نشانه های دیابت بی مزه چیست؟ + راه های درمان
- 14 آبان 1401
- صفر نظر
- غدد
دیابت بی مزه (diabetes insipidus) یک اختلال نادر است که سبب عدم تعادل بین مایعات بدن و در نهایت منجر به ایجاد مقدار زیادی ادرار می‌شود. یکی از مهم‌ترین علائم این نوع دیابت این است که مبتلایان به آن همیشه احساس تشنگی زیادی دارند. درمان کاملی برای این نوع از دیابت وجود ندارد اما یک سری داروها در کنار انواع روش‌های درمان خانگی دیابت بی مزه می‌توانند به رفع حس تشنگی و کاهش حجم ادرار کمک کند.
توجه کنید که دیابت بی مزه با دیابت شیرین متفاوت است. دیابت شیرین که به عنوان دیابت نوع ۱ و یا ۲ شناخته می‌شود، به علت میزان بالای قند خون ایجاد می‌شود (در میان عموم مردم، منظور از بیماری دیابت معمولا دیابت شیرین است و نه دیابت بیمزه).
علائم دیابت بی مزه
علائم این بیماری شامل موارد زیر می‌شوند:
احساس تشنگی شدید
ادرار زیاد و بی‌رنگ
احساس نیاز برای دفع ادرار به صورت مداوم در زمان خواب
ترجیح به مصرف نوشیدنی‌های سرد
افرادی که دچار این بیماری هستند و مقدار زیادی مایعات مصرف می‌کنند، می‌توانند تا روزانه ۱۹ لیتر ادرار دفع کنند. این در حالی خواهد بود که یک فرد بالغ سالم به صورت میانگین در روز ۱ تا ۲ لیتر ادرار دفع می‌کند.
دیابت بی مزه در نوزادان و کودکان کوچک علائم خاصی خواهد داشت که شامل موارد زیر می‌شوند:
پوشک‌های خیس سنگین
خیس‌کردن رخت‌خواب
مشکل در خوابیدن
تب
استفراغ
یبوست
کندی رشد
از دست‌دادن وزن
توصیه می‌شود به محض این که علائمی مثل ادرار زیاد به همراه تشنگی شدید را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید. به این منظور کلینیک آنلاین مدیست خدمات ویزیت و مشاوره با پزشک متخصص را به صورت تلفنی و اینترنتی در اختیار شما قرار خواهد داد.
مشاوره با فوق تخصص غدد
دریافت مشاوره‌ها
علائم ثانویه دیابت بی مزه در بیماران
همانطور که گفته شد یکی از اصلی‌ترین نتایج ابتلا به این نوع از دیابت، ادرار بیش از حد و در نتیجه کم آبی بدن است. کم آبی به خودی خود می‌تواند مشکل‌زا باشد و سبب مشکلات زیادی شود، از جمله:
خشکی دهان
تغییر در کشسانی پوست
تشنگی
بی‌حالی
در کنار کم آبی، میزان مواد معدنی موجود در خون هم دچار عدم تعادل می‌شوند. الکتروسیت‌هایی مثل سدیم و پتاسیم که هر کدام برای عملکرد بدن حیاتی هستند. علائم ناشی از عدم تعادل مواد معدنی شامل موارد زیر می‌شوند:
ضعف
حالت تهوع
استفراغ
از دست دادن اشتها
گرفتگی ماهیچه‌ها
احساس گیجی و سردرگمی
علت ایجاد دیابت بی مزه
علائم دیابت بی مزه زمانی بروز می‌کنند که بدن دیگر نمی‌تواند میزان مناسب مایعات بدن را تنظیم و هماهنگ کند.
در حالت عادی کلیه‌ها وظیفه فیلترکردن خون و حذف بخش‌هایی از آن را دارند. در این حالت بخش عمده‌ای از خون پس عبور از کلیه به خون باز می‌گردد و بخش کوچکی از آن وارد مثانه شده و ادرار را می‌سازد. این ادرار پس از مدتی از طریق مثانه دفع می‌شود.
هورمونی در بدن که وظیفه تنظیم فرایند دفع ادرار را برعهده دارد هورمون ضد ادراری (ADH) یا وازوپرسین است که بدن برای فیلتر ادرار به آن نیاز دارد. این هورمون در بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس ساخته می‌شود و در بخشی دیگر به نام غده هیپوفیز ذخیره می‌شود. غده‌ای که در بخش‌های پایینی مغز قرار دارد. با توجه به کارکرد این هورمون، ایجاد اختلال در عملکرد ADH یا مسدودشدن عملکرد آن سبب تولید مقدار زیادی ادرار می‌شود.
