راه های درمان پرکاری تیروئید چیست؟ + علائم و علت
- 29 بهمن 1402
- صفر نظر
- غدد
پرکاری تیروئید باعث افزایش سرعت متابولیسم بدن می‌شود و با علائمی چون کاهش وزن، لرزش دست و ضربان قلب سریع یا نامنظم همراه است. این بیماری به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و عوارضی هم به دنبال دارد. پزشکان از روش‌های مختلف برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌کنند. در همین راستا، قصد داریم به بررسی علت پرکاری تیروئید، علائم پرکاری و روش‌های درمان آن بپردازیم.
اگر به این بیماری مبتلا هستید یا علائم آن را دارید و به دنبال مشاوره و درمان هستید کافی است به این لینک مراجعه کرده از طریق چت یا تماس تلفنی با کلینیک آنلاین مدیست ارتباط برقرار کنید تا شما راهنمایی کنند. علاوه بر این، برای رزرو نوبت می‌توانید از طریق سایت اقدام کرده و بدون مراجعه حضوری نوبت خود را ثبت کنید.
تیروئید پرکار چیست؟
پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید شما بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی تولید می‌کند. این نوع بیماری با علائمی همراه است. این علائم شامل کاهش وزن یا افزایش اشتها می‌شود.
اگر به مشاوره و راهنمایی درباره این بیماری نیاز دارید و یا می‌خواهید برای درمان اقدام کنید کافی است به این لینک مراجعه کرده و با همکاران ما تماس گرفته یا به صورت چتی ارتباط برقرار کنید. علاوه بر این، در صورت نیاز به درمان و مراجعه پزشک می‌توانید به صورت غیرحضوری نوبت خود را رزرو کنید.
چندین بیماری در ابتلا به پرکاری تیروئید نقش دارند اما بیماری گریوز بیش از هر بیماری دیگر بر ابتلا به تیروئید پرکار اثر دارد.
تیروئید، غده‌ای کوچک و به شکل پروانه است که در جلوی گردن قرار دارد. این غده تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) تولید می کند که دو هورمون اصلی هستند که نحوه استفاده سلول‌های شما از انرژی را کنترل می‌کنند. غده تیروئید شما متابولیسم بدن را از طریق ترشح این هورمون‌ها تنظیم می‌کند.
هنگامی که تیروئید شما بیش از حد T3، T4 یا هر دو را تولید کند، فعالیت سیستم‌های بدن شما را افزایش می‌دهد و باعث ناراحتی می‌شود. تشخیص و درمان پرکاری تیروئید به تسکین علائم و جلوگیری از بروز عوارض جدی کمک می‌کند.
مشاوره با فوق تخصص غدد
دریافت مشاوره‌ها
علل ایجاد پرکاری تیروئید
عوامل و بیماری‌های مختلفی باعث پرکاری تیروئید می‌شود. بیماری گریوز، یک اختلال خود ایمنی، شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است. در بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن شما با آنتی‌بادی به غده تیروئید حمله می‌کند و در نتیجه هورمون بیش از حد آزاد می‌شود.
بیماری گریوز در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد. مرور کلی تحقیقاتی در سال 2011 نشان می‌دهد که ژنتیک تا حد زیادی تعیین می‌کند که آیا فردی به گریوز مبتلا می‌شود یا خیر. با این حال عوامل محیطی نیز در ابتلا به این بیماری نقش دارند. مطالعات خانواده‌ها و دوقلوها نشان می‌دهد که بیماری گریوز به دلیل یک نقص ژنی ایجاد نمی‌شود، بلکه ناشی از تغییرات کوچک در چندین ژن است. از دیگر علل دیگر پرکاری تیروئید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ید اضافی
این ماده معدنی یک عنصر کلیدی در T4 و T3 است و مصرف بیش از حد ید می‌تواند باعث پرکاری موقت تیروئید شود. ید را می‌توان از طریق غذاهایی مانند ماهی و لبنیات دریافت کرد. همچنین در برخی داروها مانند آمیودارون (برای آریتمی قلبی)، شربت‌های سرفه و رنگ‌های کنتراست پزشکی وجود دارد.
تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
درمان پرکاری تیروئید به علت تیروئیدیت بستگی است. تیروئیدیت به بیماری گفته می‌شود که غده تیروئید را متورم می‌کند و باعث می‌شود هورمون بیش از حد یا خیلی کم تولید شود.
ندول‌های خوش خیم تیروئید
ندول‌ها توده‌هایی هستند که اغلب به دلایل نامعلوم روی غده تیروئید ایجاد می‌شوند. برخی از ندول‌های تیروئید هورمون‌های تیروئیدی اضافی تولید می‌کنند، اما اکثریت آنها خوش خیم هستند. ندول ها را تومورهای خوش خیم یا آدنوم نیز می‌نامند.
ندول‌های سمی تیروئید (آدنوم سمی)
برخی از ندول‌های تیروئید بدخیم یا سرطانی هستند. خوش‌خیم یا بدخیم بودن ندول با سونوگرافی یا با نوعی بیوپسی بافتی به نام آسپیراسیون با سوزن ظریف مشخص می‌شود. تومورهای تخمدان یا بیضه نیز از علل ابتلا به پرکاری تیروئید هستند.
مقادیر زیادی T4 در خون
سطوح بالای T4 می‌تواند ناشی از مصرف برخی مکمل‌های غذایی یا مصرف بیش از حد داروهای هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین، یک علت پرکاری تیروئید است.
تشخیص تیروئید پرکار
در معاینه شما برای تشخیص تیروئید پرکار، پزشک سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما را جمع آوری کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. پزشکان معمولاً قبل از درمان پرکاری تیروئید به تشخیص آن بر اساس علائم پرکاری تیروئید، علائم بالینی و آزمایش‌های آزمایشگاهی می‌پردازند. این تست‌های تشخیصی عبارتند از:
تست سطح T4، T4 و T3: این آزمایشات میزان هورمون تیروئید (T4 و T3) را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند.
تست سطح هورمون محرک تیروئید یا TSH: TSH یک هورمون غده هیپوفیز است که غده تیروئید را برای تولید هورمون تحریک می‌کند. وقتی سطح هورمون تیروئید بالا باشد، غده هیپوفیز شما با کاهش تولید TSH به آن واکنش نشان می‌دهد. TSH پایین غیر طبیعی می‌تواند نشانه اولیه تیروئید پرکار باشد.
اسکن تیروئید (اسکن جذب ید رادیواکتیو): این اسکن به پزشک شما کمک می‌کند تا با اندازه‌گیری میزان یدی که از جریان خون شما می‌گذرد متوجه شود که آیا تیروئید شما بیش فعال است یا خیر. پزشک به شما یک قرص یا مقدار مایع ید می‌دهد. سپس روی یک میز دراز می‌کشید و یک دوربین مخصوص از تیروئید شما عکس می‌گیرد. به طور خاص، اسکن تیروئید می‌تواند نشان دهد که آیا کل غده یا فقط یک ناحیه خاص باعث ایجاد مشکل شده است.
سونوگرافی تیروئید: سونوگرافی می‌تواند اندازه کل غده تیروئید و همچنین هر توده روی یا داخل آن (مانند ندول‌ها) را اندازه‌گیری کند. پزشکان همچنین می‌توانند از سونوگرافی برای تعیین سفت یا کیستیک بودن توده استفاده کنند.
سی تی اسکن یا ام آر آی: سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی می‌تواند وجود تومور هیپوفیز را نشان دهد.
اگرچه پزشکان می‌توانند برخی از این آزمایش‌ها را تجویز کنند، بهتر است به متخصص غدد مراجعه کنید. متخصصان غدد در درمان و مدیریت بیماری‌های مرتبط با هورمون تخصص دارند.
