چرا پریود نمیشم؟ | 11 مورد درباره تاخیر در قاعدگی
- 22 شهریور 1401
- صفر نظر
- زنان و زایمان
نبود قاعدگی یا آمنوره (amenorrhea) به معنای عدم وجود خونریزی در زمان پریودی است. این مسئله زمانی رخ می‌دهد که دختری تا سن 16 سالگی اولین قاعدگی خود را تجربه نکرده باشد یا زنی برای 3 تا 6 ماه پریود نشود. آمنوره به دلایل زیادی رخ می‌دهد که شایع‌ترین علت آن بارداری است. با این حال، توسط عوامل مختلف مربوط به سبک زندگی مانند وزن بدن، عدم تعادل هورمونی یا مشکلات در اندام‌های تناسلی نیز ایجاد می‌شود. اگر دچار آمنوره هستید باید به پزشک مراجعه کنید. بهتر است قبل از صحبت با پزشک 11 تا از دلایل پریود نشدن که در این مقاله به آنها پرداخته‌ایم را به خوبی بررسی کنید تا بتوانید منظور خود را بهتر به متخصصان منتقل کنید. پس در ادامه همراه مدیست باشید.
تاخیر در زمان پریود تا چه مدتی می تواند طبیعی باشد؟
اگر مدت مشخص برای پریود شدن شما گذشته و باردار نیستید، باید بدانید که پریودهای با تاخیر و دیررس به دلایل زیادی غیر از بارداری هم اتفاق می‌افتند. علل شایع این امر می‌توانند از عدم تعادل هورمونی تا شرایط پزشکی جدی متغیر باشند. اما به یاد داشته باشید که در دو وضعیت مختلف می‌توان از بی نظم بودن و علت عقب افتادن پریود چشم پوشی کرد.
1. زمانی که برای اولین بار پریود می‌شوید.
2. زمانی که دوران انتقال به یائسگی شروع می‌شود.
در این دو موقعیت، بدن شما در مرحله گذار قرار گرفته و چرخه عادت ماهیانه نامنظم می‌شود. اکثر افرادی که به یائسگی نرسیده‌اند معمولا هر 28 روز یکبار پریود می‌شوند. با این حال، چرخه قاعدگی در یک فرد سالم می‌تواند از هر 21 تا 40 روز متغیر باشد. اگر قاعدگی شما در این محدوده‌ها قرار نمی‌گیرد، ممکن است با مسئله مهمی دیگری رو به رو شده باشید.
دلیل خود را میان موارد ارائه شده در متن جستجو کرده و اگر نتوانستید علت یابی دقیق انجام دهید، اخذ مشاوره غیر حضوری از پزشکان حاذق کلینیک آنلاین مدیست را در اولویت بگذارید. برای انجام این کار نیازی نیست که در صف طولانی بیماران و یا نوبت‌دهی قرار بگیرید. کافی است با استفاده از سرویس مشاوره آنلاین مدیست، پاسخ مناسب خود برای درک دلیل تاخیر در پریود را دریافت کنید.
مشاوره با متخصص زنان و زایمان
دریافت مشاوره‌ها
11 مورد علت تعویق افتادن پریود
اشاره کردیم که تغییرات وزن، بی‌نظمی‌های هورمونی و یائسگی از شایع‌ترین دلایل پریود نشدن در صورت عدم بارداری هستند. در این شرایط، ممکن است یک یا دو ماه پریود نشده یا آمنوره کامل را تجربه کنید، یعنی سه ماه یا بیشتر (به صورت متوالی) پریود نشوید. این مسئله می‌تواند زیر سایه یک یا چند دلیل از موارد زیر باشد که باید به خوبی به آنها توجه کنید.
1. فشار روانی و اضطراب شدید
استرس شدید می‌تواند تولید هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) را مختل کند. این هورمون وظیفه دارد تا تخمک گذاری و چرخه قاعدگی را تنظیم نماید. استرس فیزیکی و روانی هم می‌تواند باعث تاخیر در دوره پریود شود. البته سطح استرسی که می‌تواند چنین وضعیتی را ایجاد کند حتما شدیدتر از داشتن یک روز بد کاری یا خانوادگی است. به این معنا که احتمال فرد مدت‌هاست که شرایط ناگواری دارد.
