عوارض یائسگی چیست؟ | راه های درمان یائسگی زودرس
- 28 آذر 1401
- صفر نظر
- زنان و زایمان
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که خانمی ۱۲ ماه متوالی قاعدگی نداشته باشد و به این ترتیب نمی‌تواند به طور طبیعی باردار شود. یائسگی معمولاً در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی در زنان شروع می‌شود، اما می‌تواند قبل یا بعد از این محدوده سنی نیز اتفاق بیفتد. یائسگی می‌تواند با علائم ناراحت‌کننده‌ای مانند گرگرفتگی و افزایش وزن همراه باشد. در اکثر موارد، درمان دارویی برای یائسگی لازم نیست. در این مقاله از مشاوره پزشکی مدیست قصد داریم به بحث درباره عوارض یائسگی و ارائه نکاتی در مورد جوانب مختلف این موضوع در زنان بپردازیم.
سن نرمال یائسگی چه زمانی است و این دوره چقدر طول می کشد؟
اغلب زنان برای نخستین بار عوارض یائسگی را حدود چهار سال قبل از آخرین دوره قاعدگی خود تجربه می‌کنند. علائم این دوره اغلب تا حدود چهار سال پس از آخرین دوره قاعدگی خانم‌ها ادامه پیدا می‌کند. این در حالی است که تعداد کمی از زنان علائم یائسگی را تا یک دهه قبل از شروع دوره واقعی یائسگی تجربه می‌کنند. گفتنی است که از بین هر ۱۰ زن ۱ نفر علائم یائسگی را به مدت ۱۲ سال پس از آخرین دوره قاعدگی خود همچنان خواهد داشت.
متوسط سن یائسگی در بین زنان ۵۱ سال است. جالب است بدانید که این عدد برای زنان سیاه پوست و لاتین تبار به طور متوسط حدود ۲ سال کمتر است. مطالعات بیشتری برای درک شروع یائسگی در زنان رنگین پوست مورد نیاز است. فاکتورهای زیادی وجود دارد که به تعیین زمان شروع یائسگی کمک می‌کند، از جمله ژنتیک و سلامت تخمدان‌ها. پیش یائسگی قبل از یائسگی اتفاق می‌افتد. پیش یائسگی زمانی است که هورمون‌ها شروع به تغییر می‌کنند تا بدن برای ورود به دوره یائسگی آماده شود.
پیش یائسگی می‌تواند از چند ماه تا چندین سال ادامه یابد. دوره پیش یائسگی در بسیاری از زنان از اواسط دهه چهل سالگی به بعد مشاهده می‌شود. این دوره در زنان دیگر دیده نمی‌شود و آن‌ها به طور ناگهانی وارد دوران یائسگی می‌شوند. حدود ۱ درصد از زنان قبل از ۴۰ سالگی وارد دوره یائسگی می‌شوند که به آن یائسگی نابهنگام یا نارسایی اولیه تخمدان گفته می‌شود. حدود ۵ درصد از زنان در سنین ۴۰ تا ۴۵ سالگی دچار یائسگی می‌شوند که با عنوان یائسگی زودرس از آن یاد می‌شود.
علائم و عوارض یائسگی در خانم ها چیست؟
تجربه یائسگی هر زنی منحصر به فرد است. هنگامی که دوره به طور ناگهانی یا در مدت زمان کوتاه‌تری رخ می‌دهد، عوارض یائسگی معمولاً شدیدتر هستند. شرایطی مانند سرطان یا هیسترکتومی که بر سلامت تخمدان‌ها تأثیر می‌گذارند و یا انتخاب‌های مربوط به سبک زندگی مثل سیگار کشیدن باعث می‌شوند که علائم یائسگی در زنان تشدید شوند.
