قرص آنتی هیستامین برای چیه؟ + آشنایی با عوارض آن

قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی‌ و انواع دیگر آنتی هیستامین‌ها، داروهایی هستند که علائم آلرژی را کاهش داده یا درمان می‌کنند. آنها گیرنده‌های هیستامین روی سلول‌ها را مسدود نموده و واکنش فیزیکی به مواد آلرژی‌زا را کاهش می‌دهند. افرادی که به برخی مواد، حساسیت شدیدی دارند علائمی چون عطسه، احتقان بینی و خارش پوست را تجربه می‌کنند. آنتی هیستامین ها به درمان و کاهش این گونه علائم کمک می‌کنند. در این مقاله به بررسی انواع آنتی هیستامین، موارد استفاده آنها و عوارض آنتی هیستامین می‌پردازیم. 

موارد استفاده قرص آنتی هیستامین

قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی به کاهش علائم آلرژی دیگر مانند عطسه، بثورات پوستی و خارش نیز کمک می‌کند. بهتر است قبل از مصرف دارو حتما با یک پزشک مشورت کنید. برخی از آنها فقط با تجویز پزشک و با نسخه در دسترس هستند. آنتی هیستامین‌ها برای درمان عوارض آلرژیک زیر مفید هستند:
•    کهیر 
•    آلرژی دارویی
•    اگزمای خارش‌دار یا درماتیت
•    ورم ملتحمه آلرژیک (درد، خارش چشم)
•    آسم آلرژیک
•    کاهش سرفه و عطسه
•    کاهش آبریزش چشم
•    کاهش آبریزش بینی (به دلیل سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی)
•    کاهش خارش چشم، بینی یا پوست (به دلیل نیش حشره یا آلرژی)
•    رفع قرمزی و تورم پوست و چشم
•    پیشگیری و رفع حالت تهوع

علاوه بر این، مصرف قرص‌‌ها و داروهای آنتی هیستامین ممکن است به کاهش علائم زیر نیز کمک کند:
•    حالت تهوع و بیماری (از جمله بیماری ناشی از مسافرت)
•    سرگیجه 
•    نیش و گزش حشرات

برخی از آنتی هیستامین‌ها مانند کلرفنیرامین، دکسکلرفنیرامین، تریپولیدین، دیفن هیدرامین، هیدروکسی زین و پرومتازین ممکن است باعث خواب آلودگی شوند. سایر آنتی هیستامین‌های جدیدتر مانند ستیریزین، لوراتادین، فکسوفنادین، دزلوراتیدین و لووستیریزین کمتر باعث خواب آلودگی می‌شوند.

همه نمی‌توانند آنتی هیستامین مصرف کنند. بنابراین اگر برای اولین بار از این داروها استفاده می کنید، با یک داروساز یا پزشک عمومی صحبت کنید. علاوه بر این، حتما بروشور اطلاعات بیمار که همراه داروی شما ارائه می‌شود را به دقت بخوانید. 

اگر علائم فوق را تجربه کرده‌اید و می‌خواهید دارو مصرف کنید یا نمی‌دانید کدام یک از داروهای بدون نسخه برای شما بهتر است می‌توانید از خدمات مشاوره غیر حضوری کلینیک آنلاین مدیست استفاده کنید تا در این زمینه شما را راهنمایی کنند.

انواع آنتی هیستامین

اگر آلرژی خفیف تا متوسط دارید، آنتی هیستامین‌های بدون نسخه، علائم را کاهش می‌دهند یا درمان می‌کنند. علاوه بر این، این داروها به درمان گزش و نیش حشرات و بیماری‌های شایع در سفر می‌کمک کنند. اگر علائم آلرژی شما بسیار شدید باشد، پزشک عمومی ممکن است به تجویز آنتی هیستامین‌های با نسخه دیگر روی آورد. آنتی هیستامین‌ها در اشکال مختلفی وجود دارند که عبارتند از:
•    قرص و کپسول
•    مایعات و شربت‌ها
•    قطره چشم
•    کرم‌های پوست
•    اسپری‌های بینی
دو نوع اصلی آنتی هیستامین شامل آنتی هیستامین‌های آرام بخش (که ممکن است باعث خواب آلودگی شما شود) و آنتی هیستامین‌های غیر آرام‌بخش (که معمولاً باعث خواب آلودگی نمی‌شوند) می‌شوند.

