نشانه های کبد چرب چیست؟ + آشنایی با عوارض و علت
- 26 خرداد 1401
- صفر نظر
- کبد
کبد چرب را با عنوان «استئاتوز کبدی» هم می‌شناسیم. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که چربی‌های اضافی در کبد جمع می‌شود. البته داشتن مقدار کمی از چربی‌ها در کبد طبیعی است، اما مقدار زیاد این ماده می‌تواند به شکل یک بیماری دیده شود. فراموش نکنید که کبد دومین عضو بزرگ بدن است که در پردازش مواد مغذی نقش بسیار مهمی دارد. این عضو به راحتی مواد مضر خون را فیلتر کرده و سلامتی ما را تضمین می‌کند. با ما باشید تا علاوه بر بررسی خطرات این بیماری نشانه های کبد چرب را هم تشریح کنیم.
شروع بیماری کبد چرب چگونه است؟
چربی بیش از اندازه در کبد می‌تواند باعث التهاب این عضو حیاتی از بدن شود و به شما آسیب برساند. این آسیب گاهی با زخم‌های زیاد در این ناحیه همراه می‌شود. در موارد شدید، این اسکار می‌تواند منجر به نارسایی در کبد شود. به یاد بسپارید که مصرف بیش از حد الکل اولین دلیل بروز این بیماری است. هنگامی که فرد با اعتیاد به الکل دچار این وضعیت شود آن را بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) می‌نامیم.
بد نیست بدانید که کبد در سمت راست بدن، بالای شکم قرار دارد و به عنوان بزرگ‌ترین اندام داخلی انسان شناخته می‌شود. وظیفه اصلی کبد حذف سموم و پردازش مواد مغذی غذایی مفید است. همچنین خون ما از طریق کبد فیلتر شده و بعد به دیگر اعضای بدن می‌رسد. در این میان چربی‌های اضافه در کبد می‌توانند روند عادی ذکر شده را به منحرف کنند.
بیماری کبد چرب (استئاتوز) با تجمع چربی اضافی در سلول‌های کبدی بروز پیدا می‌کند و یکی از بیماری‌های شایع کبدی در سراسر جهان است. آمارها نشان می‌دهند که از هر 10 نفر، یک نفر با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کند. همان‌طور که اشاره شد کبد به طور طبیعی مقداری چربی در خود دارد؛ اما اگر چربی داخل آن بیش از 10 درصد وزن کبد باشد، این عضو با چربی اضافی درگیر شده است. در نتیجه نشانه های کبد چرب و عوارض جدی را شاهد خواهیم بود.
مشاوره با فوق تخصص گوارش
دریافت مشاوره‌ها
علائم کبد چرب چیست؟
به یاد بسپارید که کبد چرب می‌تواند در چهار مرحله پیشرفت کند:
1. کبد چرب ساده: در این مرحله تجمع چربی اضافی در کبد وجود دارد که اگر پیشرفت نکند تا حد زیادی بی‌ضرر است.
2. استئاتوهپاتیت: در این مرحله علاوه بر چربی اضافی، التهاب در کبد نیز وجود دارد.
3. فیبروز با التهاب مداوم در کبد: این وضعیت باعث ایجاد اسکار می‌شود. البته کبد هنوز هم می‌تواند عملکرد طبیعی خود را ادامه دهد.
4. سیروز و زخم شدن کبد: در این مرحله بیماری به طور گسترده‌ای پیشرفت داشته و توانایی این عضو را برای عملکرد مناسب، مختل کرده است. این وضعیت شدیدترین مرحله از بیماری و برگشت‌ناپذیر است.
به طور کلی خستگی، درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم علائمی هستند که می‌توانند ذهن ما را به سمت این بیماری سوق دهند. البته این نشانه‌ها بسیار کلی بوده و می‌توانند دلایل دیگری هم داشته باشند. به همین خاطر توصیه می‌کنیم که با استفاده از فضای مشاوره آنلاین مدیست، توضیحات کاملی را در مورد شرایط خود به پزشکان متخصص ارائه کرده و برای دریافت پاسخ مناسب در کوتاه‌ترین زمان آماده باشید.
