روش‌های درمان آفتاب سوختگی پوست و صورت + پیشگیری از آن

منظور از آفتاب سوختگی همان قرمزی دردناک پوست شما است که در اثر اشعه UV (فرابنفش) موجود در نور خورشید ایجاد می‌شود. اگرچه آفتاب سوختگی معمولا روی پوستی که در معرض مستقیم نور خورشید باشد به وجود می‌آید، اما می‌توانید در نواحی پوشیده از لباس هم دچار آفتاب سوختگی شوید. جالب است بدانید که حتی در یک روز ابری هم ممکن است دچار آفتاب سوختگی شوید، زیرا ابرها اشعه UV را جذب نمی‌کنند. با توجه به چنین مسائلی، بد نیست با روش‌های متداول درمان آفتاب سوختگی آشنا شوید  تا بدانید در فصل‌هایی مانند تابستان چگونه از پوست خود مراقبت کنید. در ادامه این مقاله همراه مشاور آنلاین پزشکی مدیست باشید.

منظور از آفتاب سوختگی چیست؟

در یک تعریف کلی باید بگوییم که آفتاب سوختگی همان واکنش پوست بدن به قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) خورشید است. شما می‌توانید نور خورشید را ببینید و گرما را احساس کنید (تابش مادون قرمز)، اما نمی‌توانید تابش UV را دیده یا احساس کنید. این مورد حتی در روزهای سرد و ابری هم می‌تواند به پوست شما آسیب برساند.

آفتاب سوختگی یک سوختگی ناشی از اشعه نور مضر روی پوست است که علائم آن معمولا در کمتر از 11 دقیقه بعد روی پوست بدن ظاهر می‌شوند. همچنین  پوست می‌تواند در عرض 2 تا 6 ساعت پس از سوختگی قرمزی شدیدی را تجربه کند. این وضعیت در 24 تا 72 ساعت بعد از مواجه به رشد خود ادامه می‌دهد و بسته به شدت تاثیر نورهای مضر، ممکن است درمان آن روزها یا هفته‌ها طول بکشد. 

زمان برنامه ریزی برای انتخاب بهترین درمان آفتاب سوختگی، فراموش نکنید که چنین وضعیتی با قرار گرفتن بیشتر در معرض اشعه ماورا بنفش وخیم می‌شود. آفتاب سوختگی خفیف را می‌توان در خانه درمان کرد، اما آفتاب سوختگی شدید و تاول‌دار نیاز به مراقبت فوری پزشکی خواهد داشت.

همچنین قرار گرفتن طولانی مدت در معرض حملات مکرر آفتاب سوختگی می‌تواند چروک شدن زودرس و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست را به همراه داشته باشد. در چنین موقعیتی ممکن است DNA در سلول‌ها آسیب ببیند و اگر بدن به طور مکرر و مداوم ترمیم نشود، سلول‌های غیر طبیعی روی آن ایجاد می‌شوند. به یاد داشته باشید که این سلول‌ها در مواردی منجر به سرطان خواهند شد. به همین دلیل است که پیشگیری و البته درمان به موقع بسیار مهم است.

 

مشاوره با متخصص پوست و مو

دریافت مشاوره‌ها

برای درمان آفتاب سوختگی چه کاری انجام بدهیم؟

هنگامی که دچار آفتاب سوختگی می‌شوید، نمی‌توانید آسیب وارده به DNA و ساختار پوست خود را جبران کنید تا بهبود پوست تسریع شود. در عوض می‌توانید علائم را درمان کنید تا علاوه بر کاهش درد، اثرات ظاهری به تدریج کم شوند.
همان طور که  در بخش قبلی هم اشاره کردیم آفتاب سوختگی نوعی سوختگی ناشی از تابش اشعه‌ای است با قرار گرفتن بیش از حد در معرض آن ایجاد می‌شود و آسیب گسترده به DNA در پوست ما وارد می‌کند. وقتی سیستم مانیتورینگ و ترمیم DNA پوست تشخیص می‌دهد که آسیب‌های زیادی برای تعمیر وجود دارد، سلول‌ها را برای تخریب علامت‌گذاری می‌کند و سیستم ایمنی را فرامی‌خواند تا درمان آفتاب سوختگی طبیعی را در بدن شروع کنند. به این معنی که برای رفع این ناهنجاری فعالیت طبیعی داشته باشند. 

در این روند سلول‌های ایمنی و مایع اضافی که در پوست فشرده می‌شوند باعث تورم، قرمزی، گرما و درد می‌شوند که آنها را به عنوان آفتاب سوختگی می‌شناسیم. همچنین تاول‌های پوستی زمانی ایجاد می‌شوند که ورقه‌های کامل سلول می‌میرند و مایع در فضای زیر آنها پر می‌شود. با توجه به تمامی این نکات، اگر دچار آفتاب سوختگی شدید هستید، بهتر است مراحل زیر را در نظر بگیرید. همچنین می‌توانید با استفاده از سیستم مشاوره آنلاین مدیست، سوالات بیشتری را در نظر گرفته و پاسخ مناسب را از پزشکان دریافت کنید. 