در حالی که شرایط بسیار استرس‌زا را پشت سر می‌گذارید، غیر معمول نیست. اما مهم است که اگر تحت استرس طولانی مدت هستید و بیش از یک دوره عادت ماهیانه را از دست داده‌اید، برنامه ریزی لازم برای دریافت مشاوره آنلاین و تلفنی از یک پزشک متبحر را در نظر بگیرید. هنگامی که استرس شما به سطح قابل کنترل بازگشت، ممکن است چند ماه یا بیشتر طول بکشد تا چرخه‌های عادت ماهیانه دوباره منظم شوند. نگران نباشید و فقط دستورات پزشک خود را اجرا کنید.
2. ورزش زیاد در باشگاه یا خانه
ورزش زیاد یکی دیگر از دلایل پریود نشدن است که می‌تواند باعث تغییراتی در هورمون‌های هیپوفیز و هورمون‌های تیروئید شود و بر تخمک‌گذاری و قاعدگی تأثیر بگذارد. ورزش کردن برای یک یا دو ساعت در روز بر چرخه قاعدگی شما تأثیر نمی‌گذارد. این مسئله مربوط به زمانی است که شما ساعت‌ها درگیر انجام حرکات سنگین شده‌اید.
اگر قصد دارید که با وزش به اندام ایده آل خود برسید، بهینه سازی رژیم غذایی را هم به برنامه خود اضافه کنید تا مجبور نباشید با حرکات سنگین وزن اضافی را کاهش دهید. تاخیر در پریود در این مسئله را می‌توان با دریافت مشاوره آنلاین مدیست به راحتی حل و فصل کرد. پزشکان این مجموعه با آموزش تکنیک‌های کششی برای کاهش استرس فیزیکی، انجام آزمایش خون برای بررسی کمبود آهن یا ویتامین، عدم تعادل هورمونی، کم آبی بدن و موارد دیگر به شما توضیح می‌دهند که علت تاخیر در پریود در این چند ماه چه بوده و چگونه می‌توان آن را برطرف کرد.
مشاوره با پزشک
3. بیماری مزمن
شرایط مزمنی که بر دوره قاعدگی ما تأثیر می‌گذارند عبارتند از:
• بیماری تیروئید
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• تومورهای هیپوفیز (که شاید سرطانی باشند شاید نباشند)
• بیماری‌های غده فوق کلیوی
• کیست‌های تخمدان
• اختلال عملکرد کبد
• دیابت
شرایط خاصی که در بدو تولد وجود دارند، مانند سندرم ترنر و عدم حساسیت آندروژن هم معمولا باعث مشکلات قاعدگی و باروری می‌شوند. این شرایط مادرزادی اغلب با آمنوره همراه هستند. همچنین بیماری‌های حاد مانند ذات الریه، حمله قلبی، نارسایی کلیه یا مننژیت می‌تواند منجر به کاهش وزن سریع، کمبود تغذیه یا اختلال در عملکرد هورمونی شود. تغییر در عملکرد هورمون‌ها حتما بر کم یا زیاد شدن دوره پریود تاثیر دارد.
4. تغییر در الگوی کار یا زندگی
شاید تا به حال با این مسئله به عنوان علت تاخیر پریود برخورد نکرده باشید؛ اما مهم است که بدانید تغییر در برنامه کاری و یا سبک زندگی شما می‌تواند ساعت بدن را تغییر دهد و علت تاخیر پریود شما باشد. اگر مرتبا شیفت‌های کاری را از روز به شب تغییر می‌دهید، یا اگر برنامه‌تان به طور کلی تغییر کرده و دچار اضطراب پنهان شده‌اید، تاریخ پریود شما می‌تواند نسبتا غیر قابل پیش‌بینی باشد.
تغییر در برنامه باعث نمی‌شود که شما دچار آمنوره شوید، اما می‌تواند دلیلی باشد که پریود شما زودتر یا دیرتر از زمان مورد انتظار شروع شود. برای درمان این مشکل، یا برنامه خود را به حالت قبل برگردانید و یا با برنامه ریزی درست، استرس‌ها را کنار زده و با برنامه ریزی جدید پیش بروید. هر دوی این راهکارها به نفع شماست.
