دلیل افتادگی پلک چشم چیست؟ | آشنایی با راه های درمان
- 03 آبان 1402
- صفر نظر
- چشم پزشکی
پتوز یا افتادگی پلک چشم به این معنی است که پلک‌های شما روی چشم شما افتاده است. افتادگی چشم می‌تواند بینایی شما را مختل کند و منجر به عوارض دیگری شود. این بیماری می‌تواند به صورت مادرزادی (از بدو تولد) یا اکتسابی (در مراحل بعدی زندگی) باشد. در هر صورت گزینه‌های درمانی مختلفی برای رفع افتادگی پلک وجود دارد. اگر مبتلا به پتوز هستید، به متخصص چشم مراجعه کنید تا در مورد گزینه‌های درمانی موجود شما را راهنمایی کند. علت افتادگی پلک اهمیت زیادی دارد. زیرا بر نحوه درمان تاثیر می‌گذارد.
افتادگی پلک چشم یا پتوز چیست؟
پتوز حالتی است که پلک فوقانی روی چشم می‌افتد. اگر پتوز شدید باشد، ممکن است دید را مسدود کند. یک عضله اصلی به نام levator palebrae superioris وجود دارد که پلک را باز می‌کند. ماهیچه دیگری به نام عضله تارسال فوقانی به باز شدن بیشتر چشم کمک می‌کند. اگر مشکلی در هر یک از این عضلات یا اعصاب آنها وجود داشته باشد، پتوز ممکن است رخ دهد. در صورت بروز پتوز، ماهیچه‌های پلک نمی‌توانند به اندازه کافی بالا بروند و پلک روی چشم آویزان می‌شود.
گاهی اوقات این بیماری از همان بدو تولد وجود دارد. این نوع پتوز اغلب به دلیل مشکل در عضله بالابر پلک یعنی palpebrae superioris است. در موارد دیگر، پتوز در اواخر زندگی به دلیل سایر شرایط سلامتی اتفاق می‌افتد. چشم پزشکان اغلب پتوز را بر اساس سنی که در آن رخ می‌دهد و علتی که موجب بروز آن می‌شود گروه بندی می‌کنند. پتوز که به دلیل مشکل در عضله بالابر palpebrae superioris است، اغلب شدیدتر از زمانی است که به دلیل مشکل در عضله تارسال فوقانی است.
نوعی از افتادگی پلک چشم که بیش از همه شایع است و از همان بدو تولد وجود دارد بر اثر عدم رشد کافی عضله بالایی چشم رخ می‌دهد. این نوع پتوز ممکن است تنها در یک چشم یا در هر دو چشم دیده شود.
مشاوره با متخصص چشم
دریافت مشاوره‌ها
انواع پتوز
پتوز می‌تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را درگیر کند و در حالت کلی به دو نوع تقسیم می‌شود:
پتوز مادرزادی: پتوز مادرزادی به این معنی است که فرد با این بیماری متولد شده است. مشکلات رشد عضله بالابرنده پلک باعث پتوز مادرزادی می‌شود.
پتوز اکتسابی: این نوع پتوز بزرگسالان را در مراحل بعدی زندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ زمانی اتفاق می‌افتد که عضله بالابرنده پلک ضعیف شود و قدرت کافی برای بالا بردن پلک را نداشته باشد.
پتوز در کودکان
کودکانی که با پتوز متولد می‌شوند، دارای پتوز مادرزادی هستند. بارزترین علامت پتوز، افتادگی پلک است که هر کس با دیدن چشم کودک متوجه آن می‌شود. علامت دیگری از پتوز، عدم ردیف شدن یکنواخت چین‌های پلک بالایی است. در این صورت کودک ممکن است برای بهتر دیدن مدام سر خود را به سمت عقب ببرد یا ابروهای خود را بالا بکشد. چنین حرکاتی بعد از مدتی می‌تواند مشکلات دیگری مانند گردن درد را به وجود آورد.