1.    از آسیب بیشتر جلوگیری کنید و سوختگی خود را ارزیابی کنید

ابتدا از محیطی که در آن با آفتاب شدیدی وجود دارد، خارج شوید تا قرمزی و درد از بین برود، حتی اگر چند روز طول بکشد. گفتیم که اثرات کامل آفتاب سوختگی ممکن است تا سه روز طول بکشد و قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش بیشتر باعث تشدید آسیب می‌شود.

بعد، ارزیابی کنید که آیا باید به دنبال کمک پزشکی باشید یا می‌توانید درمان آفتاب سوختگی را به روش‌های خانگی پیش ببرید. موارد شدید می‌تواند شامل سوختگی درجه دو باشد که لایه زیرین پوست، درم را مختل کرده و پوست را از تنظیم موثر و وجود مایعات بازمی‌دارد. اگر دچار سوختگی درجه دو در ناحیه وسیعی از بدن خود شده‌اید، عوارض احتمالی می‌تواند شامل عدم تعادل الکترولیت به دلیل از دست دادن مقادیر زیاد مایعات باشد. همچنین عفونت‌های ثانویه نیز ممکن است دیده شوند، زیرا لایه بالایی پوست دیگر به عنوان یک سد سخت در برابر میکروب‌ها عمل نمی‌کند. 
در صورتی که با شرایط زیر مواجه شده‌اید، حتما باید به یک پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. 
•    دارای نواحی زیادی از پوست تاول زده، به خصوص روی صورت هستید.
•    تورم شدید دارید.
•    نمی‌توانید درد را با مسکن‌های بدون نسخه کنترل کنید
•    تب، لرز، حالت تهوع، سرگیجه یا گیجی را تجربه می‌کنید.
نکته مهم: فراموش نکنید که آفتاب سوختگی تاول‌دار در کودکان نیاز به توجه فوری پزشک عمومی دارد.

2.    برای درمان آفتاب سوختگی درد را کاهش دهید

مانند سوختگی حرارتی، در این مورد هم آب دوست شما خواهد بود. مقدار زیادی آب مصرف کنید تا کم آبی ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در آفتاب را اصلاح کرده و مایعی که پوست به آن نیاز دارد را تامین کنید. زمان بررسی درمان آفتاب سوختگی در خانه متوجه خواهید شده که حمام‌های خنک یا پارچه‌های مرطوب می‌توانند احساس گرمای ناشی از سوختگی را کاهش دهند. می‌توانید هر چند وقت یکبار در طول روز از آنها استفاده کنید. اکیدا توصیه می‌کنیم که از گذاشتن یخ روی محلی که دچار آفتاب سوختگی شده، خودداری کنید، زیرا این امر می‌تواند باعث ایجاد انقباض عروقی شدید شود. در نتیجه رگ‌های خونی به شدت باریک می‌شوند و جریان خون را به پوست آسیب‌دیده قطع می‌کنند و در نهایت اوضاع بدتر می‌شود.

3.    از موقعیت‌هایی که موجب این وضعیت شده‌اند دوری کنید

بهتر است مشخص کنید که چگونه سوخته‌اید و دفعه بعد چگونه می‌توانید از آن جلوگیری کنید. بیشتر آفتاب‌سوختگی‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که انتظار آن را نداشتید و برنامه ریزی کرده‌اید که برای مدت طولانی در فضای باز باشید. یا زمانی که فکر می‌کردید آفتاب سوختگی بعید است؛ زیرا هوا خنک یا ابری است با این وضعیت روبرو شده‌اید. اشعه ماورا بنفش هنوز در این شرایط وجود دارد، اما مشکل اینجاست که احساس گرما را تجربه نمی‌کنیم تا به ما یادآوری کند که از محدوده نور شدید خورشید خارج شوید.

مشاوره با پزشک

دکتر لیلا یوسفخانی

متخصص پوست، مو و زیبایی

4.9 (205 رای)

هزینه نوبت:

200,000 تومان

رزو نوبت

دکتر مونا شایگان

متخصص پوست، مو و زیبایی

4.7 (50 رای)

هزینه نوبت:

180,000 تومان

رزو نوبت

روش‌های درمان آفتاب سوختگی در خانه

پس از بررسی این سه موقعیت برای درمان آفتاب سوختگی می‌توانید روش‌های ساده‌ای را هم در نظر بگیرید. البته فراموش نشود که این مواد تنها زمانی موثر هستند که درجه آفتاب سوختگی صورت و بدن ما کم باشد. در این مرحله می‌توانید:

