هرآنچه که باید در مورد کیست رحم و علائم آن بدانید
- 06 آذر 1401
- صفر نظر
- زنان و زایمان
کیست‌های رحم کیسه‌هایی پر از مایع هستند که در داخل یا روی رحم شما ایجاد می‌شوند. آنها بسیار رایج هستند و به وجود آمدن آنها ربطی به سن ندارد. شناخت کیست رحم موضوعی است که هر بانویی با آن با آشنا باشد.
اکثر کیست‌های رحم هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند و معمولاً خوش‌خیم (غیر سرطانی) هستند. بسیاری از آنها بدون درمان خاصی از بین خواهند رفت، اما گاهی اوقات نیاز به درمان کیست مختص رحم به‌وسیله جراحی وجود دارد. در ادامه متن با مدیست همراه باشید تا اطلاعات بیشتری را در این زمینه به شما عزیزان ارائه کنیم.
کیست رحم چیست؟
اکثر کیست‌های رحم کیست‌هایی عملکردی هستند. این بدان معنی است که آنها به عنوان بخشی از چرخه معمول قاعدگی شما ایجاد می‌شوند (این کیست‌ها بعد از یائسگی به وجود نمی‌آيند).
در هر ماه تخمدان شما چندین فولیکول (کیسه‌های کوچک پر از مایع) تولید می‌کند. یکی از کیسه‌ها بالغ می‌شود و تخمک‌های زیادی را آزاد می‌کند. پس از آزاد شدن تخمک، فولیکول مدنظر به چیزی به نام جسم زرد تبدیل می‌شود. این امر باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که به پوشش داخلی رحم شما کمک می‌کنند تا برای بارداری آماده شود. اگر تخمک بارور نشود، جسم زرد شروع به از بین رفتن می‌کند.
دو نوع اصلی کیست رحم در مراحل مختلف این چرخه تشکیل می‌شوند. اگر فولیکول تخمک را آزاد نکند، اما به رشد خود ادامه دهد، کیست فولیکولار ایجاد می‌گردد. گر جسم زرد تجزیه نشود، کیستی موسوم به کیست جسم زرد می‌تواند تولید خواهد شد. این کیست ممکن است به رشد خود ادامه دهد و پر از خون شود.
مشاوره با متخصص زنان و زایمان
دریافت مشاوره‌ها
کیست‌های پاتولوژیک
این کیست مختص رحم ممکن است به دلیل رشد بیش از حد سلول‌های درون تخمدان اتفاق بیفتد. در بعضی از موارد به این کیست‌ها تومور نیز گفته می‌شود، اما این لزوماً به معنای سرطانی بودن آنها نیست. در واقع اکثر کیست‌های پاتولوژیک به هیچ وجه سرطانی نیستند.
علائم کیست رحم چیست؟
اکثر کیست‌های رحم هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند، بنابراین ممکن است بیمار متوجه وجود آنها نشود. بسته به نوع کیست مربوطه، علائم آن نیز متفاوت خواهد بود. به طور کلی نشانه‌های کیست رحم عبارت‌اند از:
• درد یا ناراحتی در قسمت پایین شکم
• درد هنگام رابطه جنسی
• نیاز به دفع فوری ادرار یا مدفوع
• احساس نفخ
• سوءهاضمه، سوزش سر دل یا احساس سیری بسیار پس از خوردن غذا
• داشتن قاعدگی دردناک یا تغییر در الگوی قاعدگی
اگر هر یک از این علائم را دارید یا در این زمینه نگران هستید، برای مشاوره با پزشک زنان و زایمان خود تماس بگیرید. علاوه بر این، می‌توانید با مشاوران کلینیک آنلاین مدیست در این زمینه گفت‌و‌گو کنید تا اطلاعات بیشتری را در مورد علائم کیست رحم به شما ارائه دهند.
فرق کیست رحم با فیبروم رحم چیست؟
کیست‌ها و فیبروم‌ها ویژگی‌های بسیار متفاوتی دارند. فیبروم‌ها روی رحم ایجاد می‌شوند در حالی که کیست‌ها مختص تخمدان‌ها هستند. ترکیب این توده‌ها نیز آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند: کیست‌ها کیسه‌های پر از مایع هستند که در خارج تخمدان ایجاد می‌شوند، در حالی که فیبروم‌ها توده‌های غیر سرطانی هستند که ممکن است در داخل یا خارج از دیواره رحم مشاهده شوند.