درمان
برای درمان تیروئید پرکار بسته به وضعیت بیماری روش‌های مختلفی به کار می‌رود. در ادامه، به انواع روش‌های درمان پرکاری تیروئید اشاره می‌کنیم:
دارو
داروهای ضد تیروئید از تولید هورمون توسط تیروئید جلوگیری می‌کنند. رایج‌ترین داروهای ضد تیروئید دسته‌ای به نام تیونامیدها هستند که شامل داروهای متیمازول (MMI) و پروپیل تیواوراسیل (PTU) می‌شوند.
ده‌ها سال است که تیونامیدها برای درمان پرکاری تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای کودکان و بزرگسالان از جمله افراد باردار، داروی مطمئنی محسوب می‌شوند. داروهای ضد تیروئید می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایندی مانند درد مفاصل، ریزش مو و بثورات پوستی داشته باشند. در موارد نادر، آنها می‌توانند باعث آسیب کبدی شوند.
اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید و داروهای دیگری مصرف می‌کنید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. همیشه دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
ید رادیواکتیو
ید رادیواکتیو (RAI) به طور مؤثر سلول‌هایی را که بدون آسیب رساندن به سایر بافت‌های بدن، هورمون‌های تیروئید تولید می‌کنند از بین می‌برد. معمولاً این ماده به صورت قرص یا مایع خوراکی مصرف می‌شود.
بیشتری افرادی که به دلیل تیروئید پرکار تحت درمان با ید رادیواکتیو قرار می‌گیرند، به کم‌کاری تیروئید دچار می‌شوند. با این حال، درمان آن آسان‌تر است و روزانه یک مکمل هورمون تیروئید مصرف می‌کنید. RAI همچنین در دوزهای بالاتر برای درمان سرطان تیروئید استفاده می‌شود.
در موارد نادر، در دوزهای بالاتر پایدار، RAI با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های خاص مرتبط است. این مورد در دوزهای کمتری که برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌شود صادق نیست.
عوارض جانبی ناشی از درمان با RAI، به ویژه در دوزهای بالاتر شامل گردن‌درد، حالت تهوع و خشکی دهان می‌شود. درمان RAI در دوزهای بالا نیز می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.
عمل جراحی
در طی عمل تیروئیدکتومی، تمام یا بخشی از غده تیروئید شما برداشته می‌شود. این جراحی برای دسته خاصی از افراد که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند به کار می‌رود. جراحی بیشتر برای بیمارانی به کار می‌رود که به هیچ گزینه درمانی واکنش مثبت نشان نمی‌دهند. برداشتن غده تیروئید همچنین برای درمان انواع تیروئیدیت، تیروتوکسیکوز و سرطان تیروئید استفاده می‌شود.
اگر غده تیروئید شما به طور کامل برداشته شود، باید تا پایان عمر از مکمل‌های هورمون تیروئید استفاده‌کنید. داروی لووتیروکسین، نسخه مصنوعی هورمون T4 تیروئید است و معمولاً به شکل قرص تجویز می‌شود. مصرف این دارو از کم کاری تیروئید که در طی آن هورمون بسیار کمی ترشح می‌شود، جلوگیری می‌کند.
درست مانند همه جراحی‌ها، برداشتن تیروئید خطرات و عوارضی یه دنبال دارد. این جراحی معمولاً توسط جراح غدد درون‌ریز، متخصص گوش و حلق و بینی یا جراح عمومی انجام می‌شود.
عوارض تیروئید پرکار
تشخیص به موقع علت پرکاری تیروئید بسیار اهمیت دارد. در صورتی که برای تشخیص و درمان پرکاری تیروئید اقدامی انجام ندهید با عوارض و افزایش خطر ابتلا به موارد زیر مواجه خواهید بود:
طوفان تیروئید
طوفان تیروئید یک بیماری نادر است که در نتیجه پرکاری تیروئید درمان نشده رخ می‌دهد. بدن شما در نتیجه تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید در سیستم خود وارد حالت بیش فعال می‌شود. طوفان تیروئید زندگی فرد را تهدید کرده و علائمی مانند ضربان قلب سریع، فشار خون بالا و تب دارد.