عوامل موثر در ابتلا
عوامل ایجاد این نوع دیابت در چند سطح قابل دسته‌بندی هستند که در زیر به آن‌ه می‌پردازیم:
دیابت بیمزه مرکزی: غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس می‌تواند بر اثر جراحی تومور، آسیب مغزی یا بیماری دچار مشکل شود. در این حالت تولید، ذخیره و آزادسازی ADH با مشکل مواجه می‌شود. یک بیماری ژنتیکی نادر نیز می‌تواند سبب این نوع از دیابت بی مزه شود.
دیابت بیمزه منشعب از کلیه: این نوع از دیابت وقتی ایجاد می‌شود که بخشی از کلیه دچار مشکل می‌شود و در این حالت کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند به درستی نسبت به ADH واکنش نشان دهند. این مشکل ساختاری ممکن است بر اثر بیماری‌های ژنتیکی یا بیماری مزمن کلیه ایجاد شود. دیابت کلیوی ژنتیکی در زمان تولد یا مدتی بعد از تولد ایجاد می‌شود و معمولا در مردها بروز می‌کند. ژن معیوب با وجود این که در بسیاری موارد در زنان بیماری ایجاد نمی‌کند اما می‌تواند از طریق مادر به فرزندان منتقل شود. یک سری از داروها مثل لیتیوم یا داروهای ضد ویروسی مثل فوسکاویر هم می‌توانند سبب دیابت کلیوی شوند.
دیابت حاملگی: این نوع بیماری نادر است و فقط در طول دوران حاملگی دیده می‌شود. در این نوع بیماری یک نوع آنزیم که توسط جفت تولید شود، می‌تواند ADH را در بدن مادر از بین ببرد.
عطش بیش از حد اولیه: این دیابت بر اثر آسیب به مکانیسم تنظیم تشنگی در هیپوتالاموس ایجاد می‌شود. این اختلال همچنین با بیماری‌های روانی مثل اسکیزوفرنی مرتبط است.
دسته‌بندی دیابت بی مزه
در کنار روش گروه‌بندی انواع دیابت که در بخش قبلی به آن اشاره شد، روش دیگری نیز وجود دارد که در آن این نوع دیابت را به صورت کلی به دو نوع جمجمه‌ای و کلیوی تقسیم می‌کنند. با توجه به این نوع دسته‌بندی می‌توان بسیاری از موارد ابتلا به دیابت بیمزه را از نوع جمجمه‌ای در نظر گرفت. دیابت بی مزه جمجمه‌ای (cranial) آن افرادی را در بر می‌گیرد که هورمون تنظیم‌کننده ادرار به اندازه کافی در بدنشان تولید نمی‌شود. مشکلی که همانطور که گفته شد می‌تواند بر اثر جراحی، آسیب به سر و یا مشکل در هیپوتالاموس ایجاد شود. نوع کلیوی هم که به آن پرداخته شد در شرایط ایجاد می‌شود که هورمون کافی در بدن وجود دارد اما کلیه‌ها نمی‌توانند به آن پاسخ دهند.
تشخیص و درمان بیماری
اگر علائم دیابت بی مزه را در خود می‌بینید می‌بایست به پزشک مراجعه کنید. پزشک یک سری از تست‌ها را از شما گرفته و شما را به متخصص غدد (متخصص هورمون‌های بدن) معرفی می‌کند. از آن جایی که علائم این نوع دیابت به دیابت شیرین نوع ۱ و ۲ شباهت دارد، نیاز است یک سری تست‌های تکمیلی انجام شود. اگر در نهایت دیابت از نوع بی مزه در فرد تشخیص داده شود، مرحله بعد انجام آزمایش‌های لازم به منظور تعیین نوع دیابت خواهد بود.
اگر بیماری شما تشخیص داده شد، پزشک یک سری داروها را برای شما تجویز خواهد کرد که می‌توانند علائم دیابت بی مزه را کاهش دهند. در کنار داروها، چند روش درمان خانگی دیابت بی مزه نیز وجود دارند که ما در ادامه به ۵ مورد از آن‌ها خواهیم پرداخت.
مشاوره با پزشک
نقش تغذیه در درمان خانگی دیابت بی مزه
رژیم غذایی که می‌تواند به افراد مبتلا به این نوع دیابت کمک کند شامل غذاهایی غنی از مواد مغذی، میوه‌ها و سبزیجاتی پر آب خواهد بود. بعضی از انواع غذاهای پر آبی که پیشنهاد می‌شود به صورت مداوم مصرف شوند شامل خیار، کدو سبز، سبزیجاتی (مثل اسفناج و کلم)، فلفل قرمز، بلوبری، هندوانه، کیوی، انواع مرکبات و آناناس می‌شوند. مواد دارای نشاسته مثل سیب‌زمینی شیرین، کدو تنبل، موز و آواکادو هم انتخاب‌های خوبی هستند. آب نارگیل هم می‌تواند هیدراته‌کننده و هم تامین‌کننده الکتروسیت باشد.