اکثر زنان در مقطعی از زندگی خود هم به کیست رحم و هم فیبروم رحم مبتلا می‌شوند. بسیاری از زنان ممکن است ندانند که کیست یا فیبروم در شکم آنها ایجاد شده است، مگر اینکه علائمی داشته باشند یا تصویربرداری برای ارزیابی رحم یا تخمدان آنها انجام شود. این رشدها اغلب نگرانی‌های جزئی هستند که به طور معنی‌داری بر سلامت باروری تأثیر نمی‌گذارند، اما می‌توانند منجر به عوارض جدی‌ای شوند که نیاز به مداخلات پزشکی تهاجمی‌تری دارند.
آیا بین کیست و تومور تفاوتی وجود دارد؟
یکی از تفاوت‌های کلیدی بین کیست و فیبروم این است که فیبروم از نظر فنی به عنوان یک تومور خوش‌خیم طبقه‌بندی می‌شود. از سوی دیگر، ترکیب پر از مایع کیست‌ها، آنها را از تومورهای سرطانی یا غیر سرطانی که ممکن است روی تخمدان‌ها ایجاد شوند، متمایز می‌کند.
در برخی از زنان که قبلاً یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند، توده کیستیک تخمدان گاهی اوقات می‌تواند به یک توده سرطانی بدخیم تبدیل شود. نوع دیگری از کیست مختص رحم به نام کیست درموئید نیز می‌تواند در شرایط نادر موجب ایجاد سرطان شود. معاینات منظم لگن می‌تواند به نظارت بر این رشد و شناسایی فیبروم‌ها یا کیست‌هایی که ممکن است سرطانی باشند کمک کند.
علل کیست رحم در مقابل علل فیبروم
کیست مختص رحم معمولاً محصول جانبی چرخه قاعدگی زنان است. آنها همچنین ممکن است به عملکرد معیوب یک فولیکول تخمدان یا ناهنجاری دیگری در عملکرد تخمدان به وجود آینده. عدم تعادل هورمونی، بارداری، آندومتریوز و سابقه قبلی کیست رحم نیز می‌تواند احتمال ایجاد کیست را در آینده افزایش دهد.
علل فیبروم رحم کمتر مشخص است، اما این بیماری نیز به طور مشابه با تغییرات یا عدم تعادل هورمونی، از جمله تولید هورمونی که در دوران بارداری رخ می‌دهد، مرتبط است. تغییرات ژنتیکی نیز در به وجود آمدن این نوع کیست دخیل هستند.
رژیم غذایی لازم برای کیست رحم چیست؟
در این بخش قصد داریم شما را با بهترین مواد غذایی که برای بیماران دارای کیست مختص رحم مناسب هستند آشنا کنیم. هر یک از این موارد دارای خواص منحصربه‌فردی هستند.
غذاهای پر فیبر
غذاهای غنی از فیبر عبارت‌اند از: گلابی، پرتقال، عدس و نخودفرنگی. این مواد غذایی حاوی ترکیباتی گیاهی هستند که جذب مجدد هورمون استروژن را در بدن متوقف می‌کنند. آنها خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهند. عدم تعادل هورمونی که در زنان مبتلا به مشکل کیست شایع است با مصرف این غذاها برطرف می‌شود.
غذاهای پروتئینی بدون چربی
در زمان ابتدا به کیست رحم، باید وزن خود را حفظ کنید. به سراغ پروتئین‌های بدون چربی؛ مانند ماهی، توفو و مرغ بروید که مغذی هستند و تعادل هورمون‌ها را حفظ خواهند کرد. غذاهای پرچرب می‌توانند منجر به التهاباتی شوند که باعث ناراحتی‌های معده می‌‌گردند.
غذاهای دارای امگا 3
غذاهای غنی از امگا 3 به کنترل اختلالات هورمونی که در کیست‌های رحم اتفاق می‌افتد کمک می‌کنند. این غذاها شامل ماهی و دانه‌های آجیلی (مانند دانه کتان) است. ثابت شده است که دانه‌های کتان در کاهش سطح آندروژن بدن که در این نوع بیماری افزایش می یابد، مؤثر هستند.
چای بابونه
این دم‌نوش خوشمزه تأثیر زیادی در ایجاد آرامش پس از گرفتگی‌های ناشی از کیست دارد. چای بابونه دارای خواص ضدالتهابی است و می‌تواند با درد مقابله کند. یک فنجان داغ از این چای می‌تواند به شما در تسکین علائم کمک نماید.
غذاهای Indole-3 carbinol
غذاهای غنی از I3C مانند کلم بروکسل، گل‌کلم و کلم بروکلی هورمون‌های اضافی را از بدن دفع می‌کنند. استروژن با مصرف این غذاها از بدن خارج می‌شود.