گاهی اوقات، کودکی که با پتوز متولد می‌شود، می‌تواند مشکلات چشمی دیگری نیز داشته باشد. این مشکلات می‌توانند شامل مشکلات حرکتی چشم، بیماری ماهیچه‌های چشم، تومورها (روی پلک یا جاهای دیگر) و سایر مشکلات در ناحیه چشم باشند.
پتوز همچنین می‌تواند منجر به مشکلاتی در بینایی کودک شود. اگر پلک کودک به قدری افتادگی داشته باشد که دید او را مسدود کند، دچار آمبلیوپی (که تنبلی چشم نیز نامیده می‌شود) خواهد شد. در این صورت احتمالا یک چشم نسبت به چشم دیگر بهتر می‌بیند. علاوه بر این، کودکی که مبتلا به افتادگی پلک چشم است ممکن است دچار آستیگماتیسم شود. به این معنا که تصاویر را تار ببیند. مشکل دیگری که بر اثر پتوز رخ می‌دهد ناهماهنگی بین دید دو چشم کودک است.
پتوز در بزرگسالان
بزرگسالان زمانی که عضله بالابرنده کشیده شده یا از پلک آنها جدا می‌شود، دچار پتوز می‌شوند. این نوع پتوز را پتوز اکتسابی یا تکاملی می‌نامند. این نوع پتوز ممکن است بر اثر کهولت سن یا آسیب دیدگی چشم اتفاق بیفتد. در برخی موارد نیز پتوز پس از انجام یک جراحی در ناحیه چشم رخ می‌دهد. به ندرت، بیماریها یا تومورها می‌توانند عضله پلک را تحت تاثیر قرار دهند و باعث پتوز شوند. در برخی موارد انجام عمل جراحی می‌تواند عملکرد عضله پلک را بهتر کند.
پتوز چگونه تشخیص داده می شود؟
چشم پزشک معمولاً می‌تواند پتوز را با ظاهر افتادگی پلک تشخیص دهد. اگر هر دو پلک تحت تاثیر قرار گیرند، ممکن است تشخیص آن دشوارتر باشد. در نهایت چشم پزشک با معاینه چشم می‌تواند علت پتوز شما را پیدا کند و راه درمانی مناسب برای شما را توصیه کند. وی یک معاینه کامل روی چشمان شما انجام می‌دهد و ممکن است از شما بخواهد آزمایش خون و آزمایش تصویربرداری انجام دهید. آزمایشاتی که ممکن است برای تشخیص پتوز انجام شود شامل موارد زیر است:
• معاینه لامپ شکاف
• تست میدان دیداری
• تست تحرک چشم (حرکت چشم)
• تست تنسیلون (از داروی تنسیلون که با نام ادروفونیوم نیز شناخته می‌شود برای تشخیص میاستنی گراویس استفاده می‌شود)
علائم پتوز چیست؟
شما معمولاً می‌توانید از روی ظاهر پلک خود متوجه شوید که آیا پتوز دارید یا خیر. پلک ممکن است فقط بالای چشم یا کل مردمک شما را بپوشاند. سایر علائم افتادگی پلک چشم شامل موارد زیر است:
• مالش بیش از حد چشمان
• افزایش پارگی
• کاهش یا اختلال بینایی
• خستگی و درد اطراف چشم
• کودکان ممکن است سر خود را به عقب برگردانند تا بهتر ببینند
عوامل تاثیرگذار بر پتوز کدام است؟
علل پتوز به نوع آن بستگی دارد. گاهی اوقات فرد در همان ابتدا با پتوز متولد می‌شود. اگر ماهیچه‌ها یا رباط‌هایی که به طور معمول پلک شما را بالا می‌برند در اثر آسیب یا بیماری ضعیف شوند، پتوز می‌تواند در اواخر زندگی رخ دهد. گاهی اوقات، افتادگی در نتیجه آسیب به اعصابی است که ماهیچه‌های پلک شما را کنترل می‌کنند. بیماریها و شرایطی که ممکن است منجر به پتوز شود عبارتند از:
• استای
• سندرم هورنر
• میاستنی گراویس
• سکته
• تومور
• افتالمپلژی خارجی
در بیشتر موارد پتوز با افزایش سن اتفاق می‌افتد. با افزایش سن، پوست و ماهیچه‌های پلک شما کشیده و ضعیف می‌شود. گاهی اوقات، جراحی قبلی چشم این تغییر را تسریع می‌کند، زیرا ابزاری که برای باز نگه داشتن چشم در حین جراحی استفاده می‌شود، می‌تواند باعث کشیدگی پلک شما شود.
