متخصص گفتار درمانی اختلالات مربوط به صحبت کردن و مشکلات ارتباطی را ارزیابی و درمان میکند. دکتر گفتار درمانی به افراد کمک میکند تا مهارتهایی مانند درک و تولید صدا را انجام دهند. گفتار درمانی میتواند اختلالات گفتاری دوران کودکی یا اختلالات گفتاری بزرگسالان ناشی از سکته مغزی، آسیب مغزی یا سایر شرایط را درمان کند. در این مطلب با وظایف پزشک گفتار درمانی بیشتر آشنا خواهیم شد.
وظایف متخصص گفتار درمانی
یک متخصص گفتار درمانی (که به آن آسیب شناس گفتار زبان نیز میگویند) اختلالات گفتار و مشکلات ارتباطی را ارزیابی، تشخیص و درمان میکند. آنها کودکان مبتلا به تأخیر رشد و همچنین بزرگسالان مبتلا به اختلالات گفتاری ناشی از آسیب یا بیماری را درمان میکنند. اگر در تکلم مشکل داشته باشید، پزشک عمومی ممکن است به دلایل مختلف شما را به یک آسیب شناس گفتار زبان ارجاع دهد.
پزشک گفتار درمانی بسته به مشکل موجود، مسئولیتهای مختلفی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
• ارزیابی، تشخیص، غربالگری و پیشگیری از اختلالات زبان، گفتار و بلع.
• ارتباط با بیمار و اعضای خانواده، پزشکان و معلمان برای ارائه برنامههای درمانی مؤثر.
• استفاده از درمانهای موثر قبلی و ترکیب آنها با تکنیکهای جدید و نوآورانه برای ارائه بهترین اثربخشی.
• آموزش بیماران و خانوادههای آنها در مورد اختلالات گفتاری و درمانهای موجود.
• ثبت سابقه دقیق از تاریخچه و پیشرفت بیمار.
• ارائه کارگاههای آموزشی به دانشجویان گفتار درمانی.
• ارزیابی پیشرفت بیمار و اعمال تغییرات در برنامههای درمانی در صورت نیاز.
اختلالات رایج گفتاری کدامند؟
گفتار درمانی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلالات ارتباطی مفید است. دکتر گفتار درمانی میتواند به افراد دارای اختلالات شنوایی یا کسانی که در بلع مشکل دارند کمک کند. در ادامه به مشکلاتی که در صورت داشتن آنها ممکن است نیاز به متخصص گفتار درمانی داشته باشید، اشاره خواهیم کرد.
چه کسانی به متخصص گفتار درمانی نیاز دارند؟
• آفازی:
افراد مبتلا به آفازی ممکن است در خواندن، نوشتن، صحبت کردن و درک زبان مشکل داشته باشند. این عارضه زمانی ایجاد میشود که نواحی از مغز که زبان را پردازش میکنند در اثر سکته مغزی یا جراحت، آسیب ببینند.
• آپراکسی:
افراد مبتلا به آپراکسی میدانند چه میخواهند بگویند، اما در بیان کلمات مشکل دارند. آنها ممکن است در خواندن، نوشتن، بلع یا سایر مهارتهای حرکتی نیز مشکل داشته باشند.
• اختلالات مفصلی:
کودکان مبتلا به این نوع اختلالات بیانی قادر به تولید صداهای کلمه خاصی نیستند. برای مثال، آنها ممکن است یک صدا را جایگزین صدای دیگری کنند. در این نوع اختلال اگر درمان را زود آغاز کنید، میتوان به بیمار کمک کرد تا درمان شود.
• اختلالات شناختی- ارتباطی:
هنگامی که ناحیهای از مغز که توانایی تفکر شما را کنترل میکند آسیب ببیند، میتواند منجر به مشکل در برقراری ارتباط شود. افراد مبتلا به اختلالات شناختی ارتباطی ممکن است مشکلاتی در گوش دادن، صحبت کردن، حافظه و حل مساله داشته باشند.
• دیزآرتری:
• گاهی اوقات، ماهیچههایی که گفتار شما را کنترل میکنند به دلیل سکته مغزی، مولتیپل اسکلروزیس (MS)، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یا سایر اختلالات سیستم عصبی ضعیف میشوند. افراد مبتلا به دیس آرتری ممکن است گفتار کند یا نامفهومی داشته باشند.
