونشیت مزمن ناشی از تحریک مکرر و آسیب به بافت ریه و راه هوایی است. شایع‌ترین علت سیگار کشیدن است، اما همه افراد مبتلا به برونشیت سیگاری نیستند.
سایر علل احتمالی عبارتند از:
1. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا، گرد و غبار و دود‌های محیطی:
سیگار عامل اصلی برونشیت مزمن است. هم افرادی که در معرض استنشاق دود سیگار هستند و هم افرادی که خود سیگار می‌کشند، در خطر ابتلا به این عارضه هستند.
افراد مبتلا به برونشیت مزمن اغلب به یکی دیگر از بیماری‌های ریوی مرتبط با سیگار به نام آمفیزم نیز مبتلا می‌شوند که در آن کیسه‌های هوایی داخل ریه‌ها آسیب می‌بینند و باعث تنگی نفس می‌شوند.
اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید فورا آن را ترک کنید زیرا سیگار کشیدن برونشیت را تشدید می‌کند و خطر ابتلا به آمفیزم را افزایش می‌دهد.
بهترین راه برای جلوگیری از برونشیت مزمن، اجتناب از سیگار کشیدن است. ترک سیگار در زمانی که برونشیت دارید نیز می‌تواند فرصتی عالی برای ترک کامل سیگار باشد!
2. عوامل ژنتیکی
3. دوره‌های مکرر برونشیت حاد
4. سابقه بیماری تنفسی یا بیماری ریفلاکس معده به مری ( GERD )
5. قرار گرفتن در معرض آفت کش‌ها
اگر اغلب در معرض موادی قرار می‌گیرید که می‌تواند به ریه‌های شما آسیب برساند، ممکن است در معرض خطر برونشیت مزمن و سایر انواع بیماری مزمن انسدادی ریه قرار بگیرید، مانند:
• غبار غلات
• منسوجات (الیاف پارچه)
• آمونیاک
• اسید‌های قوی
• کلر
این موارد گاهی اوقات به عنوان برونشیت شغلی نیز شناخته می‌شوند. علائم این نوع برونشیت معمولا زمانی که دیگر در معرض ماده تحریک‌کننده قرار نگیرید، کاهش می‌یابد.
افراد مبتلا به آسم یا آلرژی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به هر دو نوع برونشیت هستند.
مشاوره با پزشک
نحوه درمان برونشیت چیست؟
در بیشتر موارد، برونشیت حاد به خودی خود طی چند هفته و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شود.
در این بین باید مایعات زیادی بنوشید و استراحت کافی داشته باشید.
در برخی موارد، علائم برونشیت می‌تواند بسیار طولانی‌تر باقی بماند. اگر علائم حداقل ۳ ماه طول بکشد، به عنوان برونشیت مزمن شناخته می‌شود. هیچ درمانی برای برونشیت مزمن وجود ندارد، اما برخی از تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم شما کمک کند، مانند:
• داشتن یک رژیم غذایی متعادل
• ورزش متوسط و به طور منظم
• اجتناب از کشیدن سیگار
علاوه بر موارد بالا، اگر برونشیت حاد دارید:
• استراحت کافی داشته باشید
• مایعات زیاد بنوشید (این به جلوگیری از کم آبی بدن و رقیق شدن مخاط در ریه‌ها کمک می‌کند و سرفه را آسان‌تر می‌کند).
• سردرد، تب بالا، و درد را با پاراستامول یا ایبوپروفن درمان کنید (اگر چه در صورت ابتلا به آسم ایبوپروفن توصیه نمی‌شود).
سعی کنید در خانه بمانید و اگر دمای بدنتان بالاست یا به اندازه کافی برای انجام فعالیت‌های عادی خود احساس خوبی ندارید از تماس با افراد دیگر خودداری کنید.
همچنین دارو‌های مختلفی برای تسکین علائم برونشیت وجود دارد.
دارو‌هایی به نام برونکودیلاتور و استروئید‌ها راه‌های هوایی را باز می‌کنند و می‌توانند به صورت استنشاقی یا قرص تجویز شوند.
دارو‌های موکولیتیک مخاط ریه‌ها را رقیق کرده و سرفه را آسان‌تر می‌کند. قبل از درمان با دارو باید با پزشک خود مشورت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اکثر موارد برونشیت حاد را می‌توان به راحتی در خانه با استراحت، دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی و مایعات فراوان درمان کرد.
فقط در صورت شدید بودن یا غیرعادی بودن علائم شما باید به پزشک عمومی مراجعه کنید.