عوارض بارداری
عوارض تیروئید پرکار در افراد مبتلا به اختلالات تیروئید موجود و افرادی که در دوران بارداری دچار پرکاری تیروئید می‌شوند، دیده می‌شود. سطوح بالای هورمون تیروئید می‌تواند هم به افراد باردار و هم به جنین آسیب برساند. خطرات شامل سقط جنین و زایمان زودرس می‌شود. آزمایش‌های منظم هورمون تیروئید در دوران بارداری ضروری بوده تا در صورت ابتلا، پزشک به موقع دارو تجویز کند.
پوکی استخوان
پرکاری تیروئید می‌تواند باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان‌های شما و منجر به پوکی‌استخوان شود. مصرف مکمل‌های ویتامین D و کلسیم در طول درمان و بعد از آن می‌تواند به بهبود سلامت استخوان کمک کند. انجام ورزش کافی یا فعالیت بدنی روزانه نیز در پیشگیری از پوکی‌استخوان موثر است.
سرطان: برخی از افراد مبتلا به پرکاری تیروئید به سرطان تیروئید مبتلا می‌شوند که به آن کارسینوم تیروئید می‌گویند. یک بررسی اجمالی در سال 2018 نشان می‌دهد که سرطان تیروئید در بیماران پرکاری تیروئید نسبت به بیماران یوتیروئیدی (آنهایی که تیروئید سالم دارند) بدتر و تهاجمی‌تر بوده است.
پرکاری تیروئید همچنین می‌تواند باعث فیبریلاسیون دهلیزی شود، یک آریتمی خطرناک (ضربان قلب نامنظم) که می‌تواند منجر به سکته مغزی و همچنین نارسایی احتقانی قلب شود.
عدم تشخیص علت پرکاری تیروئید و درمان اختلالات تیروئید آسیب زیادی به بدن وارد می‌کند. انواع آزمایش‌های خونی که از آنها برای تشخیص پرکاری تیروئید و سایر بیماری‌های تیروئید استفاده می‌شود، فوری و ساده هستند. اگر فکر می‌کنید علائم تیروئید پرکار تیروئید را دارید، در اسرع وقت برای درمان پرکاری تیروئید به پزشک مراجعه کنید.
رژیم غذایی برای پرکاری تیروئید
اگرچه علت پرکاری تیروئید از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما برای درمان پرکاری تیروئید و یا پیشگیری از ابتلا به آن می‌توانید رژیم غذایی سالمی داشته باشید و انواع مواد زیر را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
غذاهای کم ید
ماده معدنی ید، نقش مهمی در ساخت هورمون‌های تیروئید دارد. رژیم غذایی کم ید به کاهش هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند. غذاهای کم ید زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید:
• نمک غیر یددار
• قهوه یا چای بدون کافئین (بدون شیر یا خامه‌های لبنی یا سویا)
• سفیده تخم مرغ
• میوه تازه یا کنسرو شده
• آجیل بدون نمک و کره آجیل
• نان خانگی یا نان‌های بدون نمک، لبنیات و تخم‌مرغ
• ذرت بو داده با نمک غیر یددار
• جو دو سر
• سیب‌زمینی‌ها
• عسل
• شربت افرا
• سبزیجات چلیپایی
سبزیجات چلیپایی و انواع دیگر ممکن است تیروئید شما را از استفاده صحیح از ید بازدارند. آنها ممکن است برای تیروئید پرکار مفید باشند:
• بوک چوی
• کلم بروکلی
• کلم بروکسل
• کاساوا
• گل‌کلم
• سبزی کولارد
• کلم پیچ
• خردل
• روتاباگا
• ویتامین‌ها و مواد معدنی
مصرف برخی مواد معدنی برای حفظ سلامت تیروئید و تعادل هورمون‌ها ضروری است. در زیر به این مواد مغذی و ویتامین‌ها اشاره می‌کنیم:
آهن