• اختلالات بیانی:
افراد مبتلا به اختلالات بیانی ممکن است در بیان کلمات یا انتقال افکار خود مشکل داشته باشند. اختلالات بیانی با سکته مغزی یا سایر رویدادهای عصبی، مشکل در رشد کودک یا کاهش شنوایی مرتبط است.
• اختلالات روانی:
اختلالات روانی سرعت، جریان و ریتم گفتار را مختل میکند. از جمله اختلالات روانی میتوان به لکنت و به هم ریختگی (سریع حرف زدن و جا به جایی کلمات) اشاره کرد.
• اختلالات دریافتی:
افراد مبتلا به اختلالات دریافتی در درک یا پردازش آنچه دیگران میگویند مشکل دارند. در نتیجه، آنها ممکن است دایره لغات محدودی داشته باشند، در درک جملات مشکل داشته باشند یا ممکن است به نظر بیاید که علاقهای به گفتگو ندارند.
• اختلالات رزونانس:
به شرایطی که بر حفرههای دهان یا بینی شما تاثیر بگذارد گفته میشود که در نتیجه جریان هوا را مسدود کرده و ارتعاشات صدا را تغییر میدهد. اختلالات رزونانس با شکاف کام، تورم لوزهها و سایر شرایطی که بر ساختار این قسمتهای بدن تأثیر میگذارد، مرتبط است.
روش های درمانی اصلی پزشک گفتار درمانی
آنچه در طول گفتار درمانی اتفاق میافتد به عوامل مختلفی از جمله سن شما و نوع اختلال گفتار شما بستگی دارد. روشهای درمان برای کودکان معمولا شامل بازی است. فعالیتهای توالی یا بازیهای رومیزی مبتنی بر زبان که علاوه بر سرگرم کردن آن، روند درمان را نیز طی میکند. روش درمان برای بزرگسالان متفاوت است و بر بهبود یا بازسازی مجموعه مهارتهای خاص متمرکز است.
متخصص گفتار درمانی شما درمان مناسب را بر اساس موقعیت فردی شما برنامهریزی میکند. روشها و دستههای مختلفی از گفتار درمانی وجود دارد، و پزشک گفتار درمانی شما بهترین گزینه که برای شما مناسبتر است را انتخاب میکند.
درمان برای هر فردی بسته به نوع اختلال گفتاری که دارد، به طور قابل توجهی متفاوت است. با ویزیت توسط دکتر گفتار درمانی، یک برنامه دقیق مراقبتی که مخصوص شما است برایتان ایجاد میکند.
گفتاردرمانی برای کودکان و بزرگسالان
کودکان و بزرگسالان به طور یکسان میتوانند تکنیکهای گفتار درمانی را در خانه تمرین کنند. متخصص گفتار درمانی شما میتواند ورزشهایی را برای شرایط خاص شما تجویز کند. برخی از تکنیکهای عمومی برای کودکان و بزرگسالان را در ادامه شرح خواهیم داد.
تکنیکهای گفتار درمانی برای کودکان
فعالیتهایی که باید با فرزندتان در خانه امتحان کنید عبارتند از:
• برای فرزندتان کتاب بخوانید:
خواندن برای کودک شما راهی فوقالعاده در جهت رشد مهارتهای گفتاری و زبانی اوست. اگر به اندازه کافی بزرگ هستند که خودشان بتوانند بخوانند، اجازه دهید آنها برای شما بخوانند. اگر برای خواندن کلمات خیلی کوچک هستند، اجازه دهید آنچه را که در تصاویر میبینند توضیح دهند. از فرزندتان بخواهید به عکسهایی که برای او نام میبرید اشاره کند، یا از او بخواهید عکسهایی را که به آنها اشاره میکنید نام ببرند.
• زمان مشاهده تلویزیون را کاهش دهید:
تحقیقات نشان میدهد که تماشای بیش از حد تلویزیون میتواند رشد زبان را به تاخیر بیندازد. بهترین راه برای آموزش گفتار صحیح به فرزندتان این است که گفتار و زبان را مستقیما برای او الگوسازی کنید.