 

مشاوره آنلاین داروسازی

دریافت مشاوره‌ها

آنتی هیستامین‌های آرام‌بخش

به این نوع داروها، آنتی هیستامین‌های قدیمی یا "نسل اول" گفته می‌شود. یکی از عوارض آنتی هیستامین‌های نسل اول این است که باعث خواب آلودگی شما می‌شوند؛ زیرا داروها به راحتی از خون به مغز شما منتقل می‌شوند. مصرف این داروها می‌تواند قدرت تفکر و حرکت شما را کاهش داده و میزان تمرکز شما را تحت تاثیر قرار دهد. در صورت مشاهده این اثرات، از رانندگی، دوچرخه‌سواری و کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.

اگر خارش ناشی از آلرژی روی خواب شما تأثیر می‌گذارد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که یک قرص آنتی‌ هیستامین آرام‌بخش مصرف کنید. برخی از این داروها ممکن است به بیماری ناشی از مسافرت و سرگیجه کمک کنند. انواع آنتی هیستامین‌های‌ آرام‌بخشی که در داروخانه‌ها برای آلرژی در دسترس هستند عبارتند از:
•    کلرفنامین مالئات (مانند پیریتون)
•    کلماستین (به عنوان مثال تاوگیل)
•    سیپروهپتادین هیدروکلراید (مانند پریاکتین)
•    پرومتازین هیدروکلراید (به عنوان مثال فنرگان)
علاوه بر این، شما می‌توانید این آنتی هیستامین‌ها را در یک بسته عمومی (بدون مارک) از داروخانه خریداری کنید. برخی از آنتی هیستامین‌های آرام‌بخش مانند آلیمازین برای رفع آلرژی وجود دارد که فقط پزشک عمومی شما می‌تواند آن را تجویز کند. اگر بیماری ناشی از سفر یا سرگیجه دارید، می‌توانید آنتی هیستامین‌های آرام‌بخش زیر را از داروخانه نزدیک خود خریداری کنید:
•    سیناریزین (به عنوان مثال استوگرون)
•    پرومتازین تئوکلات (به عنوان مثال آوومین)
•    سیکلیزین

آنتی هیستامین‌های غیر آرام‌بخش

این نوع داروها آنتی هیستامین‌های «نسل دوم» و جدیدتر هستند و کمتر به شما احساس خواب آلودگی می‌دهند. اما اثرات این داروها از فردی به فرد دیگر متفاوت است، بنابراین توجه داشته باشید که ممکن است پس از مصرف آن احساس خواب‌آلودگی کنید. آنتی هیستامین‌های غیر آرام بخش که می‌توانید از داروخانه خریداری کنید عبارتند از:
•    آکریواستین (مانند تسکین آلرژی بنادریل)
•    ستیریزین هیدروکلراید (به عنوان مثال، آلرژی پیریتز)
•    لوراتادین (به عنوان مثال، آلرژی به کلاریتین)
علاوه بر این، شما می‌توانید این آنتی هیستامین‌ها را در بسته‌های ژنریک یا عمومی (بدون مارک) از داروخانه خریداری کنید. همچنین، پزشک عمومی شما می‌تواند سایر آنتی هیستامین‌های غیر آرام‌بخش مانند فکسوفنادین را تجویز کند.

