آشنایی با 15 تا از علائم کمبود ویتامین سی + راه های درمان

ویتامین C یکی از مواد مغذی ضروری برای بدن است و با مصرف میوه و سبزیجات به طور منظم، می‌توان این نیاز بدن را تامین کرد. رژیم غذایی نامناسب، اعتیاد به الکل، بی‌اشتهایی، بیماری روانی شدید، سیگار کشیدن و دیالیز از عوامل کمبود ویتامین سی است. علائم کمبود شدید ویتامین C چندین ماه بعد ظاهر می‌شود. اگر کمبود ویتامین سی دارید و به دنبال درمان یا دریافت مشاوره غذایی هستید می‌توانید از طریق چت یا تماس تلفنی با همکاران ارتباط برقرار کنید. در صورت نیاز به مراجعه به پزشک از طریق سایت برای رزرو نوبت اقدام کنید. در ادامه این مطلب به بررسی 15 مورد از علائم کمبود ویتامین سی پرداخته و سپس، منابع و مواد سرشار از ویتامین C را معرفی می‌کنیم.

علائم کمبود ویتامین سی چیست؟

در این بخش می‌خواهیم شما را با مورد از رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین C آشنا کنیم. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، بهتر است برای رزرو نوبت و مشاوره با پزشک به سایت مراجعه کنید. اگر به دنبال برطرف کردن علائم کمبود ویتامین C هستید می‌توانید به صورت تلفنی و چتی با کلینیک آنلاین مدیست ارتباط برقرار کنید و برای رفع این مشکل، از پزشکان این کلینک مشاوره دریافت کنید.

پوست ناصاف و خشک 

ویتامین C نقش مهمی در تولید کلاژن دارد. کلاژن، پروتئینی است که در بافت‌های همبند مانند پوست، مو، مفاصل، استخوان‌ها و رگ‌های خونی به وفور وجود دارد. هنگامی که سطح ویتامین C پایین باشد، یک بیماری پوستی به نام کراتوز پیلاریس ایجاد می‌شود. در این بیماری، به دلیل تجمع پروتئین کراتین در داخل منافذ، پوست ناصاف در پشت بازوها، ران‌ها یا باسن ایجاد می‌شود. کراتوز پیلاریس ناشی از کمبود ویتامین سی معمولاً پس از سه تا پنج ماه مصرف پایین ویتامین C ظاهر می‌شود و با مصرف مکمل نیز برطرف می‌شود. با این حال، عوامل زیاد دیگری در بروز بیماری کراتوز پیلاریس نیز نقش دارند؛ بنابراین ابتلا به این بیماری به تنهایی برای تشخیص کمبود ویتامین C کافی نیست.

موهای چوب پنبه‌ای شکل بدن

موهای خمیده و پیچ‌دار غیرطبیعی بدن، یکی از علائم کمبود ویتامین سی است، اما شناسایی آن ممکن است کار سختی باشد. چون موهای چوب پنبه‌ای شکل، موهای آسیب‌ دیده‌ای هستند که احتمال شکستن یا ریزش آنها بیشتر است. با این حال، این مشکل جای نگرانی ندارد. ناهنجاری‌های مو اغلب ظرف یک ماه پس از درمان و مصرف کافی ویتامین C برطرف می‌شود.

فولیکول‌های موی قرمز روشن

فولیکول‌های مو در سطح پوست حاوی رگ‌های خونی بسیار ریز هستند که خون و مواد مغذی را به آن ناحیه می‌رسانند. هنگامی که بدن دچار کمبود ویتامین C می‌شود، این رگ‌های خونی کوچک به راحتی پاره و باعث ایجاد لکه‌های کوچک و قرمز روشن در اطراف فولیکول‌های مو می‌شوند. این اتفاق، نشانه خونریزی اطراف فولیکول و کمبود شدید ویتامین C است. معمولا پس از مصرف 2 هفته مکمل‌های ویتامین C، این مشکل برطرف می‌شود.