• مراقب و صبور باشید:
اگر کودک شما اختلال گفتاری دارد، مهم است که صبور باشید. به آنها فشار نیاورید تا کلمات را درست بیان کنند. این ممکن است باعث اضطراب بیشتر او شود که میتواند مشکل را بدتر کند. به فرزندتان بگویید: «عجله نکن، من دارم گوش میدهم».
• با فرزندتان بازی کنید:
بازیهای رومیزی که شامل حدس زدناشیا، توصیف اشیا یا پرسیدن سوال میشود، راهی فوقالعاده برای گسترش مهارتهای زبانی کودکان است.
• الگوی گفتاری خوبی باشید:
از گفتار ساده (اما صحیح) استفاده کنید که تقلید آن برای کودک شما آسان باشد. با آنها در مورد کاری که انجام میدهید صحبت کنید. به شکلها، رنگها، لباس و اعضای بدن اشاره کنید و از کودکتان بخواهید تا آنها را نام ببرند.
تکنیکهای گفتار درمانی برای بزرگسالان
بزرگسالان مبتلا به اختلالات گفتاری نیز میتوانند از تمرینات در خانه بهرهمند شوند.
• تمرینات زبان:
زبان خود را بیرون بیاورید، دو ثانیه نگه دارید، سپس آن را به داخل برگردانید. این کار را چندین بار تکرار کنید. شما همچنین میتوانید همین تمرین را امتحان کنید، اما زبان خود را به مدت دو ثانیه به هر گوشه دهان خود حرکت دهید. در نهایت، زبان خود را به همان صورت بالا و پایین ببرید. این تمرینات به هماهنگی زبان شما کمک میکند.
• خندیدن:
لبخند زدن در مقابل آینه میتواند به بهبود مهارتهای حرکتی کمک کند. کمی لبخند بزنید، توقف کنید، دوباره لبخند بزنید. این روند را چندین بار تکرار کنید.
• به هم زدن لب:
سعی کنید لبهای خود را جمع کنید، سپس آرام به حالت قبل برگردانید. این کار را چندین بار تکرار کنید. این کار میتواند به شما در کنترل حرکت دهان کمک کند.
• خواندن با صدای بلند:
اگر اختلال گفتار شما مانع از حرکت صحیح دهان و زبان شما میشود، خواندن با صدای بلند میتواند تمرین بسیار خوبی باشد. با چند جمله کوچک شروع کنید و به آرامی صدای خود را بالا ببرید.
• بازیهای ذهنی و کلمات:
مطالعات نشان دادهاند که بازیهای ذهنی، جستجوی کلمات و حل کردن جدول میتوانند به حفظ عملکرد شناختی و بهبود مهارتهای فکری کمک کنند.
چه زمانی باید به دکتر گفتار درمانی مراجعه کنیم؟
اگر شرایطی دارید که منجر به اختلال گفتار شده است، باید با پزشک خود مشورت کنید. در صورتی که او تشخیص دهد، شما را به متخصص گفتار درمانی ارجاع خواهد داد. اگر مشکوک هستید که فرزندتان در زبان یا درک کلمات مشکل دارد، با دکتر گفتار درمانی یک جلسه مشاوره بگذارید.
علائمی هشداردهندهای که با مشاهده آنها باید حتما توسط پزشک گفتار درمانی ویزیت شوید عبارتند از:
• صحبت کردن مکرر
• مشکل در استفاده از زبان
• مشکل در درک جملات ساده
دریافت مشاوره از بهترین متخصص گفتار درمانی
غلبه بر اختلال گفتار میتواند زمان، تلاش و تمرین نیاز داشته باشد. اما صبر و درک شرایط تا حد زیادی میتواند به درمان کمک میکند. اگر شما یا فرزندتان در برقراری ارتباط مشکل دارید، میتوانید با یک متخصص گفتار درمانی آنلاین در کلینیک مدیست مشورت کنید. شما در کلینیک مدیست به بهترین پزشکان گفتار درمانی دسترسی خواهید داشت که بدون نیاز به مراجعه حضوری، میتوانید بصورت آنلاین از خدمات انها بهرهمند شوید. در صورت داشتن هرگونه سوال، میتوانید به پشتیبان آنلاین سایت پیام دهید تا شما را راهنمایی کنند.