اما در مقابل علائم و نشانه های احتمالی NASH و اسکار پیشرفته (سیروز) قابلیت تشخیص راحت‌تری دارند. زیرا در این مراحل فرد درگیری شدیدی با بیماری داشته و به طور کامل می‌داند که چه چالش‌هایی را پیش روی خود دارد. نشانه های کبد چرب در این سطح از بیماری به این شرح خواهند بود.
• ورم شکم (آسیت)
• رگ‌های خونی بزرگ شده زیر پوست
• طحال بزرگ شده
• کف دست‌های قرمز
• زردی پوست و چشم (یرقان)
کدام یک از نشانه های کبد چرب را جدی بگیریم؟
با این حال، در بسیاری از موارد، کبد چرب علائم قابل توجهی ندارد. به همین دلیل افراد احساس خستگی یا احساس ناراحتی یا درد در سمت راست بالای شکم خود را با مسائل دیگر مرتبط می‌دانند. در نتیجه تشخیص بیماری آنها به تعویق می‌افتد.
برخی از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دچار عوارضی از جمله زخم شدن کبد خواهند شد. این اسکار در کبد به عنوان «فیبروز کبد» هم شناخته می‌شود. اگر دچار فیبروز شدید کبدی شوید، به آن سیروز می‌گویند که یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگی است و می‌تواند باعث نارسایی کبدی در شما شود.
آسیب‌های کبدی ناشی از سیروز دائمی هستند پس باید در همان وهله اول از توسعه آنها جلوگیری کنید. سیروز ممکن است علائمی مانند موارد زیر داشته باشد.
• درد شکم
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• ضعف یا خستگی
• حالت تهوع
• خارش پوست
• زردی پوست و چشم
• کبودی یا خونریزی آسان
• ادرار تیره رنگ
• مدفوع رنگ پریده
• تجمع مایع در شکم (آسیت)
• تورم (ادم) پاهای شما
• رگ‌های خونی زیر پوست
• بزرگ شدن سینه در مردان
• گیجی
برای کمک به جلوگیری از پیشرفت بیماری کبد چرب و کاهش نشانه های کبد چرب، پیروی از برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک متخصص، بسیار مهم است.
انواع کبد چرب و نشانه های آن
علائم کبد چرب در زنان و مردان تفاوت چندانی با هم ندارد. در حالی که کبد کم چرب ممکن است هیچ آسیبی جدی برای بدن ایجاد نکند، اما چربی اضافی منجر به التهاب کبد خواهد شد. این بیماری که در اصطلاح علمی «استئاتوهپاتیت» نام دارد، باعث آسیب جدی به این عضو می‌شود. البته گاهی اوقات، التهاب کبد چرب با سوء مصرف الکل هم مرتبط است. این مورد به عنوان استئاتوهپاتیت الکلی شناخته می‌شود. در غیر این صورت، بیماری استئاتوهپاتیت غیر الکلی یا NASH نامیده خواهد شد.
یک کبد ملتهب ممکن است به مرور زمان دچار زخم‌های شدید و حالت سفتی شود. این وضعیت که سیروز نامیده می‌شود، بسیار جدی است و اغلب منجر به نارسایی کبد فرد می‌شود. اجازه دهید مختصری در مورد هر کدام از این موارد صحبت کنیم.
• کبد چرب غیر الکلی
دو نوع مختلف از بیماری کبد چرب غیر الکلی شناخته شده‌اند. اولین مورد کبد چرب ساده است. این بدان معناست که شما در کبد خود چربی دارید، اما ممکن است هیچ التهابی در این عضو یا آسیب به سلول‌های کبدی مشاهده نشود. این مرحله از بیماری معمولا بدتر نمی‌شود یا مشکلات جدی را در کبد شما ایجاد نمی‌کند. اکثر افراد مبتلا به NAFLD، نشانه های کبد چرب ساده دارند.