 

مشاوره با متخصص داخلی

دریافت مشاوره‌ها

ناخن‌های قاشقی شکل با لکه‌ها یا خطوط قرمز

ناخن‌های قاشقی و مقعر شکل، اغلب نازک و شکننده هستند. این مشکل هم به دلیل کم خونی فقر آهن  و هم کمبود ویتامین C رخ می‌دهد. لکه‌های قرمز یا خطوط عمودی روی ناخن که به آن خونریزی شکافی گفته می‌شود، ممکن است به دلیل کمبود ویتامین C که باعث پاره شدن رگ‌های خونی ضعیف می‌شود، ظاهر شوند.

پوست خشک و آسیب‌دیده

پوست سالم به‌ خصوص در اپیدرم یا لایه بیرونی پوست حاوی مقادیر زیادی ویتامین C است. ویتامین سی، از پوست شما در برابر آسیب اکسیداتیو نور خورشید و قرار گرفتن در معرض مواد آلوده مانند دود سیگار یا ازن، محافظت می‌کند. علاوه بر این، باعث تولید کلاژن می‌شود که پوست را صاف و جوان نگه‌ می‌دارد. مصرف زیاد ویتامین C با کیفیت بهتر پوست همراه است و دریافت کمتر با 10 درصد بیشتر، خطر ابتلا به پوست خشک و چروکیده را افزایش می‌دهد. اگرچه پوست خشک و آسیب‌دیده، یکی از علائم کمبود ویتامین سی است اما بسیاری از عوامل دیگر در خشکی پوست نقش دارند، بنابراین این علامت به تنهایی برای تشخیص کمبود ویتامین سی کافی نیست.

کبود شدن بدن، از رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین سی

کبودی زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی زیر پوست پاره شده و باعث نشت خون به نواحی اطراف شوند. کبودی یکی از علائم رایج کمبود ویتامین C است، زیرا تولید کم کلاژن باعث ضعیف شدن عروق خونی می‌شود. کبودی‌های ناشی از کمبود ویتامین C ممکن است نواحی وسیعی از بدن را در بر گیرد یا به صورت نقاط کوچک و بنفش زیر پوست ظاهر شود. 

زخم‌ها به کندی بهبود می‌یابند

از آنجایی که کمبود ویتامین C، سرعت تشکیل کلاژن را کاهش می‌دهد، باعث می‌شود زخم‌ها با سرعت کمتری بهبود پیدا کنند. تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به زخم‌های مزمن و غیر قابل درمان پا نسبت به افرادی که زخم‌های مزمن پا ندارند، به طرز چشمگیری در معرض کمبود ویتامین C قرار دارند. در افراد مبتلا به کمبود شدید ویتامین C، زخم‌های قدیمی حتی ممکن است دوباره باز شوند و خطر عفونت افزایش یابد.
کند شدن روند بهبود زخم، یکی از اصلی‌ترین علائم کمبود ویتامین سی است و معمولاً چندین ماه بعد از بروز علائم کمبود ویتامین C، متوجه آن خواهید شد.

درد و ورم مفاصل، از رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین سی 

از آنجایی که مفاصل حاوی مقدار زیادی بافت همبند سرشار از کلاژن هستند، ممکن است تحت تأثیر کمبود ویتامین C نیز قرار گیرند. موارد زیادی از درد مفاصل ناشی از کمبود ویتامین C گزارش شده است و اغلب آن‌قدر شدید است که باعث لنگیدن یا بروز مشکلاتی در راه رفتن می‌شود.
خونریزی مفاصل نیز می‌تواند در افرادی که کمبود ویتامین C دارند رخ دهد و باعث تورم و درد اضافی شود. با این حال، هر دو این علائم را می‌توان با مصرف مکمل‌های ویتامین C درمان کرد و معمولاً علائم آن، ظرف یک هفته برطرف می‌شود.