5. داروهای مصرفی
بعضی از داروها، از جمله داروهای ضد اختلالات روانی، داروهای مهار کننده افسردگی، داروهای کنترل تشنج، داروهای تنظیم کننده تیروئید، و یک تعداد دیگر از داروهای شیمی درمانی، ممکن است باعث تغییر در دوره پریودی شوند.
علاوه بر این، داروهای ضد بارداری که دارای عناصر هورمونی هستند مثل دپو-پرووِرا (Depo-Provera) یا مینی‌پیل (MiniPill) نیز ممکن است بر روی چرخه ماهیانه‌ی شما تأثیر بگذارند. لازم به ذکر است که برخی از داروهای ضد بارداری ممکن است منجر به پریودهای سنگین شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است پریودهایی سبک‌تر ایجاد کنند، یا حتی باعث آمنوره شوند. اگر عدم پریودی شما به دلیل مصرف داروها است، حتماً باید با پزشک مشورت کنید.
6. تغییرات وزنی (کاهش یا افزایش وزن)
اضافه وزن، کمبود وزن، یا تجربه تغییرات شدید وزن، همگی بر چرخه عادت ماهیانه شما تأثیر می‌گذارند. چاقی بر تنظیم هورمون‌های استروژن و پروژسترون تأثیر می‌گذارد و حتی ممکن است منجر به مشکلات باروری شود. شاخص توده بدنی بسیار بالا (BMI) با پریود نشدن همراه است و کاهش وزن می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی برای زنان چاق کمک کند.
از طرفی کمبود وزن شدید با چرخه‌های منظم قاعدگی تداخل دارد. زمانی که بدن فاقد چربی و سایر مواد مغذی باشد، نمی‌تواند آن‌طور که باید هورمون تولید کند. زنانی که دچار بی اشتهایی (دریافت کالری بسیار کم) هستند یا با ورزش سنگین، بسیار بیشتر از آنچه مصرف می‌کنند، کالری می‌سوزانند، ممکن است دچار آمنوره شوند. در این موارد به طور معمول، افزایش وزن به بازگشت قاعدگی شما کمک می‌کند.
7. شروع دوران پریود یا یائسگی
در ابتدای متن هم اشاره کردیم که تاخیر در قاعدگی برخی از افراد، این است که دوره قاعدگی آنها تازه شروع شده است. یک چرخه قاعدگی طبیعی می‌تواند بین افراد مختلف، متفاوت باشد. این امر به ویژه در مورد زنان جوانی که به تازگی شروع به پریود شدن کرده‌اند، صادق است.
زنان جوانی که تا به حال تنها چند چرخه قاعدگی داشته‌اند، ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا یک الگوی منظم در دوره‌های قاعدگی شان بوجود آید. همچنین، زنانی که به دلیل مصرف روش‌های پیشگیری از بارداری، درمان‌های هورمونی، یا به دلیل بیماری‌های خاصی دوره قاعدگی ندارند، ممکن است تاخیر در پریودی تجربه کنند و دوره‌های منظم خود را به تدریج به دست آورند. در این موارد، نیازی به نگرانی نیست و با مشاوره پزشکان مشکل حل می‌شود.
در نهایت، قبل از شروع دوران یائسگی (انتقال از دوره باروری به دوره غیرباروری) نیز می‌توان ناپیوستگی در دوره قاعدگی مشاهده کرد. دوره‌های قاعدگی در این بازه سنی ممکن است سبک‌تر یا سنگین‌تر از قبل باشند.
8. شیر دادن به نوزاد
ممکن است در هنگام شیردهی پریودهای سبک، سنگین یا آمنوره داشته باشید. به خصوص اگر شیردهی شما تنها منبع تغذیه فرزند است.
جالب است بدانید که بسیاری از زنان بر این باورند که شیردهی نوعی پیشگیری از بارداری است، اما این‌طور نیست. حتی اگر در دوران شیردهی پریود نمی‌شوید، می‌توانید باردار شوید. اگر برای فرزند دیگری آماده نیستید، همچنان باید از روش‌های ضد بارداری استفاده کنید.