نحوه درمان افتادگی پلک چشم، رفع افتادگی پلک
درمان پتوز معمولاً به عملکرد ماهیچه‌های پلک شما بستگی دارد. اگر این وضعیت بینایی شما را تحت تاثیر قرار ندهد و از لحاظ ظاهری چندان ناخوشایند نباشد، ممکن است اصلا نیازی به درمان نداشته باشید. اما اگر پتوز باعث ایجاد مشکل در بینایی، ظاهر یا هر دو مورد شود، متخصص چشم ممکن است راه درمانی خاصی را توصیه کند. نوع درمان تا حد زیادی به نوع پتوز بستگی دارد. در واقع اینکه افتادگی پلک چشم به عنوان یک بیماری از بدو تولد وجود داشته یا اینکه بر اثر پیری به وجود آمده و یا اینکه ناشی از یک عمل جراحی در ناحیه چشم بوده می‌تواند بر انتخاب نوع درمان تاثیر بگذارد. اگر پتوز بر اثر پیری به وجود آمده باشد معمولا برای درمان آن از جراحی استفاده می‌شود. مشاوران مدیست می‌توانند برای انتخاب راه درمانی به شما کمک کنند.
راه درمانی اول: جراحی
جراحی پتوز تحت بی حسی موضعی با آرامبخش انجام می‌شود (شما بیدار هستید اما عمل را احساس نمی‌کنید). جراحی پتوز انواع مختلفی دارد:
• جراح سوراخی در پوست پلک بالایی شما ایجاد می‌کند. این به جراح اجازه می‌دهد تا عضله کوچکی را که پلک شما را بالا می‌برد، پیدا کند. جراح برای سفت شدن این عضله و بالا بردن پلک شما بخیه می‌زند. سپس برش روی پوست پلک شما با بخیه‌های بیشتری بسته می‌شود.
• جراح می‌تواند کل جراحی را از زیر پلک شما انجام دهد. در این حالت، جراح پلک شما را برمی‌گرداند و عضله را از زیر سفت می‌کند. در این روش معمولا پوست برش داده نمی‌شود.
پس از جراحی، جراح نحوه مراقبت از چشم را توضیح خواهد داد. مهم است که پس از جراحی به پزشک مراجعه کنید تا بتواند نتایج را بررسی کند. قرار ملاقات‌ها معمولا برای چند روز تا یک هفته پس از جراحی برنامه ریزی می‌شود. معمولا بعد از جراحی رفع افتادگی پلک از روی ظاهر چشمان بیمار قابل رویت است.