غذاهای غنی از منیزیم
مواد غذایی خاصی که منیزیم بالایی دارند را به رژیم غذایی خود اضافه کنید؛ زیرا برای کاهش گرفتگی عضلات بسیار مفید هستند. این مواد غذایی عبارت‌اند از: موز، بادام هندی، بادام، بوچوی، آووکادو و سبزیجات دارای برگ سبز است.
مشاوره با پزشک
راه‌های درمان کیست رحم
اکثر کیست‌های عملکردی پس از یک یا دو دوره به خودی خود از بین می‌روند و نیازی به درمان ندارند. گاهی اوقات ممکن است از قرص‌های ضدبارداری ترکیبی برای جلوگیری از تخمک‌گذاری استفاده شود تا در صورت تکرار شدن کیست رحم، از تشکیل کیست عملکردی جلوگیری نمایند.
کیست‌های بزرگ‌تر که علائم خاصی ایجاد می‌کنند یا آن‌هایی که مشکوک به تومور سرطانی هستند باید با جراحی برداشته شوند. در صورت امکان، این کار با لاپاراسکوپی انجام می‌شود، اما گاهی اوقات نیاز به لاپاراتومی است. در لاپاراتومی شکم در طول بیهوشی عمومی باز می‌شود. این روش‌ها معمولاً جراحی انتخابی (برنامه‌ریزی‌شده) هستند، اما اگر کیست پیچ‌خورده یا پاره شده باشد، ممکن است جراحی اورژانسی انجام گیرد.
انواع فیبروم رحمی
فیبروم‌های ساب مخاطی را می‌توان یکی از انواع فیبروم‌های رحمی دانست که به سمت لایه داخلی یا مخاط رحم رشد می‌کنند. آنها معمولاً با علائمی همراه هستند (خونریزی شدید و نامنظم). فیبروم‌های زیر مخاطی ممکن است باعث ایجاد سقط جنین شوند.
فیبروم‌های ساب مخاطی را می‌توان از طریق هیستروسکوپی برداشت. هیستروسکوپی روشی غیرتهاجمی است و باید به محض تشخیص زودهنگام برداشتن فیبروم‌های ساب مخاطی انجام شود.
فیبروم‌های انترمورال
فیبروم‌های انترمورال عمدتاً در عرض عضله رحم یا میومتر قرار می‌گیرند. آنها تمایل دارند؛ مانند فیبروم‌های ساب مخاطی رفتار کنند، اما بسته به اندازه و موقعیت آنها بیمار علائم مختلفی را مشاهده خواهد کرد. برخی از این علائم عبارت‌اند از:
- خونریزی شدید در دوره‌های طولانی‌مدت
- خونریزی بین سیکل قاعدگی
- ناباروری و سقط جنین (به علت کیست رحم)
فیبروم‌های ساقه‌دار
فیبروم‌های ساقه‌دار تفاوت چندانی با سایر فیبروم‌ها ندارند، در واقع این فیبروم‌ها نیز نوعی فیبروم ساب یا زیر مخاطی هستند.
آنها روی یک ساقه خارج از دیواره رحم (زیر سروزال) یا داخل (زیر مخاطی) رحم رشد می‌کنند. فیبروم‌های ساب سروزال ساقه‌دار معمولاً علائم بسیار خفیفی دارند مگر اینکه خیلی بزرگ باشند. از سوی دیگر، فیبروم ساب مخاطی ساقه‌دار می‌تواند علائم قابل‌توجهی داشته باشد و اغلب باعث ناباروری شود.
این طبقه‌بندی از انواع فیبروم‌ها کامل نیست و باید به این نکته توجه کنید که بیشتر فیبروم‌ها به‌اندازه‌ای بزرگ هستند که حداقل به دو و گاهی اوقات سه دسته تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی به پزشکان در تشخیص و برنامه‌ریزی درمان کمک می‌کند.
درمان معمولاً بر اساس جنبه غالب فیبروم است، برای مثال یک فیبروم داخل دیواره با بخش زیر مخاطی قابل توجه را می‌توان با هیستروسکوپی درمان کرد. علاوه بر این، یک فیبروم اینترامورال یا زیر سروزال (بدون جزء زیر مخاطی) با لاپاراسکوپی برداشته خواهد شد.