•    از لوسیون‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید

این نوع محصولات نیز می‌توانند با حفظ رطوبت به تسکین پوست کمک کنند. اما از کرم‌های بی‌حس‌کننده پوست خودداری کنید، مگر اینکه پزشکتان تجویز کرده باشد. هر مرطوب کننده مبتنی بر آب می‌تواند گزینه خوبی باشد، از جمله لوسیون‌های ساخته شده با ژل آلوئه ورا.
علی‌رغم محبوبیت این ژل به عنوان یک درمان خانگی، تحقیقات کمی در مورد آلوئه ورا به طور خاص برای آفتاب سوختگی وجود دارد. اما در همین وضعیت هم داده‌های امیدوارکننده‌ای برای استفاده از آن در بهبود زخم‌های ناشی از سوختگی با آفتاب وجود دارد. البته بسیاری از مطالعات عصاره‌های آلوئه ورا را به‌جای ژل روی پوست، به صورت خوراکی مورد بررسی قرار دادند. در هر صورت، مقداری ژل آلوئه ورا اگر آن را تسکین دهنده بدانید، هیچ آسیبی به شما نمی‌رساند. با این حال گفته می‌شود، استفاده مستقیم ژل از گیاه آن ما را با خطر عفونت‌های ناشی از خاک در پوست آسیب دیده همراه می‌کند. در نهایت خرید یک مربوط کننده و یا آبرسان مناسب برای درمان آفتاب سوختگی در خانه بهترین گزینه در این سطح است. 

•    برای درمان آفتاب سوختگی از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید

مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا پاراستامول می‌توانند تا حدودی درد ناشی از آفتاب سوختگی را از بین ببرند و به فرد کمک کنند تا راحت‌تر استراحت کنند. اگر پوست شما خیلی خارش دارد، آنتی هیستامین را امتحان کنید. همچنین استفاده از کرم هیدروکورتیزون با دوز پایین (0.5-1٪) هم پیشنهاد شده است. شواهد زیادی برای اثربخشی آن وجود ندارد، اما امتحان کردن آن برای چند روز به شما آسیبی نمی‌زند.

•    به تاول‌های کاری نداشته باشید

اگر تاول دارید، سعی کنید محتویات درون آن را بیرون نریزید؛ زیرا پوست آسیب دیده زیر آن در معرض عفونت قرار می‌گیرد. اگر وسوسه شدید آنها را با یک پانسمان بپوشانید. اگر متوجه شدید که احتمال عفونت در نواحی سوخته شده وجود دارد، آنتی‌بیوتیک‌ها را در نظر بگیرید. 

جلوگیری از آفتاب سوختگی در تابستان

همه ما عاشق فعالیت‌ها و تفریحات تابستانی مانند قدم زدن و یا آفتاب گرفتن کنار ساحل هستیم، اما مهم است قبل از این نوع فعالیت‌ها روش‌های پیشگیری از برخورد مستقیم نور آفتاب به پوست را در نظر بگیریم تا نیازی به درمان آفتاب سوختگی نداشته باشیم. پیشنهاد ما این است که: 
•    سعی کنید و به دنبال سایه باشید، به خصوص بین ساعات اوج 10 صبح تا 4 بعد از ظهر که پرتوهای خورشید قوی‌ترین هستند.
•    با وسایل ضد آفتاب بیرون بروید. این موارد این شامل کلاه لبه پهن و عینک آفتابی است.
•    از ضدآفتاب‌های با طیف وسیع UVA و UVB استفاده کنید. اگر زیاد شنا می‌کنید یا زیاد عرق می‌کنید، مهم نیست از چه عدد SPF استفاده می‌کنید، اما ایده خوبی است که تقریبا هر ۲ ساعت و یا بعد از شنا مجددا از کرم خود استفاده کنید.
•    مناطق غیرمشهود بدن را فراموش نکنید. هنگام استفاده از ضد آفتاب، قسمت بالای پا، گردن، گوش‌ها و بالای سر را در صورت قرار گرفتن در معرض آفتاب فراموش نکنید.

کلام آخر مدیست

در این مجال سعی کردیم درمان آفتاب سوختگی را بررسی کنیم تا اگر در فصل‌هایی مانند تابستان و حتی زمستان به چنین مواردی نیاز داشتید، راهنمای خوبی را در اختیار داشته باشید. فراموش نکنید که در نظر گرفتن روش‌های پیشگیرانه بهتر از درمان است. بهتر با خرید یک ضد آفتاب و عینک خوب، خودتان را از شر چنین موقعیت‌هایی خلاص کنید. همچنین اگر درمان‌های ذکر شده در متن پاسخگوی نیاز شما نبودند، از سیستم مشاوره آنلاین مدیست استفاده کنید تا بهترین راه حل برای موقعیت خود را به دست آورید.