نمونه دوم استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) است. این مرحله بیماری بسیار جدی‌تر از یک کبد چرب ساده به شمار می‌آید. NASH به این معنی است که شما در کبد خود التهاب شدیدی دارید. التهاب و آسیب سلول‌های کبدی که با NASH اتفاق می‌افتد می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند فیبروز و سیروز که انواع زخم‌های کبدی هستند، همراه باشد. در نهایت فرد بدترین وضعیت یعنی سرطان کبد را تجربه خواهد کرد. حدود 20 درصد از افراد مبتلا به NAFLD ، امکان تجربه NASH را هم خواهند داشت.
• ALD یا کبد چرب مرتبط با الکل
بیماری کبد چرب الکلی در مراحل اولیه، قابل پیشگیری و مدیریت است. این نوع از بیماری مورد نظر ما معمولا با قطع مصرف الکل بهتر می‌شود. اما اگر به نوشیدن ادامه دهید، ALD می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند که شامل موارد زیر خواهد بود.
1. کبد بزرگ شده: همیشه علائمی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است در سمت راست بالای شکم درد یا ناراحتی داشته باشید.
2. هپاتیت الکلی: این مورد به معنای تورم در کبد است که می‌تواند باعث تب، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و زردی (پوست و چشم‌های مایل به زرد) شود.
3. سیروز الکلی: به معنای تجمع بافت اسکار در کبد ما است که علائمی شبیه هپاتیت الکلی ایجاد می‌کند.
زمان بررسی نشانه های کبد چرب، بیماری کبد چرب مرتبط با الکل معمولا در اولویت قرار دارد. زیرا با عدم مدیریت می‌تواند بدتر شده و هپاتیت الکلی را به همراه داشته باشد. همچنین با گذشت زمان، به سیروز الکلی تبدیل می‌شود. اگر زیاد الکل می‌نوشید، با پزشک خود صحبت کنید. این مسئله بسیار محرمانه است و آنها می‌توانند به شما کمک کنند اعتیاد به این نوشیدنی را به خوبی کنترل کنید تا سلامتی خود را حفظ نمایید.
اگر نمی‌خواهید این مسئله را در یک ملاقات حضوری بیان کنید، استفاده از سیستم مشاوره آنلاین مدیست بهترین گزینه است. شما تمامی علائم مشاهده شده و همچنین دلایلی را که بررسی کرده‌اید، عنوان می‌کنید. پزشک معالج پس از تجزیه و تحلیل این موارد روش درمان مناسب را به شما توصیه می‌کند.
کبد چرب در مردان
عوارض کبد چرب با پشت گوش انداختن درمان این بیماری تشدید خواهند شد. همان‌طور که اشاره کردیم یکی از دلایل مهم این امر مصرف بی رویه نوشیدنی‌های الکلی است که در آقایان شیوع بیشتری دارد. البته علت بروز بیماری کبد چرب کاملا مشخص نیست. با این حال، ژنتیک ممکن است نقش مهمی در این مسئله داشته باشد.
طبق مقاله‌ای که در مجله جهانی گوارش چاپ شده، ژن‌های خاص ممکن است شانس ابتلای فرد به NAFLD را تا 27 درصد افزایش دهند. همچنین برخی از شرایط سلامتی می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را بیشتر کنند. فراموش نکنید که نشانه های کبد چرب به همراه این بیماری‌ها نیز رویت خواهند شد.