 

مشاوره آنلاین با فوق تخصص آلرژی

دریافت مشاوره‌ها

عوارض شایع قرص آنتی هیستامین چیست؟ 

اگر قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی یا نوع دیگری از آنتی هیستامین‌ها را مصرف می‌کنید باید برچسب روی آن را بررسی کنید تا ببیند دارو حاوی چه مواد فعالی است و از بروز خطرات و عوارض ناشی از مصرف بیش از حد دارو پیشگیری کنید. اگر فردی در مصرف هر نوع آنتی هیستامین‌ زیاده‌روی کند ممکن است دچار ناهنجاری‌های قلبی یا تشنج شود. اگر فردی برای مدت طولانی و بیش از حد لازم، از این دارو استفاده کرده است، باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.
اکثر مردم می‌توانند با خیال راحت دوزهای پایین بدون نسخه یا آنتی هیستامین‌های تجویزی را برای دوره‌های کوتاه مصرف کنند. با این حال، عوارض آنتی هیستامین به دو نوع خفیف و شدید تقسیم می‌شود. برخی عوارض جانبی خفیف آنتی هیستامین‌ها عبارتند از:
•    خستگی
•    سرگیجه
•    سردرد
•    کاهش عملکرد حرکتی
•    تشنگی زیاد و خشک شدن دهان
•    تاری دید
•    یبوست
•    احتباس ادرار
علاوه بر این، مصرف قرص و انواع مدل‌های دیگر داروهای آنتی هیستامین ممکن است عوارض جانبی شدیدی در فرد نشان دهد. عوارض جانبی شدید مصرف قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی عبارتند از:
•    کهیر
•    بثورات پوستی
•    بروز مشکل در تنفس یا بلع
•    تورم در صورت، دهان یا گلو
•    هذیان
اگرچه این دسته از عوارض آنتی هیستامین به ندرت ظاهر می‌شوند، اما استفاده طولانی‌مدت از آنتی هیستامین‌های غیر آرام‌بخش (نسل دوم و سوم) ممکن است منجر به آسیب خفیف کبدی شود. لازم به ذکر است ترفنادینريال یکی از آنتی هیستامین‌هایی است که به آسیب کبدی منجر می‌شود و از این رو، دیگر برای استفاده بالینی در دسترس نیست.

مصرف بیشتر آنتی هیستامین‌های نسل اول و دوم در دوزهای پایین برای زنان باردار بی‌خطر است. با این حال، مصرف دوزهای بالای پرومتازین که یک آنتی هیستامین آرام‌بخش از نوع نسل اول است، ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی در دوران بارداری ایجاد کند. اگر باردار هستید حتما قبل از مصرف هر نوع آنتی هیستامین با پزشک خود مشورت کنند. پزشکان می‌توانند دوز مناسب را بر اساس علائم و وضعیت سلامتی فرد تجویز کنند.

نحوه مصرف قرص آنتی هیستامین

نحوه مصرف این دارو بسته به شکل دارو متفاوت است. آن دسته از بیمارانی که این دارو را به صورت خوراکی مصرف می‌کنند بهتر است آنتی هیستامین‌ها را همراه با غذا یا یک لیوان آب یا شیر مصرف کنند تا از تحریک معده کاسته شود.

اگر از فرم قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی و رفع آلرژی استفاده می‌کنید، قرص‌ها را به طور کامل ببلعید. قبل از بلعیدن، آنها را نشکنید، له نکنید یا نجوید.
بیمارانی که دیمن هیدرینات یا دیفن هیدرامین را برای پیشگیری از بیماری‌های ناشی از سفر مصرف می‌کنند بهتر است این دارو را حداقل 30 دقیقه یا حتی 1 تا 2 ساعت قبل از شروع سفر، مصرف کنند.

بیمارانی که از شکل شیاف این دارو استفاده می‌کنند برای قرار دادن شیاف ابتدا باید روکش فویلی آن را بردارند و شیاف را با آب سرد مرطوب کنند. پس از این به پهلو دراز بکشند و با انگشت خود، شیاف را به سمت راست روده فشار دهند. اگر شیاف آنقدر نرم است که نمی‌توانید آن را وارد کنید، آن را به مدت 30 دقیقه در یخچال بگذارید یا قبل از برداشتن روکش فویل، روی آن آب سرد بریزید.