در درمان خانگی دیابت بی مزه، همزمان با مصرف مواد ذکر شده، می‌بایست از مصرف گروه دیگری از مواد غذایی اجتناب کرد. غذاهایی فرآوری‌شده، غذاهایی با میزان سدیم یا نمک بالا، غذاهای دارای مواد نگهدارنده هستند و کافئین گروهی از مواد هستند که باید از آن‌ها دوری کرد.
مبارزه با کم آبی بدن
مرسوم‌ترین درمان برای کاهش علائم دیابت بی مزه و مقابله با کم آبی بدن، مصرف کافی آب است. با توجه به نوع دیابت بی‌مزه‌ای که فرد به آن مبتلا است، میزان تشنگی و دفع ادرار در هر فرد متفاوت خواهد بود.
به صورت کلی میزان آب مصرفی می‌بایست تشنگی را بر طرف کند. اما یک سری شرایط بدنی می‌توانند میزان نیاز بدن به آن را افزایش دهند. برای مثال فعالیت‌های سنگین ورزشی متابولیسم بدن را افزایش داده و همچنین باعث عرق‌کردن می‌شوند. انواع بیماری‌هایی که با تب همراه هستند نیز ممکن است تعرق را افزایش دهند و یا سبب اسهال یا استفراغ شوند. در چنین شرایطی (بیماری‌ها یا فعالیت بدنی) بیماران دیابتی نیاز به مصرف مقدار بیشتر آب نسبت به شرایط عادی دارند.
اگر بیماران به مصرف آب کافی توجه نکنند، ممکن است دچار مشکلات قلبی عروقی، گرفتگی ماهیچه، بی‌حالی، سرگیجه و سردرگمی دچار شوند. به همین دلیل به بیماران توصیه می‌شود هر جایی که می‌روند مقدار کافی آب را با خود حمل کنند.
تنظیم‌کردن میزان الکتروسیت‌های بدن
یکی دیگر از مواردی که درمان خانگی دیابت بی مزه باید به آن توجه کرد، میزان الکتروسیت‌ها است. الکتروسیت‌های بدن شامل کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم، فسفات و کلرید می‌شوند. وجود این مواد در بدن برای کارکرد مناسب اعصاب، تنظیم مایعات و بسیاری عملکردهای دیگر حیاتی هستند. شما می‌توانید با دوری از غذاهای بسته‌بندی‌و فرآوری‌شده میزان الکتروسیت‌ها را در حالت مناسب نگه دارید. علت مضر بودن این غذاها میزان سدیم موجود در آن‌ها است.
سدیم در توانایی بدن در جذب و از دست‌دادن آب نقش مهمی ایفا می‌کند و یکی از موادی است که اگر میزان آن در بدن بالا باشد، کلیه آن را دفع می‌کند. مشکل این جا است که کلیه برای دفع مواد مختلف نیاز به آب دارد و مجبور است به همراه سدیم، مقداری آب را نیز از بدن دفع کند. بنابراین اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار بالایی سدیم باشد، کلیه‌های شما مقدار بسیار بیشتری آب را دفع خواهند کرد. عدم تعادل در مصرف سدیم و دفع بیشتر آب، خود می‌تواند در تنظیم سایر الکاروسیت‌ها اخلال ایجاد کند.
مرطوب نگه‌داشتن دهان
یکی از راه‌های رفع احساس تشنگی، جویدن یا قراردادن تکه‌های یخ در دهان است. این کار دهان را مرطوب و ترشح بزاق را افزایش می‌دهد و به خصوص در ساعات پایانی روز مفید است. چرا که با این روش آب کمتری مصرف خواهید کرد و دیگر لازم نیست دفعات متعددی در میانه شب برای تخلیه ادرار از خواب بیدار شوید. در نتیجه خواب بهتری خواهید داشت.
بررسی داروها
آخرین نکته‌ای که در درمان خانگی دیابت بی مزه باید به آن توجه کنید، داروهایی است که مصرف می‌کنید. یک سری داروها می‌توانند سطح الکتروسیت‌ها را تغییر دهند. این داروها شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، قرص‌های هورمونی، داروهای مرتبط فشار خون و سرطان از جمله این داروها هستند.
کلام آخر
ما در این مطلب به علائم و چند روش درمان خانگی دیابت بی مزه پرداختیم. همانطور که گفته شد این بیماری می‌تواند بسیار بر روی کیفیت زندگی افراد اثر بگذارد و نیاز به مراقبت‌های زیادی دارد. به همین دلیل بیماران نیاز دارند تا با توجه به شرایط ویژه سلامتی خود به پزشک متخصص مراجعه کنند. در این راستا می‌توانید با کمک خدمات کلینیک آنلاین مدیست در کمترین زمان ممکن از خدمات مشاوره‌ای بهره‌مند شده و توسط پزشک متخصص ویزیت شوید.