• داشتن اضافه وزن یا چاقی
• فشار خون بالا
• دیابت نوع 2
• سندرم متابولیک (شامل گروهی از ویژگی‌های پزشکی مرتبط با چاقی است)
• مقاومت به انسولین
سطوح بالای چربی در خون آقایان مانند کلسترول و تری گلیسیرید بالا هم می‌تواند در خطر ابتلا به بیماری کبد چرب نقش داشته باشد. کارشناسان تری گلیسیرید خون فرد را در صورتی که بیش از 150 تا 199 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) باشد، سطح بالایی می‌دانند. همچنین کاهش وزن سریع، عفونت هپاتیت C، برخی داروها از جمله دیلتیازم و گلوکوکورتیکوئیدها هم می‌توانند علل کمتر شایعی برای این بیماری باشند.
مشاوره با پزشک
کبد چرب در زنان
علائم کبد چرب در زنان هم می‌توانند با همین دلایل رویت شوند. بانوان هم پس از مصرف زیاد الکل به بیماری کبد چرب الکلی دچار می‌شود. گرچه در وضعیت عادی کبد الکل را تجزیه کرده و آن را از بدن خارج می‌کند؛ اما همان‌طور که الکل تجزیه می‌شود، سموم مضری را هم آزاد می‌کند که می‌توانند به سلول‌های کبد آسیب رسانده و باعث التهاب شوند.
همچنین مصرف کالری اضافی باعث تجمع چربی در کبد خانم‌ها می‌شود. هنگامی که کبد چربی‌ها را به طور معمول پردازش و تجزیه نمی‌کند، این ماده بیش از حد روی دیواره‌های کبد انباشته می‌شود. افراد در صورت داشتن شرایط خاص دیگر مانند چاقی، دیابت یا تری گلیسیرید بالا نشانه های کبد چرب را هم مشاهده خواهند کرد.
البته مشخص نیست که چگونه کبد چرب می‌شود. چربی ممکن است از قسمت‌های دیگر بدن شما بیاید یا کبد شما ممکن است مقدار بیشتری چربی را از روده‌ها جذب کند. توضیح احتمالی دیگر این است که کبد توانایی خود را برای تبدیل چربی به شکلی که می‌تواند حذف شود از دست می‌دهد. با این حال، استفاده از غذاهای چرب به خودی خود باعث بروز کبد چرب نمی‌شود.
نشانه های کبد چرب در دوران بارداری
حدود 3 درصد از زنان باردار به این شکل از بیماری مبتلا خواهند شد و علائمی از این دست را تجربه می‌کنند:
• دل درد
• از دست دادن اشتها
• خستگی مفرط
• زردی
• حالت تهوع
از آنجایی که هر زن بارداری که این علائم را تجربه می‌کند باید به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشید. کبد چرب حاد بارداری می‌تواند به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشد، بنابراین تشخیص و درمان سریع آن ضروری است.
روش تشخیص
همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم ممکن است برای افراد سخت باشد که بداند چه زمانی باید برای درمان این بیماری از پزشک مشاوره بگیرند، زیرا کبد چرب در مراحل اولیه دارای علائم خاصی نیست. اما پس از حاد شدن این وضعیت، پزشکان تاریخچه پزشکی، رژیم غذایی و عادات سبک زندگی فرد را در نظر خواهند گرفت. آنها همچنین معاینه فیزیکی و آزمایش‌های دیگری را برای کمک به تشخیص بیماری انجام خواهند داد.
معاینه فیزیکی برای درک بهتر نشانه های کبد چرب، ممکن است شامل بررسی قد و وزن برای شناسایی شاخص توده بدنی (BMI) فرد باشد. پزشک همچنین علائم زردی و مقاومت به انسولین را بررسی کرده و بزرگی کبد را هم در نظر می‌گیرد. آزمایش خون هم می‌تواند نشان دهد که سطح آنزیم‌های خاص کبدی در فرد بالاتر است یا خیر.