آهن برای بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن از جمله سلامت تیروئید مهم است. این ماده معدنی برای سلول‌های خونی لازم است تا اکسیژن را به هر سلول بدن شما برساند. سطوح پایین آهن با تیروئید پرکار مرتبط است. در مواد غذایی زیر، آهن زیادی وجود دارد و بهتر است برای درمان پرکاری تیروئید بهتر است آنها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید:
• لوبیا خشک
• سبزیجات برگ سبز
• عدس
• آجیل
• طیور مانند مرغ و بوقلمون
• گوشت قرمز
• دانه
• غلات کامل
سلنیوم
غذاهای غنی از سلنیوم ممکن است به متعادل کردن سطح هورمون تیروئید و محافظت از تیروئید شما در برابر بیماری کمک کنند. سلنیوم به جلوگیری از آسیب سلولی و حفظ سلامت تیروئید و سایر بافت‌ها کمک می‌کند. منابع غذایی خوب حاوی سلنیوم عبارتند از:
• آجیل برزیلی
• دانه‌های کوس کوس
• دانه‌های چیا
• قارچ
• گوشت مانند گوشت گاو و بره
• برنج
• سبوس جو دوسر
• طیور مانند مرغ و بوقلمون
• دانه‌های آفتابگردان
روی
روی به شما کمک می‌کند تا از غذا برای افزایش انرژی استفاده کنید. این ماده معدنی همچنین به حفظ سلامت سیستم ایمنی و تیروئید شما کمک می‌کند. منابع غذایی سرشار از روی عبارتند از:
• گوشت گاو
• نخود
• پودر کاکائو
• کاشو بادام هندی
• قارچ
• دانه کدو تنبل
• گوشت بره
مشاوره با پزشک
کلسیم و ویتامین D
عدم درمان پرکاری تیروئید باعث ایجاد استخوان‌های ضعیف و شکننده می‌شود. توده استخوانی ممکن است با درمان ترمیم شود. ویتامین D و کلسیم برای ساختن استخوان‌های سالم ضروری هستند. غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از:
• اسفناج
• سبزی کولارد
• لوبیا سفید
• کلم‌پیچ
• بامیه
• آب پرتقال غنی شده با کلسیم
• شیر بادام
• غلات غنی شده با کلسیم
ویتامین D نیز در بسیاری از غذاها وجود دارد. با این حال، ویتامین دی در غذاهای کم ید زیر یافت می‌شود؛ بنابراین می‌توانید آنها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید:
• آب پرتقال غنی شده با ویتامین D
• غلات غنی شده با ویتامین D
• جگر گاو
• قارچ
• ماهی چرب
چربی‌های سالم
چربی‌هایی که از غذاهای کامل و عمدتاً فرآوری نشده هستند به کاهش التهاب کمک کرده و از سلامت تیروئید و تعادل هورمون‌های تیروئید محافظت می‌کنند. چربی‌های غیر لبنی در رژیم غذایی کم ید مهم هستند. این شامل:
• روغن بذر کتان
• روغن زیتون
• روغن آووکادو
• روغن نارگیل
• روغن آفتابگردان
• روغن گلرنگ
• آووکادو
• آجیل و دانه‌های بدون نمک
ادویه‌ها
برخی ادویه‌ها و گیاهان دارای خواص ضد التهابی برای کمک به محافظت و تعادل عملکرد تیروئید هستند. طعم و دوز آنتی‌اکسیدان را به وعده‌های غذایی روزانه خود اضافه کنید:
• زردچوبه
• فلفل‌های سبز
• فلفل سیاه
سخن پایانی
در این مطلب با علت پرکاری تیروئید، علائم آن، عوارض و روش‌های درمان آن آشنا شدید. در صورتی که علائم پرکاری تیروئید را دارید و می‌خواهید برای درمان اقدام کنید کافی است به این لینک مراجعه کرده و با همکاران و پزشکان کلینیک آنلاین مدیست ارتباط چتی و تلفنی برقرار کنید. آنها آماده پاسخگویی به سوالات شما درباره این بیماری و درمان پرکاری تیروئید هستند. در صورتی که می‌خواهید برای دریافت نوبت اقدام کنید کافی است به سایت مراجعه کرده و به صورت آنلاین نوبت را ثبت و رزرو کنید.