جدای از تغییرات قاعدگی، علائم پیش یائسگی، یائسگی و دوران پس از یائسگی به طور کلی یکسان هستند. شایع‌ترین علامت در میان زنان یائسه گر گرفتگی است که حدود ۷۵ درصد از خانم‌ها آن را تجربه می‌کنند. از دیگر عوارض شایع یائسگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
• بی‌خوابی
• خشکی واژن
• افزایش وزن
• افسردگی و اضطراب
• مشکل در تمرکز و حافظه
• کاهش میل جنسی
• خشکی پوست، دهان و چشم‌ها
• افزایش نیاز به دفع ادرار
• حساس شدن سینه‌ها و احساس درد در این ناحیه
• سردرد و تپش قلب
• عفونت‌های دستگاه ادراری
• سفت‌شدگی و احساس درد در مفاصل
• کاهش تراکم استخوان
• نازک شدن موها یا ریزش مو
• افزایش رشد مو در نواحی دیگر بدن مانند صورت، گردن و سینه
عوارض شایع یائسگی در زنان عبارتند از:
• آتروفی ولوواژینال
• دیسپارونی یا مقاربت دردناک
• کاهش میزان متابولیسم بدن
• پوکی استخوان یا ضعیف شدن استخوان‌ها
• تغییر در خلق و خو یا تغییرات عاطفی ناگهانی
• آب مروارید
• بیماری پریودنتال
• بی‌اختیاری ادرار
• بیماری‌های قلبی و عروق خونی
مشاوره با متخصص زنان و زایمان
دریافت مشاوره‌ها
چرا یائسگی اتفاق می افتد؟
یائسگی یک فرآیند طبیعی است که با افزایش سن تخمدان‌ها و کاهش تولید هورمون‌های تولید مثل اتفاق میفتد. بدن در واقع در پاسخ به کاهش ترشح هورمون‌های زیر دچار تغییرات متعددی می‌شود. کاهش این هورمون‌ها همچنین به نوبه خود می‌تواند در بروز عوارض یائسگی تأثیر داشته باشد.
• استروژن
• پروژسترون
• تستوسترون
• هورمون محرک فولیکول (FSH)
• هورمون لوتئینی (LH)
یکی از تغییرات اساسی که رخ می‌هد، از بین رفتن فولیکول‌های فعال تخمدان است. فولیکول‌های تخمدان ساختارهایی هستند که تخمک‌ها را تولید و آن‌ها را از دیواره تخمدان آزاد می‌کنند. به این ترتیب چرخه قاعدگی شروع و امکان باروری شخص میسر می‌شود.
اغلب خانم‌ها در اواسط تا اوخر دهه چهارم زندگی متوجه می‌شوند که دفعات پریودشان کمتر شده است و خونریزی آن‌ها بیشتر طول می‌کشد. اکثر زنان تا سن ۵۲ سالگی وارد دوران یائسگی می‌شوند. در برخی موارد، یائسگی ناشی از آسیب‌دیدگی یا برداشتن تخمدان‌ها و ساختارهای لگنی مرتبط از طریق جراحی است. بعضی علل شایع یائسگی القایی عبارتند از:
• اوفورکتومی دو طرفه یا برداشتن تخمدان‌ها به وسیله جراحی
• ابلیشن تخمدان‌ها که ممکن است از طریق هورمون درمانی، جراحی یا تکنیک‌های رادیوتراپی در زنان مبتلا به تومورهای گیرنده استروژن انجام شود
• پرتو درمانی لگن
• آسیب‌های لگنی که به شدت به تخمدان‌ها صدمه وارد می‌کنند یا باعث تخریب آن‌ها می‌شوند.
تشخیص و درمان یائسگی زودرس در زنان
معمولاً پزشک عمومی تشخیص یائسگی زودرس را بر اساس سابقه خانوادگی، علائم و عوارض یائسگی یا آزمایشات خون برای بررسی سطوح هورمونی شما انجام می‌دهد. شاید لازم باشد که برای انجام بررسی‌های بیشتر و درمان یائسگی زودرس در زنان به پزشک متخصص مراجعه شود.
برای درمان یائسگی زودرس اساساً از ترکیب قرص‌های ضد بارداری یا HRT برای جبران کاهش ترشح هورمون‌ها استفاده می‌شود. پزشک احتمالاً به شما توصیه خواهد کرد که حداقل تا سن یائسگی طبیعی از این درمان استفاده کنید. به این ترتیب می‌توانید از بروز پوکی استخوان و سایر شرایطی که ممکن است بعد از یائسگی ایجاد شود، جلوگیری کنید.
اگر سابقه ابتلا به انواع خاصی از سرطان مانند سرطان سینه داشته‌اید، ممکن است نتوانید از هورمون درمانی استفاده کنید. پزشک در مورد سایر گزینه‌های درمانی و تغییرات سبک زندگی که می‌توانید برای کمک به محافظت از سلامت خود در صورت شروع زودهنگام دوران یائسگی ایجاد کنید، با شما صحبت خواهد کرد.