با اینکه در برخی موارد جراحی تنها راه درمانی است اما ممکن است عوارضی داشته باشد بلافاصله پس از جراحی، ارتفاع و شکل پلک شما ممکن است نامتقارن باشد. جراح همچنین ممکن است وضعیت چشم شما را کمتر یا بیش از حد اصلاح کرده باشد که این مشکل به مرور زمان برطرف می‌شود. سایر عوارض جراحی افتادگی پلک چشم عبارتند از:
• خونریزی از زخم
• عفونت محل جراحی
• صدمه به قرنیه
• بسته شدن ناقص یا غیر طبیعی پلک‌ها
• عود مجدد پتوز
راه درمانی دوم قطره چشم
با توجه به علت افتادگی پلک می‌توان از قطره چشمی برای درمان استفاده کرد. یک قطره چشم با نسخه برای بزرگسالان مبتلا به برخی از اشکال پتوز اکتسابی در دسترس است. این دارو اکسی متازولین نام دارد و عضله بالابرنده را هدف قرار می‌دهد. پس از استفاده از قطره، برخی از افراد متوجه باز شدن بیشتر پلک خود می‌شوند. برای ادامه کار، باید هر روز از این قطره استفاده کنید. البته این قطره برای همه اشکال پتوز کار نمی‌کند، بنابراین بعد از مشورت با چشم پزشک باید ببینید آیا برای شما موثر است یا خیر.
درمان پتوز برای کودکان
چشم پزشکان هنگام تصمیم گیری در مورد بهترین راه برای درمان پتوز در کودکان عوامل زیر را در نظر می‌گیرند:
• سن کودک
• درگیر شدن یک یا هر دو پلک
• ارتفاع پلک
• قدرت عضله پلک
• حرکات چشم
در بیشتر موارد، چشم پزشکان جراحی را برای درمان پتوز در کودکان توصیه می‌کنند. این کار برای سفت کردن عضله بالابرنده یا چسباندن پلک به سایر عضلات است که می‌تواند به بلند کردن پلک کمک کند. هدف بهبود بینایی است.
اگر کودک مبتلا به تنبلی چشم باشد، ابتدا باید برای درمان آن اقدام شود. آمبلیوپی را می‌توان با استفاده از چسب چشم یا عینک مخصوص یا استفاده از قطره‌های چشمی‌خاص برای تقویت چشم ضعیف‌تر یا بستن چشم قوی‌تر درمان کرد.
مشاوره با پزشک
عدم درمان پتوز چه مشکلاتی را در پی دارد؟
اگر فرزند شما پتوز مادرزادی دارد، هر چه زودتر آن را درمان کنید، بهتر است. اگر درمان نشود، می‌تواند بر رشد بینایی او تاثیر بگذارد و منجر به مشکلات دیگری شود. افتادگی پلک چشم اکتسابی در صورتی که خفیف باشد با احتمال کمتری باعث مشکلات بینایی می‌شود و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. اما اگر پتوز شدید را درمان نکنید، می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. عوارض پتوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آستیگماتیسم: وقتی پلک شما به جلوی چشم شما فشار می‌آورد، می‌تواند شکل چشم شما را تغییر دهد. این می‌تواند باعث ایجاد اعوجاج در بینایی شما شود (دید شما ممکن است کشیده یا موج دار باشد).
تنبلی چشم: آستیگماتیسم و سایر عیوب انکساری (مشکلات تمرکز به دلیل نیاز به عینک) می‌تواند باعث آمبلیوپی یا تنبلی چشم شود.
وضعیت چانه بالا: وقتی کودک شما مجبور است چانه خود را به سمت بالا خم کند تا بتواند فراتر از افتادگی پلک خود را ببیند، می‌تواند باعث مشکلات در ناحیه گردن، سفت شدن عضلات پیشانی و تاخیر در رشد شود.
پیشگیری از افتادگی پلک چشم
هیچ راهی برای جلوگیری از افتادگی پلک وجود ندارد، اما شناخت علائم و معاینه منظم چشم می‌تواند مفید باشد. در صورت مشاهده افتادگی پلک در ناحیه چشمان کودک خود حتما در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید با توجه به تاثیری که پتوز بر بینایی دارد نباید ساده از کنار آن گذر کرد. گاهی اوقات مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند از بدتر شدن اوضاع پیشگیری کند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پتوز بینایی شما را تحت تاثیر قرار دهد، باید به متخصص چشم مراجعه کنید. همچنین در موارد زیر باید با پزشک صحبت کنید:
• این وضعیت ظاهر شما را تحت تاثیر قرار داده و شما را آزار می‌دهد.