اگر هر یک از شرایط زیر را داشتید باید با پزشک مشورت کنید:
• سرفه شما شدید است یا بیش از ۳ هفته طول می‌کشد
• تب داشتن بیش از ۳ روز (این ممکن است نشانه آنفولانزا یا یک بیماری جدی‌تر مانند ذات‌الریه باشد)
• هنگام سرفه، خلط همراه با رگه‌های خون مشاهده می‌کنید
• اگر یک بیماری زمینه‌ای قلبی یا ریوی مانند آسم، نارسایی قلبی یا آمفیزم دارید
• نفس کم می‌آورید
• دوره‌های مکرر برونشیت داشته‌اید
پزشک با معاینه می‌تواند سایر عفونت‌های ریوی، مانند ذات‌الریه، که علائمی مشابه برونشیت دارد، را شناسایی کند.
اگر پزشک فکر کند که شما ممکن است ذات‌الریه داشته باشید، عکس‌برداری از قفسه سینه و نمونه‌برداری از مخاط برای آزمایش بیشتر را تجویز می‌کند.
همچنین اگر پزشک حدس بزند که بیماری زمینه‌ای دارید، ممکن است بر روی شما آزمایش عملکرد ریه انجام دهد. در این آزمایش از شما خواسته می‌شود که یک نفس عمیق بکشید و در دستگاهی به نام اسپیرومتر که حجم هوای موجود در ریه‌های شما را اندازه‌گیری می‌کند، بازدم کنید.
کاهش ظرفیت هوای داخل ریه می‌تواند نشان دهنده یک مشکل اساسی باشد.
عوارض برونشیت چیست؟
پنومونی شایع‌ترین عارضه برونشیت است. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت به داخل ریه‌ها گسترش می‌یابد و باعث می‌شود کیسه‌های هوای کوچک درون ریه‌ها پر از مایع شوند.
از هر ۲۰ مورد برونشیت ۱ مورد منجر به ذات‌الریه می‌شود.
افرادی که در معرض خطر ابتلا به پنومونی هستند عبارتند از:
• افراد مسن
• افرادی که سیگار می‌کشند
• افراد مبتلا به سایر بیماری‌ها مانند بیماری قلبی، کبدی یا کلیوی
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
پنومونی خفیف معمولاً با آنتی بیوتیک در خانه قابل درمان است. موارد شدیدتر ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد.
برونشیت در کودکان
برونشیت در کودکان همانند بزرگسالان است. در کودکان، شایع‌ترین علت برونشیت حاد، ویروس است. این بیماری ممکن است پس از سرماخوردگی یا سایر عفونت‌های ویروسی در بینی، دهان یا گلو (دستگاه تنفسی فوقانی) ایجاد شود. چنین بیماری‌هایی می‌توانند به راحتی از تماس مستقیم با یک فرد بیمار نیز سرایت کنند.
شایع‌ترین دلیل برونشیت در کودکان عبارتند از:
• داشتن سینوزیت مزمن
• آلرژی
• آسم
• بزرگ شدن لوزه ها و آدنوئیدها
• قرار گرفتن در معرض دود سیگار
همچنین علائم برونشیت در کودکان عبارت است از:
• سرفه خشک یا پر از خلط
• استفراغ
• آبریزش بینی (اغلب قبل از شروع سرفه)
• احتقان یا درد قفسه سینه
• احساس ناراحتی در کل بدن
• لرز
• تب خفیف
• درد کمر و عضله
• خس خس سینه
• گلو درد
این علائم اغلب 7 تا 14 روز طول می‌کشند. اما ممکن است سرفه برای 3 تا 4 هفته ادامه یابد. این علائم ممکن است شبیه سایر بیماری‌ها باشد.
برونشیت در کودکان معمولا با استراحت و مراقبت‌های بهداشتی خوب می‌شوند. با اینحال در صورت مشاهده علائم برونشیت، حتما کودک توسط پزشک معاینه شود.
مشورت با پزشک در صورت مشاهده علائم برونشیت
حالا که فهمیدیم برونشیت چیست، بهتر است در صورت مشاهده علائم برونشیت در خود یا فرزندانمان، با یک پزشک متخصص در این زمینه صحبت کنیم. اگر برای مراجعه به پزشک متخصص ریه دچار مشکل هستید، می‌توانید به راحتی از خدمات پزشک آنلاین کلینیک مدیست بهره‌مند شوید.
در کلینیک مدیست این امکان وجود دارد تا از راه دور و بصورت آنلاین توسط متخصصین و پزشکان معاینه شوید. کیفیت معاینه توسط پزشک آنلاین در سایت مدیست همانند مراجعه حضوری به مطب است و هیچ تفاوتی ندارد.
پزشک پس از معاینه و بررسی علائم برونشیت شما، درمان‌های مورد نیاز را برای شما تجویز خواهد کرد. صرفه جویی در هزینه و دسترسی سریع از جمله مزایای استفاده از خدمات درمانی آنلاین به شمار می‌رود.