سیستادنوما
این فیبرونوم‌ها از سلول‌های قسمت خارجی تخمدان تشکیل می‌شوند و در زنان بالای 40 سال شایع‌تر هستند. نوع اول سیستادنوما سروزی نامیده می‌شود که معمولاً بسیار کوچک باقی می‌ماند، در حالی که نوع دوم، سیستادنوما (موسینوس) می‌تواند تا 30 سانتی‌متر رشد کند. هر دو نوع می‌توانند با فشار بر ساختارهای اطراف خود مانند مثانه یا روده، پیچ‌خورده، پاره شوند و علائم خاصی را ایجاد کنند.
اندومتریوما
اندومتریوما وضعیتی است که در آن بافت آندومتر (پوشش رحم) در سایر نقاط بدن مانند روده، لوله‌های فالوپ یا روی تخمدان رشد می‌کند و می‌تواند به کیست رحم تبدیل شود. آندومتریوما گاهی اوقات «کیست شکلاتی» نامیده می‌شود، زیرا پر از خونی قدیمی و قهوه‌ای رنگ است.
تخمدان پلی‌کیستیک
گاهی اوقات ممکن است چندین کیست روی تخمدان ایجاد شود. اگر تعداد آنها بیش از 12 عدد باشد به آن تخمدان پلی‌کیستیک می‌گویند. به طور کلی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) وضعیتی است که در آن کیست‌های متعدد روی تخمدان‌ها ایجاد می‌شود و علائم و نشانه‌های دیگری (به دلیل تعادل غیرطبیعی هورمون‌های جنسی از جمله استروژن و تستوسترون) نیز به وجود می‌آیند.
علائم PCOS شامل آکنه، افزایش وزن، رشد موهای بدن و صورت، پریود نشدن (آمنوره) و مشکل در باردار شدن است. این کیست‌ها معمولاً بسیار کوچک‌تر از کیست‌های عملکردی یا پاتولوژیک هستند و باید به عنوان یک بیماری جداگانه در نظر گرفته شوند.
کیست‌هایی که در اثر دارو به وجود می‌آیند
در برخی از موارد استفاده از داروهای مربوط به درمان ناباروری و هورمون‌درمانی ممکن است موجب ایجاد کیست‌های رحمی شوند. این موارد اگرچه چندان رایج نیستند، اما در صورت وقوع آنها باید به پزشک مراجعه کنید.
علت ایجاد کیست رحم
کیست‌های رحم می‌توانند در هر سنی ایجاد شوند، اما این کیست‌ها در طول سال‌های باروری فرد، به طور معمول بین بلوغ و یائسگی، شایع‌تر هستند. همچنین چند عامل خطر وجود دارد که می‌تواند موجب ایجاد کیست‌های رحم شود. این عوامل عبارت‌اند از:
• درمان ناباروری
• هورمون‌درمانی
• اندومتریوز
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
همان‌طور که اشاره کردیم، اکثر کیست‌های رحم (مانند کیست‌های عملکردی) در نتیجه چرخه قاعدگی شما ایجاد می‌شوند. از آنجایی که کیست‌های رحمی مانند سیستادنوما و آندومتریوما احتمال بزرگ شدن بیشتری دارند، احتمال پارگی آنها نیز افزایش می یابد.
کیست رحم ممکن است به طور تصادفی پاره شود یا به دلیل فعالیت بدنی شدید؛ مانند رابطه جنسی باز گردند.
عمل کیست رحم
برداشتن کیست مختص رحم معمولاً از طریق جراحی لاپاراسکوپی انجام می‌شود، اما گاهی اوقات نیاز به جراحی باز وجود دارد. پزشکتان با شما در مورد اینکه کدام نوع عمل برایتان بهتر است صحبت خواهد کرد.
جراحی لاپاراسکوپی
کیست‌های ساده یا کوچک را معمولاً می‌توان با جراحی لاپاراسکوپی برداشت. در این روش، جراح بریدگی‌های کوچکی در شکم ایجاد می‌کند. یکی از آنها نزدیک ناف شما خواهد.
پزشک ابزارهایی کوچک و یک دوربین تلسکوپی لوله مانند (به نام لاپاراسکوپ) را از طریق بریدگی‌ها عبور می‌دهد. سپس تخمدان‌های شما را معاینه کرده و کیست را برمی‌دارد. در انتها نیز بریدگی‌های روی پوست شما با چسب یا بخیه بسته می‌شود.
جراحی باز (لاپاراتومی)
در برخی شرایط، برای برداشتن کیست مختص رحم ممکن است نیاز به جراحی باز وجود داشته باشد. در این روش یک برش منفرد و بزرگ‌تر در قسمت تحتانی شکم شما ایجاد می‌شود.