• یکی از پلک‌ها به طور ناگهانی شروع به افتادگی یا بسته شدن می‌کند.
• شما دوبینی یا درد چشم دارید.
مخصوصا اگر فرزند شما افتادگی پلک چشم داشته باشد، باید فوراً به یک متخصص چشم مراجعه کنید تا وضعیت او را ارزیابی کند. گاهی اوقات، پزشک ممکن است فوراً درمان را برای جلوگیری از مشکلات رشد بینایی توصیه کند. صرف نظر از اینکه بلافاصله یا بعداً تحت درمان قرار می‌گیرد، باید به طور مرتب به چشم پزشک مراجعه کنید تا از طریق معاینات منظم چشم، وضعیت بینایی وی را پیگیری نمایید.
بوتاکس و افتادگی پلک
سم بوتولینوم موجود در تزریق بوتاکس باعث فلج شدن می‌شود. اما اگر این تزریق‌ها به درستی انجام شوند، می‌توانند از انقباض عضلاتی که باعث خطوط پیری مانند چین و چروک پیشانی، پنجه کلاغی و خطوط اخم می‌شوند، جلوگیری کند. اگر آن ماهیچه‌ها نتوانند منقبض شوند، خطوط سنی کمتر دیده می‌شوند و ظاهری صاف و جوان‌تر به چهره می‌دهند.
گاهی اوقات، زمانی که سم تزریق می‌شود، می‌تواند به مناطق ناخواسته سفر کند. در این حالت ممکن است افتادگی پلک اتفاق بی‌افتد. گاهی تزریق بوتاکس به ناحیه پیشانی و بین چشم‌ها می‌تواند منجر به افتادگی پلک شود که به آن پتوز نیز می‌گویند.
بوتاکس در پیشانی تزریق می‌شود تا چین و چروک پیشانی به حداقل برسد. این تزریق موجب می‌شود عضله فرونتالیس که به بالا بردن ابروها کمک می‌کند نتواند منقبض شود و خطوط اخم افقی ایجاد نشود و پیشانی صاف و بدون چروک به نظر برسد.
بوتاکس را می‌توان بین ابروها یا درست روی ابرو تزریق کرد تا خطوط اخم عمودی (که به شکل عدد ۱۱ است) که درست بالای بینی ایجاد می‌شود به حداقل برسد. گاهی اوقات، مقداری از بوتاکس به پلک فوقانی نفوذ می‌کند و ماهیچه‌ای که پلک بالایی را بالا نگه می‌دارد، فلج می‌شود. اگر این عضله فلج شود، فرد دچار افتادگی پلک چشم می‌شود. پس یا از انجام چنین اقدامی خودداری کنید یا حتما آن را تحت نظر یک متخصص حاذق انجام دهید.
سخن آخر مدیست
افتادگی پلک معمولاً برای سلامتی مضر نیست. با این حال، اگر پلک‌های شما دید شما را مسدود کند، باید از رانندگی تا زمانی که این بیماری درمان نشده است، خودداری کنید. در کل از آنجایی که افتادگی پلک گاهی می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری خطرناک‌تر باشد، همیشه ابتدا با پزشک مشورت کرده سپس نسبت به رفع افتادگی پلک اقدام کنید. پتوز در هر سنی که باشد قابل درمان است. فقط گاهی اوقات درمان آن می‌تواند عوارض داشته باشد. مخصوصا اگر درمان به کمک جراحی صورت گیرد. با این حال مراجعه به یک پزشک متخصص و کاربلد می‌تواند عوارض را کاهش دهد. با مراجعه به کلینیک آنلاین مدیست می‌توانید از مشاوره پزشکان کاربلد برخوردار شوید. ایشان می‌توانند بعد از صحبت با شما علت افتادگی پلک را متوجه شوند و راه درمانی مناسب را توصیه کنند.
