افسردگی بعد از زایمان چگونه به وجود می آید و علائم آن چیست؟
- 21 مهر 1401
- صفر نظر
- زنان و زایمان
تولد نوزاد می‌تواند سبب بروز طیفی از احساسات مختلف از شادی گرفته تا اضطراب شود. اما تولد نوزاد همچنین می‌تواند عامل ایجاد بیماری شود که کسی کمتر انتظار آن را دارد و آن افسردگی بعد از زایمان است. از هر ۱۰ مادر ۱ نفر از آن‌ها در سال اول پس از زایمان دچار این نوع افسردگی می‌شود. در ادامه این مطلب همراه مدیست باشید.
افسردگی بعد از زایمان چیست؟
بیشتر مادران پس از زایمان دچار baby blues (یک دوران افسردگی با شدت کم) می‌شوند که شامل تغییر رفتار، اضطراب، مشکل خواب و... می‌شود. این حالت یک تا سه روز بعد از زایمان شروع می‌شود و ممکن است تا دو هفته ادامه پیدا کند. baby blues به قدری شایع است که پس از زایمان حالتی نرمال به حساب می‌آید و در بسیار موارد نیازی به درمان نخواهد داشت.
از طرفی دیگر بعضی از مادران نوعی شدیدتر و بلند مدت‌تر از افسردگی به نام افسردگی بعد از زایمان را تجربه می‌کنند. این نوع افسردگی ممکن است در بازه یک ساله پس از زایمان بروز پیدا کند و نیاز به درمان دارد. در موارد نادر نیز مادران به یک نوع اختلال شدید افسردگی و تغییر رفتار دچار می‌شوند که جنون پس از زایمان نام دارد.
افسردگی زایمان یک مشکل شخصیتی یا نشانه ضعف نیست و به عنوان یکی از مشکلات زایمان به حساب می‌آید. بنابراین این بیماری ربطی به علاقه والدین به فرزندشان ندارد و افراد نمی‌بایست از ابتلای به آن خجالت بکشند. درمان افسردگی پس از زایمان ، بلافاصله پس از تشخیص، می‌تواند علائم بیمار را کاهش دهد و پیوند بیمار را با نوزادش برقرار کند.
ما در ادامه به درجه‌های مختلف علائم افسردگی بعد از زایمان می‌پردازیم. اما توجه داشته باشید که تشخیص نهایی فقط توسط پزشک انجام می‌شود. اگر مایل به دریافت مشاوره تخصصی از پزشک متخصص هستید می‌توانید از خدمات کلینیک آنلاین مدیست بهره ببرید.
مشاوره با متخصص زنان و زایمان
دریافت مشاوره‌ها
علائم افسردگی با شدت کم (baby blues)
علائم افسردگی بعد از زایمان متفاوت بوده و از متوسط تا شدید را شامل می‌شوند. نشانه‌های افسردگی با شدت کم در چند روز پس از زایمان ظاهر و تا یک یا دو هفته ادامه پیدا می‌کنند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
تغییر رفتار
• اضطراب
• ناراحتی
• زودرنجی
• احساس تحت فشار بودن
• گریه کردن
• کاهش تمرکز
• مشکل در اشتها
• مشکل در خواب
علائم افسردگی بعد از زایمان علائم افسردگی بعد از زایمان ممکن است با baby blues اشتباه گرفته شوند. اما این علائم شدیدتر هستند و در مدت زمان طولانی‌تری خود را نشان می‌دهند. این بیماری ممکن است در نهایت مانع توجه مادر به فرزند و انجام فعالیت‌های روزانه او شوند. نشانه‌ها در دوران بارداری شروع به شکل‌گیری کرده و معمولا در چند هفته پس از زایمان پیشرفت می‌کنند. این علائم می‌توانند تا ماه‌ها ادامه پیدا کند و شامل موارد اشاره‌شده در زیر هستند.
• تغییر رفتار شدید و حالت افسرده
• گریه بیش از حد
• دشواری در پیوند مادر با فرزند
• دوری از خانواده و دوستان
• از دست دادن اشتها یا غذا خوردن بیش از حد
• بی‌خوابی یا خوابیدن بیش از حد
• بی‌حالی زیاد و نداشتن انرژی
• لذت نبردن از فعالیت‌هایی مورد علاقه قبلی
• بدخلقی و خشم شدید
• بیمار ترس از این دارد که مادر خوبی نباشد
• نا امیدی
• احساس بی‌ارزش‌بودن، شرم، گناه و بی‌کفایتی
• از دست دادن توانایی درست فکرکردن، تمرکز و تصمیم‌گیری
• خستگی‌ناپذیری
• اضطراب شدید و حمله وحشت (panic attack)
• فکرکردن به آسیب‌زدن به خود یا فرزند
• افکار مرگ و خودکشی
علائم جنون پس از زایمان
جنون پس از زایمان در هفته اول پس از زایمان ایجاد می‌شود و علائم شدیدی دارد از جمله:
• سردرگمی و گیجی
• افکار وسواس‌گونه درباره نوزاد
• توهم
• پارانویا و هذیان‌گویی
• اختلال در خواب
• انرژی بیش از حد و آشفتگی
• افکار آسیب به خود و نوزاد
از آن جایی که این بیماری می‌تواند تهدیدکننده مرگ باشد، نیاز به اقدامات درمانی فوری دارد.