ضعیف شدن استخوان‌ها

کمبود ویتامین C نیز بر سلامت استخوان‌ها اثر می‌گذارد. در واقع، مصرف پایین آن با افزایش خطر شکستگی و پوکی استخوان مرتبط است. تحقیقات نشان داده است که ویتامین C، نقش مهمی در تشکیل استخوان ایفا می‌کند، بنابراین کمبود آن می‌تواند سرعت از دست دادن استخوان را افزایش دهد. اسکلت کودکان به‌ ویژه تحت‌تأثیر کمبود ویتامین C قرار می‌گیرد، زیرا بدن آنها هنوز در حال رشد و تکامل است. 

خونریزی لثه و افتادن دندان

لثه‌های قرمز، متورم و دارای خونریزی، یکی دیگر از رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین سی است. کمبود ویتامین C، باعث ضعیف شدن و التهاب بافت لثه شده و به خونریزی راحت رگ‌های خونی منجر می‌شود. در شرایط کمبود شدید ویتامین C، لثه‌ها حتی ممکن است بنفش و پوسیده به نظر برسند. در نهایت، دندان‌ها ممکن است به دلیل لثه‌های ناسالم و عاج ضعیف، لایه داخلی آهکی دندان‌ها بیفتند.

ضعیف شدن سلول‌های سیستم ایمنی بدن

مطالعات نشان‌می‌دهد که ویتامین C در انواع مختلف سلول‌های ایمنی تجمع می‌یابد تا به آن‌ها در مبارزه با عفونت و از بین بردن پاتوژن‌های بیماری‌زا کمک کند. کمبود ویتامین C با سیستم ایمنی ضعیف و افزایش خطر عفونت از جمله بیماری‌های جدی مانند ذات‌الریه مرتبط است. در واقع، بسیاری از افراد مبتلا به اسکوربوت، بیماری ناشی از کمبود ویتامین C، در نهایت بر اثر عفونت ناشی از عملکرد ضعیف سیستم ایمنی خود می‌میرند.

کم خونی فقر آهن مداوم، از علائم کمبود ویتامین سی

ویتامین C و کم خونی فقر آهن معمولا همزمان با هم ظاهر می‌شوند. علائم کم خونی فقر آهن شامل رنگ‌پریدگی، خستگی، مشکلات تنفسی در حین ورزش، خشکی پوست و مو، سردرد و ناخن‌های قاشقی شکل می‌شود. سطوح پایین ویتامین C ممکن است با کاهش جذب آهن از غذاهای گیاهی همراه بوده و تأثیر منفی بر متابولیسم آهن داشته باشد و به کم خونی فقر آهن منجر شود. علاوه بر این، کمبود ویتامین C خطر خونریزی بیش از حد و کم خونی ناشی از آن را افزایش می‌دهد. اگر کم خونی ناشی از فقر آهن برای مدت طولانی و بدون هیچ دلیل واضحی ادامه یابد، بهتر است سطح ویتامین C خود را بررسی کنید.

خستگی و بد خلقی

دو مورد از اولین علائم کمبود ویتامین سی، خستگی و خلق و خوی ضعیف است. این علائم حتی قبل از شروع علائم جدی کمبود ویتامین C، ظاهر می‌شوند. اگرچه خستگی و تحریک‌پذیری از اولین علائم کمبود ویتامین سی هستند، اما این علائم معمولاً پس از چند روز مصرف ویتامین C یا ظرف 24 ساعت پس از مصرف مکمل با دوز بالا برطرف می‌شود.

افزایش وزن بی‌دلیل

ویتامین C با تنظیم آزادسازی چربی از سلول‌های چربی، کاهش هورمون‌های استرس و کاهش التهاب به محافظت از بدن در برابر چاقی کمک می‌کند. تحقیقات درباره ارتباط مصرف کم ویتامین C و چربی اضافی بدن، همبستگی مثبتی را نشان داده است، اما هنوز مشخص نیست که آیا این یک رابطه علت و معلولی است یا خیر. علاوه بر این، سطوح پایین ویتامین C خون با میزان چربی شکمی بیشتر، حتی در افراد با وزن طبیعی همراه است. اگر چه چربی اضافی بدن به تنهایی علامت کمبود ویتامین C کافی نیست، اما باید پس از رد سایر عوامل بررسی شود.

 التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو

ویتامین C یکی از مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های محلول در آب بدن است. با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد که موجب استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن می‌شوند، از آسیب سلولی جلوگیری می‌کند.
استرس اکسیداتیو و التهاب با بروز بسیاری از بیماری های مزمن از جمله بیماری قلبی و دیابت مرتبط است، بنابراین کاهش سطح آن، مفید خواهد بود. مصرف کم ویتامین C با سطوح بالاتر التهاب و استرس اکسیداتیو و همچنین افزایش خطر بیماری قلبی همراه است.  طبق یک مطالعه، افراد بزرگسالی که کمترین سطح ویتامین C خونی را دارند، تقریباً 40 درصد بیشتر از افراد بزرگسالی که بالاترین سطح خون را دارند، در طی 15 سال به نارسایی قلبی مبتلا می‌شوند، حتی اگر کمبود ویتامین C در آنها وجود نداشته باشد.

مشاوره با پزشک

دکتر پویان علی نیا

متخصص داخلی

5 (8 رای)

هزینه نوبت:

135,000 تومان

رزو نوبت

دکتر محمد صادق واحدی زارچ

متخصص داخلی

(0 رای)

هزینه نوبت:

65,000 تومان

رزو نوبت

دکتر هانیه حسینی

متخصص داخلی

4.9 (613 رای)

هزینه نوبت:

250,000 تومان

رزو نوبت

منابع غنی طبیعی ویتامین C

مصرف روزانه توصیه شده (RDI) برای ویتامینC ، 90 میلی‌گرم برای مردان و 75 میلی‌گرم برای زنان است  به سیگاری‌ها توصیه می شود که 35 میلی‌گرم بیشتر در روز مصرف کنند، زیرا تنباکو سرعت جذب ویتامین C را کاهش می‌دهد و استفاده بدن از این ماده مغذی را افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از اسکوربوت، کافی است مقدار کمی ویتامین سی مصرف کنید. به عبارتی دیگر، مصرف فقط 10 میلی گرم در روز کافی است (تقریباً به اندازه یک قاشق غذاخوری فلفل دلمه‌ای تازه یا آب نصف لیمو). برخی از بهترین منابع غذایی ویتامین C  برای رفع علائم کمبود ویتامین سی عبارتند از:
•    گیلاس آسرولا
•    گواوا
•    انگور فرنگی سیاه
•    فلفل قرمز شیرین
•    کیوی
•    لیچی
•    لیمو
•    نارنجی
•    توت فرنگی
•    پاپایا
•    کلم بروکلی
•    جعفری
وقتی که ویتامین C در معرض گرما قرار بگیرد به سرعت تجزیه می‌شود، بنابراین میوه‌ها و سبزیجات خام، منابع بهتری نسبت به مواد غذایی پخته هستند. از آنجایی که بدن، مقادیر زیادی ویتامین C را ذخیره نمی‌کند، مصرف روزانه میوه‌ها و سبزیجات تازه توصیه می‌شود.
دریافت مکمل ویتامین C مضر نیست، اما مصرف بیش از 2000 میلی گرم در روز ممکن است باعث گرفتگی عضلات شکمی، اسهال و حالت تهوع و افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه اگزالات در مردان شود.

سخن آخر مدیست

کمبود ویتامین C در کشورهای توسعه یافته نسبتاً نادر است اما همچنان بیش از 1 نفر از هر 20 نفر را مبتلا می‌کند. از آنجایی که بدن انسان، ویتامین C تولید نمی‌کند برای جلوگیری از کمبود آن باید به طور منظم میوه و سبزیجات تازه مصرف کرد. اگر هر یک از علائم کمبود ویتامین سی را دارید یا برای درمان کمبود ویتامین C به راهنمایی نیاز دارید با کلینیک آنلاین مدیست (به صورت چتی یا تلفنی) تماس بگیرید یا با رزرو نوبت از طریق سایت، برای ملاقات با پزشک و پیگیری درمان، اقدام کنید.

منابع: healthline.com