یائسگی زودرس می‌تواند ناراحت‌کننده و دشوار باشد. یائسگی زودرس همچنین توانایی تولید مثل و بچه دار شدن طبیعی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ممکن است همچنان بتوانید با استفاده از IVF و تخمک‌های اهدایی زن دیگر یا به وسیله رحم جایگزین بچه دار شوید.
درمان عوارض یائسگی
اگر علائم شما شدید باشد یا بر کیفیت زندگی‌تان تأثیر بگذارد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشید. هورمون درمانی ممکن است یک درمان مؤثر در زنان زیر ۶۰ سال یا در طی ۱۰ سال پس از شروع یائسگی در جهت کاهش یا مدیریت عوارض یائسگی باشد.
• گرگرفتگی
• عرق شبانه
• آتروفی واژن
• پوکی استخوان
همچنین از سایر داروها ممکن است برای درمان علائم خاص‌تر یائسگی مانند ریزش مو و خشکی واژن استفاده شود. بعضی اوقات از داروهای خاصی برای علائم یائسگی استفاده می‌شود.
• ماینوکسیدیل ۵ درصد موضعی، یک بار در روز برای نازک شدن و ریزش موها
• شامپوهای ضد شوره مثل کتوکونازول ۲ درصد و زینک پیریتیون ۱ درصد، برای ریزش مو
• کرم موضعی فلورنیتین هیدروکلراید، برای رشد ناخواسته موها
• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، برای گرگرفتگی، اضطراب و افسردگی
• مرطوب کننده و روان کننده واژن غیر هورمونی
• روان کننده‌های واژینال مبتنی بر استروژن با دوز پایین به شکل کرم، حلقه یا قرص
• اوسپمیفن، برای خشکی واژن و مقاربت دردناک
• آنتی بیوتیک پروفلاکتیک، برای عفونت‌های ادراری مکرر
• داروهای خواب، برای بی‌خوابی
• دنوزوماب، تری پاراتید، رالوکسیفن یا کلسی تونین، برای پوکی استخوان
چنانچه از علائم و مشکلات یائسگی رنج می‌برید و به دنبال مشاوره و کمک پزشکی برای کاهش علائم خود هستید، تنها کافیست با پزشکان متخصص مدیست تماس بگیرید تا شما را به بهترین شکل ممکن راهنمایی کنند.
مشاوره با پزشک
درمان های خانگی و تغییرات سبک زندگی برای مدیریت عوارض یائسگی
راه‌های مختلفی برای کاهش علائم یائسگی خفیف تا متوسط به طور طبیعی وجود دارد که من جمله می‌توان به درمان‌های خانگی، تغییرات سبک زندگی و درمان‌های جایگزین اشاره کرد. در اینجا به چند نکته برای مدیریت علائم و عوارض یائسگی در خانه اشاره می‌کنیم.
در هوای گرم و در طول شب از لباس‌های گشاد و نازک استفاده کنید. این می‌تواند به شما در مدیریت گرگرفتگی کمک کند. خنک نگه داشتن اتاق خواب و استفاده کردن از لحاف‌های نازک نیز می‌تواند به کاهش احتمال تعریق شبانه کمک کند. همچنین می‌توانید یک پنکه کنار خودتان داشته باشید تا در صورت احساس گرم شدن زیاد بدنتان از آن استفاده کنید.
همانطور که می‌دانید یکی از علائم یائسگی در زنان افزایش وزن است. برای مدیریت وزن خود، مقدار کالری دریافتی روزانه را ۴۰۰ تا ۶۰۰ واحد کاهش دهید. همچنین مهم است که روزانه به طور متوسط ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنید. ورزش کردن به افزایش انرژی، بهتر شدن وضعیت خواب، بهبود خلق و خو و ارتقای سلامت کلی شما کمک می‌کند.
مصرف مکمل‌های غذایی مانند ویتامین D و منیزیم را فراموش نکنید. ویتامین D و منیزیم به کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان، بهبود سطح انرژی و بهتر شدن خواب شما کمک می‌کنند. البته بهتر است که قبل از مصرف هر گونه مکمل‌های غذایی و ویتامین با پزشک خود مشورت کنید. برای جلوگیری از خشکی پوست می‌توانید از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید. به علاوه از حمام یا شنا کردن بیش از حد خودداری کنید.
برای مدیریت بی‌خوابی موقت می‌توانید از داروهای خواب استفاده کنید که بدون نسخه پزشک می‌توانید از داروخانه تهیه کنید و یا درمان‌های جایگزین سنتی و خانگی را امتحان کنید. چنانچه به طور منظم مشکل خواب دارید، حتماً با پزشک خود صحبت کنید تا بتواند به شما در مدیریت آن و داشتن استراحت شبانه بهتر کمک کند.