بیمارانی که از فرم تزریقی این دارو استفاده می‌کنند باید به چه صورت آن را تزریق کنند؟ اگر آن را به خودتان تزریق می‌کنید، مطمئن شوید که نحوه دقیق تزریق آن را می‌دانید. اگر در این باره سؤالی دارید، با متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید.

آنتی هیستامین‌ها برای تسکین یا جلوگیری از علائم مشکل یا بیماری شما استفاده می‌شوند. باید آنها را طبق دستور مصرف کنید. از مصرف بیش از حد و بیش از مقدار توصیه شده روی برچسب خودداری کنید مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری به شما بدهد. مصرف بیش از حد این داروها، احتمال بروز عوارض جانبی خفیف تا شدید را افزایش می‌دهد.

آنتی‌هیستامین‌ها چگونه آلرژی را درمان می‌کنند؟

همانطور که می‌دانید، استفاده از انواع آنتی هیستامین یک روش موثر برای درمان آلرژی است. وقتی بدن با هر عامل آلرژی‌زا مانند گرده گل، ابروسیا، شوره حیوانات خانگی یا کنه‌های گرد و غبار در تماس است، مواد شیمیایی به نام «هیستامین» تولید می‌شود. این هیستامین‌ها باعث تورم بافت بینی می‌شوند و ما را با گرفتگی و انسداد مجرای نفس مواجه می‌کنند. همچنین، باعث جریان آب و اشک در بینی و چشمان شما می‌شود و حتی خارش در چشمان، بینی و گاهی اوقات دهان را هم به همراه دارند. گاهی اوقات ممکن است بثورات خارش‌داری روی پوست به نام کهیر نیز ایجاد شود. 

در این میان، داروهای antihistamine، عملکرد هیستامین‌ها را کاهش می‌دهند یا آنها را مسدود می‌کنند، بنابراین علائم آلرژی کاهش پیدا می‌کنند. این داروها برای تسکین علائم انواع مختلف آلرژی، شامل آلرژی‌های فصلی (مانند تب یونجه) و آلرژی‌های داخلی و غذایی، بسیار موثر هستند. اما باید توجه داشت که این داروها نمی‌توانند همه علائم را کاملا رفع کنند. برای درمان احتقان بینی، ممکن است پزشک یک داروی ضداحتقان را هم توصیه کند. 

آنتی هیستامین با چه داروهایی تداخل دارد؟

وقتی صحبت از تداخلات دارویی به میان می‌آید، منظور این است که مصرف همرمان برخی داروها احتمالا نحوه عملکرد آنها در بدن شما را تغییر داده یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش می‌دهد. به همین خاطر است که همیشه توصیه شده هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع یا متوقف نکنید و حتی دوز آن را تغییر ندهید. با توجه به این نکته گفته می‌شود که antihistamine اعمال شده روی پوست (مانند کرم دیفن هیدرامین، پماد، اسپری) می‌تواند موجب برخی تداخلات شود. 

در واقع احتمالا دارد که مصرف مهارکننده‌های MAO با آنتی هیستامین باعث تداخل دارویی جدی (احتمالا کشنده) شود. در طول درمان با این دارو بهتر است از مصرف مهارکننده‌های MAO (فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متاکسالون، متیلن بلو، موکلوبماید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) خودداری کنید. بیشتر مهارکننده‌های MAO نیز نباید به مدت دو هفته قبل از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشک خودتان بپرسید که باید چه زمانی مصرف این داروها را شروع یا متوقف کنید.

اگر محصولات دیگری که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند مانند داروهای مخدر یا مسکن‌های ضد سرفه (مانند کدئین، هیدروکودون)، الکل، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم) مصرف می‌کنید، حتما به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. شل کننده‌های عضلانی (مانند کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین) هم در کنار داروهایی مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین هم باید با احتیاط مصرف شوند. 