9. حاملگی خارج رحمی
اگر تصمیم گرفته‌اید که با استفاده از IUD باردار نشوید و حالا دچار تاخیر در دوره قاعدگی خود شده‌اید، احتمال کمی وجود دارد اما شاید این مسئله نشانه حاملگی خارج از رحم باشد. حاملگی خارج از رحم گاهی اوقات به خاطر شکل IUD اتفاق می‌افتد و در تست بارداری نیز جواب مثبت به فرد داده نمی‌شود. پزشک شما می‌تواند آن را با معاینه لگن یا سونوگرافی بررسی کند.
بد نیست بدانید که علاوه بر استفاده از IUD، عوامل دیگری که با حاملگی خارج رحمی مرتبط هستند عبارتند از:
• اندومتریوز
• بیماری التهابی لگن
• قرص‌های ضد بارداری فقط پروژسترون
• سابقه عفونت مقاربتی
• سابقه ناباروری
• لقاح آزمایشگاهی
• نقص مادرزادی لوله‌های فالوپ
• اسکار لوله فالوپ، احتمالا به دلیل جراحی لگن یا پارگی آپاندیس
احتمال کمی وجود دارد که قاعده نشدن افراد حاملگی خارج از رحم باشد؛ اما مهم است که اگر با هیچ یک از دلایل بالا به نتیجه نرسیدید، علت عقب افتادن پریود را با این مسئله بررسی کنید. حاملگی خارج از رحم یک وضعیت بسیار تهدید کننده برای زندگی افراد است. اگر قاعدگی شما قطع شده و گمان می‌کنید در معرض چنین خطری هستید، فورا به پزشک متخصص امر مراجعه کنید.
10. بیماری‌های حاد
بیماری‌های حاد، مانند ذات الریه، حمله قلبی، نارسایی کلیه یا مننژیت، می‌توانند عواملی باشند که منجر به کاهش وزن سریع، کمبود تغذیه و اختلال در عملکرد هورمونی می‌شوند. علاوه بر این، این شرایط می‌توانند تأثیری جدی بر قاعدگی بگذارند و حتی علت پریود نشدن فرد محسوب شوند.
به عنوان مثال، ذات الریه یک بیماری حاد و خطرناک است که منجر به کاهش وزن سریع، کمبود تغذیه و عدم توازن هورمونی می‌شود. حمله قلبی نیز می‌تواند با تغییرات شدید در فعالیت قلبی و عروقی، عوارضی نظیر کاهش وزن و اختلالات هورمونی را به همراه داشته باشد.
بنابراین، درمان و مراقبت مناسب برای بیماری‌های حاد بسیار حائز اهمیت است. تشخیص سریع، درمان مناسب و پیگیری دقیق توسط پزشکان متخصص می‌تواند بهبودی و بهبود سلامتی فرد را تضمین کند. همچنین، پشتیبانی روانی و اجتماعی نیز در این شرایط بسیار مهم است تا فرد بهبودی سریع‌تری را تجربه کند.
11. وجود اختلال در اشتها
داشتن اختلالات اشتها هم می‌تواند جزو عواملی باشد که منجر به توقف پریود در فرد می‌شود. بی اشتهایی و پرخوری عصبی دو نوع اختلال تغذیه هستند که می‌توانند تأثیرات جدی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشند. در نظر داشته باشید که بی اشتهایی یا انورکسیا نروتیکا یک نوع اختلال در خوردن غذا است که با تمایل به کاهش وزن و تغذیه ناکافی همراه است. این مورد ممکن است منجر به کمبود مواد مغذی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن شود. در نتیجه، کاهش وزن سریع و ناگهانی ممکن است منجر به توقف پریود در این افراد شود.
از سوی دیگر، پرخوری عصبی یا بولیمیا نروتیکا نیز یک اختلال دیگر است که با وضعیت روانی نادرست و عادت‌های غیرسالم همراه است. برای نمونه یک فرد مبتلا به این وضعیت می‌تواند مقدار زیادی غذا را در مدت زمان کوتاه میل کرده و با حالت تهوع روبرو شود. این اختلال نیز می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی و وزن بسیار کم بدن شود و در نهایت چرخه عادی پریود را بر هم بزند.