نکات مهم پس از یائسگی
زمانی که در دوران پس از یائسگی قرار دارید، دوره قاعدگی شما دیگر بیش از ۱۲ ماه است که از بین رفته است. در این مرحله از زندگی شما امکان باروری وجود ندارد و دیگر خبری از آزاد شدن تخمک‌ها نیست. عوارض یائسگی که در گذشته تجربه کرده‌اید، ممکن است خفیف‌تر شوند یا کاملاً از بین بروند. با این حال علائم یائسگی در زنان در برخی موارد تا یک دهه یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند.
وقتی که وارد دوران پس از یائسگی می‌شوید، تا پایان عمر در این مرحله هستید. سطح هورمون‌های شما پایین خواهد ماند و دیگر پریود ماهانه نخواهید داشت. زمانی که وارد این دوره می‌شوید، سطح ترشح هر دو هورمون استروژن و پروژسترون در تخمدان‌ها دیگر خیلی پایین آمده است. برخی افراد حتی در این دوره نیز همچنان علائم ناشی از سطوح پایین هورمون‌ها را تجربه می‌کنند.
خونریزی واژینال در دوران پس از یائسگی یک عارضه جانبی طبیعی کاهش سطح هورمون‌ها نیست. در برخی موارد، خشکی واژن می‌تواند باعث خونریزی خفیف یا لکه بینی بعد از برقراری رابطه جنسی شود. در برخی موارد دیگر، خونریزی ممکن است وضعیتی مانند هیپرپلازی آندومتر یا فیبروم رحم، عفونت‌هایی مانند آندومتریت یا حتی سرطان را نشان دهد. اگر خونریزی واژینال را در این دوره تجربه کرده‌اید، با پزشک خود صحبت کنید تا ارزیابی‌های لازم را انجام دهد.
برخی افراد همچنان پس از یائسگی گرگرفتگی را تجربه می‌کنند. گرگرفتگی پس از یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن اتفاق میفتد. تجربه گرگرفتگی تصادفی در سال‌های پس از دوره یائسگی چیز غیر معمولی نیست. چنانچه گرگرفتگی شما آزاردهنده یا شدید است، با پزشک خود مشورت کنید تا علت را مشخص کند. برای درمان علائم در این دوره می‌توان از هورمون درمانی استفاده کرد. این در حالی است که پزشکان این روش را در افراد زیر ۶۰ سال و برای مدت کوتاهی توصیه می‌کنند.
نتیجه‌گیری
یائسگی عبارت است از توقف طبیعی چرخه قاعدگی زنان و نشان می‌دهد که دوره باروری طبیعی شخص به پایان رسیده است. اکثر زنان در حدود سن ۵۱ تا ۵۲ سالگی وارد دوره یائسگی می‌شوند، اما آسیب‌های لگن یا تخمدان ممکن است باعث یائسگی ناگهانی شوند. ژنتیک و شرایط زمینه‌ای نیز ممکن است باعث یائسگی زودرس در خانم‌ها شود. بسیاری از زنان علائم و عوارض یائسگی را چند سال قبل از شروع یائسگی تجربه می‌کنند. علائم یائسگی در زنان معمولاً شامل مواردی چون گرگرفتگی، تعریق شبانه و غیره است. این علائم می‌تواند تا چهار سال یا بیشتر پس از یائسگی ادامه داشته باشد.
اگر علائم شدید باشد می‌تواند کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. برای کاهش علائم یائسگی ممکن است از درمان‌هایی مانند هورمون درمانی استفاده شود. البته باید گفت که به طور کلی عوارض یائسگی را می‌توان با استفاده از داروهای طبیعی و تنظیم سبک زندگی کنترل کرد یا کاهش داد.
کلینیک مدیست با هدف خدمات‌رسانی به بیمارانی تأسیس شده است که امکان ویزیت حضوری را ندارند. پزشکان متخصص این مجموعه مفتخر هستند تا در صورت نیاز به هر گونه مشاوره و راهنمایی، خدمات ویزیت آنلاین را به شما ارائه کنند. اگر شما هم جزو کسانی هستید که از علائم یائسگی رنج می‌برید و به راهنمایی و مشاوره در این رابطه نیاز دارید، می‌توانید با مدیست تماس بگیرید.