توصیه می‌کنیم برچسب روی تمام داروهای خود (مانند محصولات آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید. زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی زیاد می‌شوند. 

این دارو ممکن است با برخی از آزمایش‌های پزشکی/آزمایشگاهی (مانند اسکن مغز برای بیماری پارکینسون، آزمایش‌های غربالگری داروی ادرار، تست پوستی آلرژی) تداخل داشته باشد و احتمالا باعث نتایج آزمایش نادرست شود. مطمئن شوید که متخصصان آزمایشگاه و همه پزشکان مربوطه، از مصرف این داروها (آخرین بار و مقدار دوز دارو) مطلع هستند.

مشاوره با پزشک

دکتر مهسا رکابی

متخصص اطفال

4 (5 رای)

هزینه نوبت:

200,000 تومان

رزو نوبت

دکتر زهرا دانشمندی

متخصص اطفال

4.5 (75 رای)

هزینه نوبت:

200,000 تومان

رزو نوبت

دکتر فرزانه فرزانفر

متخصص اطفال

5 (4 رای)

هزینه نوبت:

200,000 تومان

رزو نوبت

آیا مصرف آنتی هیستامین منجر به افزایش وزن می‌شود؟

مصرف قرص و داروهای آنتی‌ هیستامین عوارضی به دنبال دارد. در سال‌های اخیر یک عارضه جانبی دیگر به فهرست آن اضافه شده است: افزایش وزن. بر اساس یک مطالعه در سال 2010 که در مجله Obesity منتشر شد، افرادی که به طور منظم داروهای ضدهیستامین مصرف می‌‌کنند، نسبت به افرادی که به طور منظم آنتی‌هیستامین مصرف نمی‌کنند، بیشتر در معرض اضافه وزن یا چاقی قرار دارند.

تقریباً 900 نفر شرکت‌کننده در این مطالعه شرکت کردند. بر اساس نتایج،  مصرف طولانی‌مدت آنتی‌هیستامین با افزایش تقریباً 10 درصدی وزن، شاخص توده بدنی (BMI) و دور کمر مرتبط بود. 

BMI یک معیار منسوخ و ناقص برای ارزیابی چاقی و اضافه وزن است و  فاکتورهایی مانند ترکیب بدن، قومیت، جنسیت، نژاد و سن را در نظر نمی‌گیرد. با این حال، هنوز به طور گسترده به عنوان شاخصی مهم در جامعه پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا روشی ارزان و سریع برای تحلیل وضعیت سلامت یک فرد است.

در یک تحقیق دیگر در سال 2020 نیز نتیجه مشابهی بدست آمد. در این تحقیق، مصرف طولانی مدت آنتی‌هیستامین‌ها در کودکان با افزایش دو برابری BMI در سال در مقایسه با کودکانی که آنتی‌هیستامین مصرف نمی‌کردند همراه بود.

خطر افزایش وزن به دلیل مصرف این دارو قابل پیش‌ بینی بوده است. از آنتی‌هیستامین‌های قدیمی مانند پریاکتین (سیپروهپتادین) مدت‌ها است که برای افزایش اشتها و افزایش وزن در کودکان کم وزن و افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرند، استفاده می‌شود.

دلایل افزایش وزن

دلیل افزایش وزن در مصرف‌کنندگان داروهای آنتی‌هیستامین مشخص نیست. برخی از محققان این نظریه را مطرح می‌کنند که این داروها به طور غیر مستقیم با افزایش اشتها باعث افزایش وزن می‌شوند. علاوه بر این، ممکن است بی حالی (کاهش انرژی) گزارش شده در بین مصرف‌کنندگان آنتی هیستامین منجر به کاهش فعالیت بدنی و افزایش وزن شود.