بنابراین، اختلالات اشتها می‌توانند علت پریود نشدن محسوب شوند و تأثیر قابل توجهی بر دوره قاعدگی داشته باشند. در صورت مشاهده علائمی از این اختلالات یا توقف پریود، مهم است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق را دریافت کرده و در صورت لزوم درمان مناسب را پیدا کنید.
درمان عقب افتادن پریود
درمان عقب افتادن پریود بستگی به دلایل آن دارد. در صورتی که علت پریود نشدن شما، استرس و اضطراب است، می‌توانید از روش‌های مدیریت استرس مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن و روش‌های آرام‌سازی مانند یوگا استفاده کنید. اگر عقب افتادن پریود شما به دلیل ناهنجاری‌های تغذیه و وزن است، می‌توانید با تغییر در رژیم غذایی و از دم کرده گل زعفران، آبغوره، انبه، رازیانه و تخم گشنیز میل نمایید.
اگر عقب افتادن پریود شما به عواملی مانند تخمدان پلی‌کیستیک، سندرم تخمدان چرب یا عفونت تخمدان، عوارض جانبی داروها، اختلالات تیروئید یا تغییرات فعالیت و ورزش مربوط می‌شود، مشاوره با پزشک ضروری است.
در صورتی که دوره پریودی شما طولانی شد با پزشک خود مشاوره کنید تا علت دقیق را تشخیص دهد. همچنین می‌توانید از مشاوره تلفنی و چت نیز استفاده کنید. برای رزرو نوبت غیر حضوری می‌توانید به این سایت مراجعه نمایید.
تشخیص تعویق پریود
برای فهمیدن اینکه پریود شما عقب افتاده است، باید ابتدا طول سیکل قاعدگی خود را بدانید. سیکل قاعدگی از اولین روز پریود شما تا اولین روز پریود بعدی محسوب می‌شود. متوسط سیکل قاعدگی ۲۸ روز است، اما ممکن است در برخی زنان بیشتر یا کمتر باشد. اگر پریود شما بیش از ۵ روز از موعد مقرر عقب بیفتد، ممکن است علت آن بارداری یا دلایل دیگری باشد.
قرص مناسب پریود شدن
برای پریود شدن، ممکن است نیاز به مصرف قرص‌هایی باشد که هورمون‌های زنانه را تنظیم کنند.این قرص‌ها معمولاً تحت نظر پزشک تجویز می‌شوند و باید با دقت و مطابق دستورالعمل مصرف شوند. برخی از این قرص‌ها عبارت‌اند از:
قرص ول وومن: این قرص گیاهی است و با داشتن مس، آهن، منگنز و ید به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و ظرف یک تا سه ماه اثر خود را بر روی منظم شدن دوره قاعدگی می‌گذارد.
قرص دوفاستون: این قرص شیمیایی است و حاوی پروژسترون مصنوعی است. این قرص زمانی تجویز می‌شود که علت پریود نشدن شما این است که بدن قادر به تولید پروژسترون طبیعی نیست. این قرص علاوه بر تنظیم چرخه قاعدگی، می‌تواند برای درمان سندروم پیش از قاعدگی، خونریزی رحمی غیر طبیعی و بارداری ناپایدار نیز مفید باشد.
قرص مدروکسی پروژسترون: این قرص نیز شیمیایی است و حاوی پروژسترون مصنوعی است. این قرص علاوه بر تنظیم چرخه قاعدگی، می‌تواند برای پیشگیری از بارداری، درمان بیماری‌های رحمی و کاهش خطر سرطان رحم نیز مصرف شود.
عوارض عقب افتادن پریود
دلایل پریود نشدن ممکن است ناشی از بیماری یا اختلالی باشد که نیاز به بررسی و درمان دارد. اگر دلیل عقب افتادن پریود به درستی و در زمان مناسب تشخیص داده نشود، می‌تواند عوارض غیر قابل جبرانی داشته باشد پس باید علت آن کشف و سریعا درمان شود.
دلایل پریود نشدن در یک ماه
- نقص هورمونی: در مواردی اختلالات هورمونی می‌تواند به عدم پریود منجر شود، از جمله افزایش هورمون پرولاکتین یا کاهش هورمون‌های تخمک‌گذاری.