مشاوره با متخصص روانپزشک
دریافت مشاوره‌ها
افسردگی بعد از زایمان برای پدران
پدرانی که همسرانشان به تازگی زایمان کرده‌اند نیز می‌توانند دچار افسردگی شوند. علائم این نوع افسردگی بعد از زایمان که در پدران دیده می‌شود شبیه همان علائم موجود در مادران هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
• خستگی و ناراحتی
• احساس تحت فشار بودن
• اضطراب
• تغییر الگوی غذا خوردن و خوابیدن
پدران جوانی که سابقه افسردگی دارند، در روابط خود مشکل دارند و یا مشکل مالی دارند، بیشتر در معرض این نوع افسردگی هستند. به این نوع بیماری، افسردگی زایمان در والدین هم گفته می‌شود و می‌تواند در رابطه زن و شوهر و رشد کودک اثر منفی داشته باشد. به همین دلیل علاوه‌بر زنان، به مردانی هم که در زمان بارداری همسرانشان یا در اولین سال پس از زایمان احساس افسردگی یا اضطراب می‌کنند توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنند. درمان افسردگی پس از زایمان در مردان و زنان به صورت‌های مشابهی انجام می‌شوند و نتایج مثبتی در روند بهبودی خواهند داشت.
مشاوره با پزشک
تشخیص
برای تشخیص این نوع افسردگی پزشک با شما در رابطه به احساسات، افکار و سلامت روانی‌تان سوال می‌پرسد تا بتواند افسردگی با شدت کم را از موارد شدید تشخیص دهد. بیمار در این مرحله نباید احساس شرم کند. این را بدانید که این بیماری شایع است و فقط شما نیستید که به آن دچار شده‌اید. بنابراین سوالات پرسیده‌شده را صادقانه جواب دهید تا پزشک نیز بتواند درمان افسردگی پس از زایمان را با تشخیص صحیح آغاز کند.
بخشی از روند تشخیص ممکن است شامل موارد زیر نیز بشود:
• انجام یک غربالگری که ممکن است شامل پرکردن یک برگه سوالات شود.
• انجام یک آزمایش خود برای اطمینان از این که یک بیماری شناسایی‌نشده تیروئیدی در بروز علائم مشاهده‌شده نقش دارد یا خیر.
• انجام یک سری دیگر از آزمایش‌ها، در صورت نیاز، برای حذف دیگر بیماری‌های احتمالی با علائم مشابه.
درمان افسردگی زایمان از نوع baby blue
بیماری baby blue معمولا در طی چند روز تا دو هفته به صورت خود به خودی از بین می‌رود. در این مدت می‌توان اقدامات زیر را نیز به افراد توصیه کرد:
• استراحت کردن تا جای ممکن
• قبول کردن کمک خانواده و دوستان
• ارتباط گرفتن با دیگر مادران جوان
• ایجاد زمان برای مراقبت از خود
• دوری از داروهایی که می‌توانند تغییرات رفتاری را شدت ببخشند
درمان افسردگی پس از زایمان درمان افسردگی پس از زایمان معمولا شامل روان‌درمانی (گفتاردرمانی و مشاوره سلامت روان)، دارو و یا هر دو می‌شود.
• روان‌درمانی: این روند درمانی به بیمار کمک می‌کند تا بتواند در رابطه به نگران‌هایش با روانپزشک یا روانشناس صحبت کند. در طی درمان، بیمار خواهد توانست راه‌های بهتری را برای کنار آمدن با احساسات خود، حل مشکلات، تعیین اهداف واقع‌گرایانه و پاسخ مناسب به مشکلات پیدا کند. در بعضی موارد مشاوره رابطه یا مشاوره خانوادگی هم ممکن است کارساز باشند.
• داروهای ضد افسردگی: این امکان وجود دارد که پزشک تجویز داروهای ضد افسردگی کند. داروهایی که مادر مصرف می‌کند می‌توانند از طریق شیر دادن به نوزاد منتقل شوند، اما بیشتر داروهای ضد افسردگی که برای درمان افسردگی بعد از زایمان بکر گرفته می‌شوند ریسک کمی برای تاثیرگذاری روی نوزادان دارند. بیمار و پزشک در نهایت تصمیم خواهند گرفت که سود و زیان داروهای مختلف چگونه خواهد بود.
کلام آخر
با درمان مناسب، علائم افسردگی بعد از زایمان می‌تواند تا حد زیادی بهبود یابد. نکته مهم این است که بیماران روند درمانی را تا بعد از ظاهرشدن علائم بهبودی پیگیری کنند. چرا که توقف زودهنگام درمان افسردگی پس از زایمان می‌تواند سبب بازگشت بیماری می‌شود. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود تا زمانی که پزشک تشخیص می‌دهد به درمان خود ادامه دهید. در این راه کلینیک آنلاین مدیست این امکان را در اختیار بیماران می‌گذارد تا از طریق چت و یا تلفن با پزشک خود در ارتباط باشند و مشاوره لازم را در خصوص افسردگی بعد از زایمان دریافت کنند.