در کنار این موارد، تست‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI نیز می‌توانند به شناسایی چربی در کبد یا سایر علائم این بیماری کمک کنند. پزشک ممکن است بیوپسی را هم برای بیمار انجام دهد. بیوپسی شامل قرار دادن یک سوزن در کبد و برداشتن یک نمونه کوچک از بافت این عضو است. سپس یک تکنسین آزمایشگاه بافت را برای بررسی بیشتر مورد مطالعه قرار می‌دهد.
روش های درمان کبد چرب و کاهش عوارض
به طور خاص هیچ دارویی برای بیماری کبد چرب وجود ندارد. در عوض، پزشکان بر مدیریت این بیماری تمرکز دارند. آنها توصیه می‌کنند که تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید که می‌تواند به طور قابل توجهی سلامت شما را بهبود بخشد.
معمولا اولین توصیه برای درمان این بیماری، کاهش وزن است. این کار به کاهش چربی، التهاب و جای زخم در کبد کمک می‌کند. از دست دادن تنها 3 تا 5 درصد از وزن بدن می‌تواند میزان چربی کبد را به طرز چشمگیری کاهش دهد. اگر وزن زیادی برای از دست دادن دارید، جراحی کاهش وزن هم یک گزینه است.
همچنین باید نوشیدنی‌های مضر را ترک کنید تا نشانه های کبد چرب کاهش پیدا کنند. این تنها راهی است که می‌توانید از بدتر شدن آسیب‌های کبدی جلوگیری کنید. حتی ممکن است برخی از آسیب‌های کبدی را که قبلا رخ داده‌اند، از بین ببرید. در مورد چگونگی مدیریت این مورد با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است برای ترک بی خطر نوشیدن و مدیریت علائم ترک به یک برنامه سم زدایی تحت نظارت پزشک، نیاز داشته باشید.
اگر عوارض ناشی از NASH مانند سیروز یا نارسایی کبدی دارید، ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشید. به طور کلی، افراد مبتلا به NASH که پیوند کبد دریافت می‌کنند، به زندگی عادی خود برمی‌گردند.
رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری
اگر به بیماری کبد چرب مبتلا شده‌اید، ممکن است پزشک شما را تشویق کند که رژیم غذایی خود را برای کمک به درمان این بیماری و کاهش خطر عوارض تنظیم کنید. به عنوان مثال، آنها به شما توصیه می‌کنند که کارهای زیر را انجام دهید:
1. رژیم غذایی خود را متعادل کنید و از همه گروه‌های غذایی استفاده کنید. این شامل میوه‌ها و سبزی‌های تازه، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی، لبنیات کم چرب و روغن‌های سالم است.
2. مصرف کالری را کاهش دهید.
3. روی مصرف فیبر تمرکز کنید. نمونه‌ای از غذاهای غنی از فیبر برای کاهش نشانه های کبد چرب شامل میوه‌ها و سبزی‌های تازه، حبوبات و غلات کامل است.
4. غذاهای خاصی مانند سدیم (نمک) کربوهیدرات‌های تصفیه شده، مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید، یا سایر محصولات غلات تصفیه شده، چربی‌های اشباع شده که در غذاهایی مانند گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و غذاهای سرخ شده را محدود کنید.
همچنین نوشیدن زیاد آب هم به هیدراته نگه داشتن بدن و همچنین بهبود سلامت کبد کمک می‌کند.
کلام آخر مدیست
در نهایت باید بگوییم که بیماری کبد چرب مشکلات عمده‌ای برای اکثر افراد ایجاد نمی‌کند. اما اگر به مرحله سیروز کبدی برسد، می‌تواند به مشکل جدی‌تری تبدیل شود. سیروز کبدی درمان نشده در نهایت منجر به نارسایی یا سرطان کبد می‌شود؛ بنابراین بهتر است که زمان تجربه اولین نشانه های کبد چرب مشاوره لازم از کارشناسان و پزشکان مجموعه مشاوره آنلاین مدیست را در نظر بگیرید تا روند درمان این بیماری را تسریع کنید.