- استرس و فشار روحی: استرس زیاد و فشارهای روحی می‌توانند الگوی پریود را تغییر دهند و در نتیجه موجب عدم پریود شوند.
- بیماری‌های مرتبط: برخی بیماری‌ها مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و یا مشکلات تیروئیدی می‌توانند باعث عدم پریود شوند.
- تغییرات دما و هوا: تغییرات شدید دما و هوا می‌تواند الگوی پریود را تحت تاثیر قرار دهد.
- مصرف داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی و یا داروهایی که برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان استفاده می‌شوند، می‌توانند موجب عدم پریود شود.
- استرس و اضطراب: استرس و اضطراب می‌توانند الگوی پریود را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه منجر به عدم پریود شوند.
- اضطراب نسبت به بارداری: در برخی موارد، اضطراب نسبت به بارداری می‌تواند باعث این مشکل شود.
- بی‌خوابی: کمبود خواب می‌تواند چرخه پریود را بهم بریزد.
- اختلالات خواب: برخی اختلالات خواب مانند خوابیدن ناهموار می‌توانند تاثیرگذار باشند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
در موارد زیر باید به پزشک مراجعه نمایید:
• اگر تاخیر پریود شما بیش از سه ماه است.
• اگر مشکل شما همراه با علائم نگران کننده دیگری مانند خونریزی غیرعادی، تب، درد شدید شکم یا پهلو، بوی بد واژن، ترشحات واژنی غیرطبیعی و غیره است.
• از بارداری باشد و شما قصد سقط جنین یا حفظ بارداری را دارید.
• از بیماری‌های مزمن یا تیروئیدی باشد و شما نیاز به تشخیص و درمان دارید.
• استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری باشد و شما نیاز به تغییر یا قطع آنها دارید یا ناشی از رسیدن به دوره یائسگی باشد و شما نیاز به مدیریت علائم یائسگی دارید.
پزشک می‌تواند با انجام آزمایش‌های لازم، تشخیص صحیحی از وضعیت شما بدهد و راه‌های درمان مناسب را به شما پیشنهاد کند. اگر فرصت حضور ندارید از سایت نوبت بگیرید همچنین امکان مشاوره تلفتی یا چت از طریق لینک زیر وجود دارد. در زیر به برخی از مهم‌ترین نقل قول‌هااز منابع معتبر درباره علت پریود نشدن اشاره کرده‌ایم:
1. استرس: "دکتر سارا جونز"، متخصص بارداری و زنان، این موضوع را مطرح می‌کند و می‌گوید: "استرس می‌تواند باعث تغییر در هورمون‌ها و تعویق در پریود شود."
2. تغییرات در وزن: "دکتر مایکل دیویدسون"، پزشک متخصص زنان، بیان می‌کند: "تغییرات ناگهانی در وزن، به ویژه افزایش یا کاهش قابل توجه، می‌تواند بر تنظیم هورمون‌ها تأثیر بگذارد و باعث تعویق در پریود شود."
3. تغییرات در فعالیت و تمرینات ورزشی: "دکتر امیلی ویلیامز"، متخصص زنان و روانشناس، این موضوع را بیان می‌کند: "تغییرات ناگهانی در فعالیت و تمرینات ورزشی می‌تواند باعث تغییر در هورمون‌ها و تعویق در پریود شود."
سخن آخر مدیست
پریود نشدن بسته به سبک زندگی و مسائل زیستی افراد متفاوت است. مهم است که زمان رویارویی با چنین مشکلاتی به یک پزشک متخصص رجوع کنید تا درمان مناسبی برای مشکل خود پیدا کرده و زمان زیادی را از دست ندهید. آن دسته از زنانی که در وضعیت شغلی و زندگی پیچیده‌ای هستند می‌توانند با استفاده از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی پزشکی مدیست مشاوره لازم را دریافت کرده و در کمترین زمان ممکن پاسخ سوال خود را پیدا کنند. فراموش نکنید که رسیدن به پاسخ درست، درمان مناسب را به همراه دارد.
منابع: plannedparenthood.org / mayoclinic.org