طبق یک مطالعه در سال 2019 در دانشگاه A&M تگزاس، مصرف طولانی مدت کلاریکس با افزایش خطر کلسترول بالا، قند خون بالا و مقاومت به انسولین مرتبط است. این تغییرات متابولیک با افزایش چربی زیر پوستی در شکم و به اصطلاح «چربی قهوه‌ای» که بدن به طور معمول از آن برای محافظت از سرما استفاده می‌کند، باعث افزایش وزن می‌شود.

غذاهای مناسب برای کاهش سطح هیستامین

اگرچه هیچ ماده غذایی به اندازه داروهای آنتی‌هیستامین به کاهش سطح هیستامین کمک نمی‌کند، برخی از مواد مغذی، آنتی اکسیدان‌ها و عصاره هایی وجود دارند که حاوی خواص آنتی‌هیستامین طبیعی هستند.

کوئرستین
کوئرستین یک آنتی اکسیدان است که به طور طبیعی در پیاز، بروکلی، چای سبز یا سیاه، انواع توت‌ها و انگور یافت می‌شود. این مواد مغذی مزایای ضد التهابی دارند و ترشح هیستامین را کاهش می‌دهند.

ویتامین سی
ویتامین C یک ماده مغذی است که سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و التهاب را کاهش می‌دهد. ویتامین C همچنین برای تولید آنزیم‌های لازم برای تجزیه هیستامین مورد نیاز است و آن را به یک ماده مغذی آنتی‌هیستامینی حیاتی تبدیل می‌کند. غذاهای حاوی بالاترین مقادیر ویتامین C عبارتند از:
•    فلفل دلمه‌ای قرمز
•    پرتقال 
•    کیوی
•    فلفل دلمه‌ای سبز
•    کلم بروکلی
•    توت فرنگی
•    کلم بروکسل
•    گریپ فروت
برای کاهش هیستامین بدن از یک رژیم غذایی غنی از ویتامین C استفاده کنید.
عصاره برگ گزنه
برگ گزنه گیاهی است که فواید ضد التهابی و آنتی‌هیستامینی نیز دارد. شما می‌توانید برگ‌ها یا گل‌های خشک گزنه را بخرید و آن‌ها را در یک چای گیاهی بریزید و دم کنید یا به یک کاسه سوپ اضافه کنید.
به طور خلاصه، غذاهای دارای خواص آنتی هیستامین عبارتند از:
•    سیب
•    پیازها
•    آناناس (به دلیل وجود بروملین)
•    جعفری
•    بلوبری
•    روغن زیتون
اگرچه مواد غذایی ضد هیستامین دارای خواصی هستند که ترشح هیستامین را کاهش می‌دهند یا باعث تجزیه بهتر آن می‌شوند، بهترین رژیم غذایی کلی برای کاهش هیستامین، رژیم حاوی هیستامین پایین است. بسیاری از غذاها حاوی سطوح مختلف هیستامین طبیعی هستند. سطوح هیستامین در برخی غذاها، غذاهای تخمیر شده و برخی نوشیدنی های الکلی بیشتر است. اما مصرف میوه‌ها، سبزیجات، گوشت‌ها، آجیل‌ها و غلات تازه در یک رژیم غذایی هیچ خطری ندارد. 

سخن پایانی مدیست

اکثر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، استفاده از قرص آنتی هیستامین برای آبریزش بینی و آنتی هیستامین‌های نسل دوم یا سوم را برای درمان علائم آلرژی خفیف تا متوسط از جمله احتقان، آبریزش چشم و خارش پوست توصیه می‌کنند.
مردم می‌توانند آنتی هیستامین‌های نسل اول بخرند. با این حال، مصرف این قرص‌ها و داروها باعث خواب آلودگی می‌شوند. انواع آنتی هیستامین، شربت و داروهای وریدی آنتی هیستامین در داروخانه‌ها و آنلاین، وجود دارد. با این حال، بهتر است مصرف این داروها زیر نظر پزشک باشد تا از عوارض آنتی هیستامین در امان بمانید. علاوه بر این، اگر کودک شما کمتر از 12 سال سن دارد حتما قبل از دادن آنتی هیستامین به کودک خود با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.