اگر کیست بسیار بزرگ است یا احتمال سرطان وجود داشته باشد، فقط می‌توان از لاپارتومی استفاده کرد. خوشبختانه بیشتر کیست‌ها سرطانی نیستند، بنابراین احتمال نیاز به این نوع جراحی بسیار کم است (به خصوص اگر جوان هستید).
آمادگی برای جراحی برداشتن کیست رحم
پیش از انجام جراحی برداشتن کیست رحم باید یک سری موارد را رعایت کنید. به عنوان مثال، اگر سیگار می‌کشید، از شما خواسته می‌شود تا آن را ترک کنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به عفونت قفسه سینه و زخم را افزایش می‌دهد و می‌تواند روند بهبودی شما را آهسته کند.
همان‌طور که گفته شد، کیست‌های رحم معمولاً با جراحی لاپاراسکوپی به عنوان یک عمل سرپایی برداشته می‌شوند. این بدان معناست که احتمالاً می‌توانید در همان روز عمل به خانه بروید، اگرچه ممکن است دکتر درخواست کند که حداقل یک شب در بیمارستان بمانید.
این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، بنابراین شما در حین انجام آن در بیهوش خواهید بود. شما باید حدوداً شش ساعت قبل عمل، از خوردن یا آشامیدن خودداری کنید. پیروی از توصیه‌های متخصص بیهوشی بسیار مهم است. ممکن است از شما بخواهند که جوراب‌های فشاری بپوشید تا از تشکیل لخته‌های خون در رگ‌های پاهایتان جلوگیری شود.
اگر در مورد چیزی مطمئن نیستید، سؤال بپرسید. داشتن اطلاعات کامل به شما کمک می‌کند تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
درمان کیست رحم
بسیاری از کیست‌ها بدون درمان ناپدید می‌شوند، البته بسته به نوع، ممکن است بین شش ماه تا چند سال طول بکشد تا کیست رحم مدنظر از بین برود.
درمان کیست‌های رحمی معمولاً شامل جراحی است. در برخی موارد از بعضی داروها نیز استفاده می‌شود، اما این داروها تنها زمانی تأثیر دارند که کیست چندان بزرگ نشده باشد. به طور کلی می‌توان گفت تنها درمان کیست رحم استفاده از جراحی است.
تشخیص کیست رحم
کیست‌های رحم اغلب به طور تصادفی در طول سونوگرافی مشخص می‌شوند. پزشک همچنین ممکن است یک کیست بزرگ را در طول معاینه لگن احساس کند.
اسکن اولتراسوند اولین آزمایش استاندارد برای بررسی کیست تخمدان است. ممکن است یک پروب اولتراسوند در واژن قرار داده شود تا دید واضح‌تری از تخمدان‌ها ارائه دهد. این روش می‌تواند مکان و اندازه کیست را نشان دهد تا مشخص شود که کیست با چه چیزی پر شده است. آزمایشات بیشتری موردنیاز است اگر:
• این ظن وجود دارد که کیست به دلیل خصوصیات و ظاهر آن بدخیم (سرطانی) است.
• کیست علائم قابل‌توجهی مانند درد یا خونریزی ایجاد می‌کند.
• تشخیص کیست فانکشنال انجام شده است اما کیست از بین نمی‌رود.
آزمایش‌های بیشتر شامل اسکن‌های دقیق‌تر مانند CT یا MRI است. یک آزمایش خون به نام CA125 می‌تواند در کنار اسکن اولتراسوند برای تعیین خطر ابتلا به سرطان مفید باشد. کیستی که در سونوگرافی خوش‌خیم (غیر سرطانی) به نظر می‌رسد و سطح CA125 طبیعی آن است، سرطانی نخواهد بود، البته بالابودن CA125 همیشه به معنای سرطانی بودن کیست نیست.
سخن پایانی
در این متن به بررسی انواع کیست رحم و همچنین کلیه علائم این بیماری پرداختیم. همان‌طور که گفته شد، کیست مخصوص رحم نتیجه چرخه منظم قاعدگی است. نیاز نیست نگرانی خاصی در مورد سرطانی بودن این کیست‌ها داشته باشید، زیرا تعداد کیست‌های سرطانی بسیار محدود است.
متخصصان کلینیک آنلاین مدیست مفتخر هستند تا در صورت وجود هرگونه سؤالی در این زمینه، راهنمایی‌های لازم را به شما عزیزان ارائه دهند. جهت دریافت این مشاوره‌ها کافی است با ما تماس برقرار کنید.
